„Dzieci stamtąd" są sagą rodzinną napisaną przez Arlette Cousture, kanadyjską autorkę, bez żadnych polskich korzeni, ale opowiadająca o polskiej rodzinie. Pawulskich, profesorską familię z Krakowa poznajemy w przededniu II wojny światowej i śledzimy ich losy poprzez wojnę, tułaczkę, aż do powolnego zakorzeniania się w Kanadzie. Na podstawie książki powstał serial.

Pierwsza część - wojenne losy Pawulskich - na 170 stronach dała radę objąć: wojnę obronną, wkroczenie Armii Radzieckiej, ruch oporu, tajne komplety i krakowski „Sonderaktion", Syberię i łagry (nazywane przez autorkę obozami koncentracyjnymi), aresztowania przez gestapo, rozstrzelania i łapanki, szmuglowanie żywności, formowanie armii Andersa i bitwę pod Monte Cassino. W całej tej przepastnej materii historycznej autorka porusza się wyjątkowo niezręcznie, wykorzystując same klisze (każdą scenę widzieliśmy i czytaliśmy już w lepszym wydaniu), bez żadnych owoców własnej wyobraźni. Wynikiem suchego przetworzenia tabel historycznych na opowieść jest jednak nie tylko nieznośna miałkość obrazu, ale i wynikające ze złej skali przekłamania (na przykład urocze wrażenie że wojnę polsko-rosyjską w 1920 roku wygrali Francuzi). Fatalnie wyszły również próby oddania polskiej codzienności (zabawnie było przekonać się, że nawet nazwiska można źle dobrać do postaci). Odetchnęłam z ulgą , gdy Pawulscy dopłynęli do Kanady.

Część kanadyjska czytało mi się odrobinę lepiej, bo przynajmniej niektóre obrazy były dla mnie nowe. Bardzo za to przeszkadzał mi kontrast między szumnymi zamiarami autorki pokazania, że imigranci, czy raczej poprawnie „Nowi Kanadyjczycy" są pełnoprawnymi członkami społeczeństwa, a boleśnie stereotypowym tworzeniem ich postaci i problemów.

Osobną kategorią są opisy zbliżeń seksualnych. Nie umiem sobie wyobrazić ich czytelniczego adresata (dwunastoletnie zakonnice przecież nie istnieją).

Być może istnieje taki stan ducha w którym ta prosta lektura, niewymagający przekaz, cukierkowość postaci, i imponujący zestaw uniesień może się podobać. Mnie urzekł jedynie fragment na tylnej stronie strony tytułowej: trzy certyfikaty i trzy standardy ISO informują nas, że książka nie pochłonęła życia żadnego drzewa.

Agnieszka Ardanowska