Prawda – coś, czego niby każdy z nas oczekuje, pragnie i nie wyobraża sobie życia codziennego bez niej. Rzekomo brzydzimy się kłamstwem i fałszem, piętnując ich siewców, ale gdy tylko los nas do tego zmusi, cichaczem bratamy się z przeciwieństwem prawdy. Bo tak wygodniej, bo tak łatwiej, bo dzięki niemu mamy więcej korzyści. Pozornie coś dzięki niemu zyskujemy (często tylko na chwilę) i zapominamy, że pierwszą ofiarą naszych niekoniecznie prawych działań nie jest ktoś z naszego otoczenia a wartość, którą rzekomo sami wyznajemy – wspomniana już prawda.

Dokładnie do tego samego wniosku doszli autorzy kolejnego etnokryminału, który miałam przyjemność czytać. Już na okładce książki „Kamień” duetu Kuźmińskich dowiadujemy się, że pierwszą ofiarą w toku akcji ich powieści będzie właśnie prawda. Razem z nią życie traci mały chłopczyk. Ciało zostaje odnalezione na terenie romskiej osady na Sądecczyźnie. Nie trudno się domyślić w jakim kierunku zawędrują podejrzenia odnośnie tego, kto przyczynił się do śmierci dziecka. Romowie nigdy nie byli i nadal nie są przykładem polskiej tolerancji i akceptacji. Zwłaszcza, że we wspomnianej osadzie policja przypadkowo odkrywa obecność dziewczynki o fizycznych cechach zdecydowanie odbiegających od tych typowych dla Romów. W związku z zaistniałą sytuacją napięcie w miejscowości rośnie i wystarczy jedynie iskra, by wybuchło z ogromną siłą. Na domiar złego Anna Serafin (antropolog kultury) i Sebastian Strzygoń (dziennikarz) wraz z policją wskazują też na inne możliwe źródło krzywdy małego chłopca. Źródło, którego nikt się nie spodziewał…

Domniemania dwójki bohaterów, których znamy z poprzednich tomów cyklu oraz policji szokują. Nie są łatwe to strawienia, nie głaszczą czytelnika uspokajająco, dając do zrozumienia, że wszystko się ułoży. Jest wręcz przeciwnie – nowe tropy, nowi podejrzani każą szykować się na kłopoty i brodzenie po kostki w mulistym szambie złożonym z ludzkiej głupoty, zaściankowości i ohydnych popędów. Kuźmińscy dobrze wiedzieli jak to wszystko wykorzystać, by stworzyć nęcącą opowieść, mimo że dotyka bardzo trudnych, bolesnych tematów. Takich, których często nie chcemy widzieć udając, że ich nie ma.

Autorzy odznaczyli się także bardzo dobrą zdolnością obserwacji tego co dzieje się wokół nas – choć zbieżność opisanych zdarzeń z rzeczywistością jest przypadkowa to nie sposób nie domyślić się, którymi wydarzeniami się inspirowali tworząc fabułę „Kamienia”.

Kuźmińscy boleśnie obnażają też typowe wady charakterystyczne dla wielu Polaków – ksenofobię, brak tolerancji, zamiłowanie do przypinania łatek. Nikt nie lubi, gdy mówi się na głos o jego wadach i tu te odnoszone do ogółu społeczeństwa, kłują w bok czytelnika. Kłują na tyle mocno, by dało się to odczuć, ale jednocześnie na tyle delikatnie, by dać do zrozumienia, że chodzi jedynie o zmianę tego, czego być nie powinno w naszym postępowaniu.

Całość powieści wypada dobrze. Kuźmińscy świetnie się rozwijają, piszą coraz lepiej kreując barwne postaci (albo dopieszczając je jak to się ma w przypadku Anki i Sebastiana) i wciągające fabuły. Jedyne czego mi zabrakło w „Kamieniu” to wielkiego tąpnięcia – momentu, w którym zaparło, by mi dech w piersi – jakiegoś porządnego zwrotu akcji, ale i bez tego książka naprawdę daje radę. Daje też odczuć, że już niebawem o Kuźmińskich będzie bardzo głośno – jeszcze z jedna powieść, może dwie i wspomnicie moje słowa.

Ewa Szczepańska