Niekórych książek nie powinno się wznawiać. Dla dobra pamięci o Lemie, Astronatów należałoby zapomnieć.
Po niemal pięćdziesięciu latach wróciłem do lektury Aystronautów. Była to pierwsza powiesc Lema, przeze mnie przeczytana, jak rónież pierwsza powiesć z gatunku fikcji naukowej. Niewiele z tej lektury zapamiętałe. O dziwo jedyne, to było rozbawienie, wiarą Lema w zwycieństwo komumizmu (i to sowieckiego modelu komunizmu). Pozstałe aspekty ksiązki przyjołem z euforią jak mi się wydaje.
Po niemal półwieku, mniej mnie śmieszy aspekt polityczny. Rozumiem, że Lem miał tu bardzo niewielkie pole manewru. Wszak wydał tą ksiązke w 1951 roku! Jeszcze zażycia Stalina. Bardziej teraz mnie śmieszą „fantazje” naukowe i technologiczne, choć nie odbiegają od typowej śmiesznośc literaturackiej, filmowej i telewizjnej fikcji naukowej lat piećdziesiątych i sześdziesiątych. Pozostaje pytanie jak daleko musiał pójść Lem w kwesti politycznej. Wszak przyszłości zwycieża komunizm na całym świecie. Tak więc kazdy mieszkaniec planety powinien byc równy. Ciągle jednak na czele ‘Komitetu tłumaczy” stoi człowiek radziecki. W prezydium zasiada Chińczyk (powieść pisana jeszcze przed rozłamem radziecko-chińskim), przedstawiciel Indii (postkolonialy kraj), wspomina się Niemca, lecz ten pochodzi z Lipska, a więc była NRD. Malkontent ma zaś angielsko brzmiące nazwisko. Zupełnie niepotzrebna i nie autentyczna jest historia Afro-Amerykanina, kumuniste i emigranta do ZSRR.
Lemowi wyraźnie brakuje dojżałości lietrackiej, cechującej późniejsze dzieła. W tej powiści ciska się pomiędzy beletrystyczną narracją, natrętna edukacyjnością, manią wyjaśniania wszystkiego, aż po manifesty polityczne, społeczne i naukowo-filozoficzne. Za dużo tego jak na jedną, dość krótką powieść.
Przy tym Lem pokazuje sie jako seksista. Na ponad 300 stronach tekstu, nie pojawia się nawet jedna postać kobiety. Nawet szkolna wycieczka do stoczni budujacej statek kosmiczny składa sie wyłacznie z chłopców. W socjalnie, naukowo i technologicznie wyrafinowaje przyszłosci, nie było miejsca dla kobiet.
Mimo, że ksiązka w jakimś sensie ukierynkowała moje młodzieńcze zainteresowania literackie, nie mogę się zmusić, by dac jej ocenę powyżej przeciętnej.

Niekórych książek nie powinno się wznawiać. Dla dobra pamięci o Lemie, Astronatów należałoby zapomnieć.
Po niemal pięćdziesięciu latach wróciłem do lektury Aystronautów. Była to pierwsza powiesc Lema, przeze mnie przeczytana, jak rónież pierwsza powiesć z gatunku fikcji naukowej. Niewiele z tej lektury zapamiętałe. O dziwo jedyne, to było rozbawienie, wiarą Lema w...