Zebrane w tym tomie teksty pochodzą z późnego okresu twórczości klasyka brytyjskiej filozofii społecznej i myśli politycznej Johna Stuarta Milla (1806–1873) i obejmują spektrum od etyki po teorię polityczną. Mill był niekonwencjonalnym, nieakademickim myślicielem. Wolność jednostki warunkująca jej szczęśliwe życie – w tym utylitarystycznym horyzoncie można by lokować dziedzinę jego zainteresowań. Przeżyta, praktyczna perspektywa sprawia, że jego teksty nie zestarzały się i półtora wieku później także w tej części Europy warte są lektury zwłaszcza uczestników debaty wokół modelu demokracji, charakteru rozwiązań liberalnych czy sporu liberalizmu z republikanizmem. Niniejszy tom stanowi rodzaj panoramy myśli Milla skupionej wokół jego najlepiej znanych dzieł: esejów O wolności i Utylitaryzm. W pierwszym chodzi o relację między jednostką a władzą, o pytanie, jak daleko sięga uprawnienie społeczeństwa do ingerowania w życie jednostki. Utylitaryzm stanowi drugie najbardziej wpływowe dzieło tego autora, a zarazem filozoficzno-etyczną podstawę XIX-wiecznego liberalizmu. Użyteczność religii propaguje „religię ludzkości”, doczesny kult rasy ludzkiej. Pozostałe dwa teksty: Rozważania o rzą¬dzie przedstawicielskim i Rozdziały o socjalizmie dotyczą sfery politycznej. Lektura tych dzieł pokazuje raz jeszcze, że obecne osiągnięcia światowych demokracji nie zrodziły się nagle, lecz pracowały na nie przez długie dekady najlepsze umysły ludzkości.
Spis treści:
Od redakcji 7
O wolności (przeł. Juliusz Starkel) 11
Utylitaryzm (przeł. Bogdan Baran) 125
Użyteczność religii (przeł. Bogdan Baran) 191
Rozważania o rządzie przedstawicielskim (przeł. Gustaw Czernicki) 223
Rozdziały o socjalizmie (przeł. Bogdan Baran) 455