Zaczyna się, jak u Hitchcocka, od trzęsienia ziemi. Bez żadnego wstępu, znieczulenia, zbędnych ceregieli, dostajemy cios pomiędzy oczy. Potem kolejne ciosy przybierają na sile, nie ma chwili na oddech, za to zdziwienie, niedowierzanie i złość nie przestają nam towarzyszyć. Zastanawiamy się jak to możliwe, skąd bierze się to całe zło, co kieruje ludźmi, którzy decydują się zabić, zgwałcić, brutalnie skrzywdzić? A zaraz potem stawiamy sobie pytanie, dlaczego nie reagujemy, przechodzimy obojętnie, dlaczego odwracamy wzrok?

Jednym z najczęstszych pytań wpisywanych w wyszukiwarkę Google w ostatnich dwóch latach było to dotyczące miejsca pobytu Mariusza Trynkiewicza. W tym czasie „szatan z Piotrkowa” postanowił oświadczyć się Annie. W październiku 2015 roku ta została żoną przestępcy seksualnego i mordercy czterech chłopców. Choć udzieliła odpowiedzi na pytanie dlaczego na to się zdecydowała, my musimy mocno się postarać, żeby to zrozumieć. Podobnie jak postawę siostry Bernadetty, dyrektor ośrodka sióstr boromeuszek, która zgadzała się na to, by w zakładzie dochodziło do przemocy, gwałtów i prób samobójczych. Jeszcze większe zdziwienie i wkurzenie wzbudzają ludzie, którzy uznali, że habit jest gwarantem uczciwości i dobroci, a nawet gdy w to wątpili, to w imię wiary postanowili, że „nie będą donosić na siostry zakonne”.

Justyna Kopińska, dziennikarka „Dużego Formatu”, laureatka European Press Prize, postanowiła dokładniej przyjrzeć się historiom, które po tym, jak ujrzały światło dzienne, wstrząsnęły całą Polską. Autorka tomu „Polska odwraca oczy” w rzetelny, obiektywny, wymagający dużego zaangażowania i stanowczości sposób, postanowiła przede wszystkim oddać głos ofiarom, ale dotarła także do oprawców i osób zaangażowanych w jakimkolwiek stopniu w daną sprawę – rodzin, sędziów i prokuratorów, psychologów, wychowawców, opiekunów i policjantów. Co najważniejsze - nie oceniała, każdemu dała możliwość wydania wyroku.

Po zapoznaniu się z szesnastoma reportażami czytelnik zostaje z jednym pytaniem – „dlaczego?”. Echo tego pytania nie cichnie nawet po kilku dniach od zakończenia lektury, za to rodzą się inne – skąd w ludziach bierze się tyle zła? Czy można było temu zaradzić? Dlaczego ofiarom tak trudno wyegzekwować sprawiedliwość? Czy te historie będą się powtarzać? Dlaczego?

Karolina Purłan