JERZY STEMPOWSKI, Niespieszny Przechodzień, Pawel Hostowiec (1893-1969) - jeden z najwybitniejszych w literaturze polskiej XX wieku eseistów i epistolografów. Książka zawiera wspomnienia i szkice osób, które go znały i korespondowały z nim. Autorami są m.in. Józef Czapski, Czesław Miłosz, Gustaw Herling-Grudziński, Erwin Axer, Tymon Terlecki, Jan Kott, Mira Zimińska. Większość z zamieszczonych tu tekstów ukazała się na emigracji i tylko nieliczne przedrukowane zostały potem w kraju.

Iluż czytelników zaczynało zawsze czytanie,,Kultury" od Niespiesznego Przechodnia. Stop wiedzy o życiu i świecie, nigdy zadufanej i pysznej, ale wszechstronnej, wnikliwej i cichej, język giętki i czuły, w którym czytelnik odnajdywał natychmiast oczarowanie stylu tego, który był przyjacielem człowieka, ptaków i drzew, nieugiętego przeciwnika każdej, nawet słownej tyranii - obywatela idealnej Rzeczypospolitej, który był bratem Ukraińca i Hucuła, Żyda czy Litwina, tego wroga wszelkiego, a przede wszystkim polskiego, wynoszenia się ponad innych. Z ludzi, których znaliśmy, chyba najbardziej Europejczyk - był on dzieckiem iluż tradycji, iluż kultur przeżytych od wewnątrz, całą istotą, ten niespieszny przechodzień po iluż krajach-,,od Berdyczowa do Rzymu" - tak nazwał tom swych dzienników podróży...

Józef Czapski