Kolejna znakomita książka, którą przeczytałem z wielką przyjemnością, ale i - mimo wszystko - niekiedy sporym zdziwieniem.

Autorka jest Finką, która wyszła za mąż za Amerykanina i przeprowadziła się do USA. Na miejscu od razu zaczęły rzucać się jej w oczy różnego rodzaju absurdy nowej ojczyzny, nieprzystające do standardów cywilizowanego, nowoczesnego kraju w XXI wieku. Postanowiła porównać więc podejście Stanów i Finlandii do różnych kwestii.

Tak, jest tu sporo krytyki USA i chwalenia Finlandii. Ale też nic dziwnego. Partanen jasno pokazuje, że amerykański sen nie działa już od bardzo dawna, że Stany tak naprawdę dla masy osób nie są wcale krainą wolności. A raczej są, tylko specyficznie rozumianej wolności (rząd to oczywiście samo zło i nawet jak się korzysta z jego programów, to się go nienawidzi i się do tego nie przyznaje). Masa spraw wpędza tamtejszych obywateli w ciągły stres i niepokój, dość powiedzieć, że sporo osób, których dochody sięgają 100 tys. dolarów rocznie (!!!) obawia się, że jeśli raz powinie im się noga, to stracą wszystko i wylądują na bruku. Chory system opieki zdrowotnej, edukacja na poziomie tylko dla naprawdę bogatych, brak podstawowych praw pracowniczych, jak na przykład sensowne urlopy wypoczynkowe i rodzicielskie, absurdalnie skomplikowane podatki, coraz bardziej rosnące nierówności, coraz mniejsza solidarność społeczna i wiele, wiele innych - wszystko to składa się na dość smutny obraz kraju, który już od długiego czasu nie jest najwspanialszy na świecie.

A Finlandia? Radzi sobie świetnie. Państwo wyznaje pogląd, że każda jednostka musi być niezależna, wyłącznie wtedy może nie tylko rozwijać swój potencjał, ale też tworzyć udane relacje z innymi, na które nie wpływają wzajemne zależności finansowe, czy różnorakie pretensje. Obywatele dostają edukację na wysokim poziomie, dostępną dla wszystkich i rzeczywiście wyrównującą szanse, opiekę zdrowotną na równie wysokim poziomie, mnóstwo udogodnień pracowniczych, bogatą ofertę wsparcia. Partanen obala mity i udowadnia, że wcale nie oznacza to, że ludzie żyją na koszt państwa i są darmozjadami. Finlandia rzeczywiście wyrównuje szanse, ale co kto zrobi z tymi szansami to już jego sprawa. Co więcej, okazuje się, że to właśnie ta zła, socjalistyczna Finlandia tak naprawdę realizuje najróżniejsze ideały. Bo kiedy człowiek nie musi się martwić o ubezpieczenie i dostęp do szpitali, nie musi płacić ogromnych sum za edukację na każdym poziomie, nie musi się obawiać, że zostanie zwolniony, jeśli będzie miał dziecko, to wtedy jest po prostu wolny, spokojny i ma możliwość realizowania siebie, swoich pasji i tego, by po prostu żyć (a nie tylko pracować i martwić się o przyszłość). I co ciekawe, dostaje to wszystko płacąc porównywalne podatki, co ludzie w Stanach.

Dużą zaletą Ameryki po nordycku jest to, że autorka ani nie idealizuje Finlandii, ani nie potępia w czambuł USA. Uczciwie mówi o różnorakich problemach swojej nordyckiej ojczyzny, o tym, że trzeba wciąż wiele rzeczy poprawić i nie jest to utopia. Przyznaje też, jak wiele rzeczy podziwia w Stanach i samych Amerykanach. Nie ma jednak wątpliwości, że pod wieloma względami USA są patologicznym krajem, którego rozwiązania w wielu dziedzinach nie przystają do norm cywilizowanego świata (co widać też w wielu przytaczanych tu rankingach i statystykach). Oba kraje mogłyby się czegoś od siebie nauczyć, ale w tym momencie, jeśli jest się zwykłym, szeregowym Kowalskim, to Finlandia jest o wiele lepszym miejscem do życia. A może ogólnie Skandynawia, bo Partanen często też pisze, jak wyglądają sprawy chociażby w Szwecji i Norwegii. To kolejna zaleta jej książki. Inną jest to, że jest ona świetnie, bardzo przystępnie napisana, przez co mocno wciąga. Polecam bardzo mocno. Tym bardziej, że doskonale koresponduje i pod niektórymi względami ładnie uzupełnia się z pozycjami, które niedawno czytałem.

Na koniec napiszę jeszcze, że podczas lektury cały czas chodziło mi po głowie, że gdyby tylko Demokraci nie byli idiotami i wystawiliby Sandersa (cały czas uważam, że miałby duże szanse wygrać z Trumpem), Stany za kilka lat - o ile udałoby się też odzyskać przewagę w Kongresie - mogłyby wykonać kilka ważnych kroków w kierunku tego, by znów być najwspanialszym krajem na świecie. No, ale...

Kolejna znakomita książka, którą przeczytałem z wielką przyjemnością, ale i - mimo wszystko - niekiedy sporym zdziwieniem.

Autorka jest Finką, która wyszła za mąż za Amerykanina i przeprowadziła się do USA. Na miejscu od razu zaczęły rzucać się jej w oczy różnego rodzaju absurdy nowej ojczyzny, nieprzystające do standardów cywilizowanego, nowoczesnego kraju w XXI wieku....