Moja matka powtarzała mi milion razy, że ponieważ jestem kobietą, muszę pracować dwa razy ciężej niż mężczyzna, by zyskać ten sam poziom szacunku. A ponieważ jestem czarna, muszę pracować cztery razy ciężej, by zyskać należny mi szacunek. Muszę zatem pracować osiem razy ciężej i tego właśnie ode mnie oczekuje.

Kaye ma idealne życie – jest wiceprzewodniczącą samorządu, kapitanem drużyny cheerleaderek, uzyskuje najlepsze oceny w klasie z rozszerzonym programem. No i ma równie uzdolnionego chłopaka, z którym planuje iść na studia, a potem wziąć ślub. Jednak na tym perfekcyjnym obrazku widać coraz więcej pęknięć. Gdy okazuje się, że źle policzono głosy w plebiscycie na Najlepszych i cała odpowiedzialność za to spada na Kaye, dziewczyna uświadamia sobie, że jej związek jest oparty na nieustannej rywalizacji, życie to ciągła walka o uznanie, a jedyne wsparcie, jakie otrzymuje, pochodzi od szkolnej czarnej owcy, Sawyera.

Znamy to już: ona – ambitna perfekcjonistka z dokładnie zaplanowaną przyszłością, on – klasyczny bad boy z nieciekawą przeszłością. Ileż razy można jeść ten sam odgrzewany kotlet? I tu zaskoczenie – Echols udało się tak dobrać przyprawy, by danie było nawet smaczne i nie groziło niestrawnością. Perfekcja Kaye to w gruncie rzeczy spełnianie wygórowanych oczekiwań matki, a wizerunek złego chłopca to łatka, która przylgnęła do Sawyera na skutek niefortunnego zbiegu okoliczności. Kiedy zaczynają spędzać ze sobą więcej czasu i szczerze rozmawiać, Kaye ma szansę zajrzeć pod maskę zdobywcy tytułu Trafi za Kratki.

Relacja Sawyera i Kaye pogłębiają się stopniowo. Oboje muszą zmierzyć się z własnymi lękami i oczekiwaniami otoczenia. Rysunek psychologiczny dziewczyny nie pozostawia wiele do życzenia dzięki temu, że to ona jest narratorką. Natomiast zabrakło mi punktu widzenia Sawyera. Został nakreślony jako postać bardzo skomplikowana i powieść sporo zyskałaby na wprowadzeniu fragmentów z jego perspektywy. Wielka szkoda, że autorka się tego nie podjęła.

W ostatniej części cyklu „Najlepsi” romans jest tylko przykrywką. Na pierwszy plan wysuwa się problem życia według cudzego planu, pod presją, składania broni w najważniejszych potyczkach i dojrzewania do podejmowania własnych decyzji oraz ponoszenia konsekwencji dokonanych wyborów. Jest to świetny materiał na pełnokrwiste young adult, jednak autorka pozostaje wierna swojemu stylowi znanemu z wcześniejszych książek. Dlatego „Skazani na sukces”, mimo ogromnego potencjału, są lekko napisaną młodzieżówką bez ambicji do rozstrzygania egzystencjalnych kwestii.

Powieść na marginesie porusza jeszcze jedną istotną rzecz – kobiety w USA są dyskryminowane. Ta bolesna diagnoza zmusza do zastanowienia się, na ile przyznawanie „prawa do własnego ciała” przekłada się na poziom szacunku do dziewczyn.

Kaye i Sawyer są znacznie sympatyczniejsi i bliżsi rzeczywistości niż bohaterowie dwóch wcześniejszych tomów, mimo to zakończenie ich historii mnie rozczarowało. Trudno uwierzyć, że po tylu przykrych i bolesnych słowach (niestety, Echols nie zdobyła się na ich przytoczenie), które padły z ust matki Kaye pod adresem Sawyera, tych dwoje nie musiało o tym porozmawiać, by wszystko sobie wyjaśnić. Zeszli się jak gdyby nigdy nic po niecałej dobie milczenia. Rozumiem, że są nastolatkami, ale żeby tak zamiatać problemy pod dywan? Po trzystu stronach dobrej analizy psychologicznej takie rozwiązanie akcji po prostu zawodzi oczekiwania.

Ewa Jemioł