"Opowieści z Ise" to jedna z tych książek, o których nie sposób nie przeczytać, jeśli w jakikolwiek sposób jest się zainteresowanym literaturą japońską albo epoką Heian. Wszystkie te wzmianki, fragmenty tłumaczeń, aluzje spotykane w późniejszej poezji, malarstwie i drzeworytach rozbudzają ciekawość. Na pewno nie byłam ani nie jestem odosobniona w żalu, że nie powstało jeszcze pełne polskie tłumaczenie.

Angielski przekład "Opowieści z Ise" odchodzi od ścisłego zachowania liczby sylab w utworach, zamiast tego koncentrując się na oddaniu gier słów oraz aluzji, które w języku japońskim pełnią istotną rolę jakoś środki poetyckie. Wydaje mi się, że lektura byłaby łatwiejsza. gdyby komentarze do poszczególnych utworów były zamieszczone bezpośrednio pod nimi. Najważniejsze jednak, że te komentarze w ogóle są, ponieważ tłumacz wyjaśnia nie tylko symbolikę, którą posługiwali się twórcy wierszy, ale również od strony filologicznej tłumaczy, na czym polega misterna konstrukcja tej poezji oraz co odbiorcy cenili w niej najbardziej - na przykład wspomniane już gry słów, które w kręgu zachodnim traktowane są ze znacznie mniejszą przychylnością.

Czekałam na "Opowieści z Ise" mniej więcej 3 lata i była to jedna z tych książek, które nieodmiennie budziły moją wielką ciekawość. Tymczasem okazało się, że lektura była trudna i wymagająca, przede wszystkim dlatego, że jako czytelnik europejski mam zupełnie inne oczekiwania i doświadczenia związane z poezją.

Nie pomaga tu nawet porównanie do haiku: w "Opowieściach z Ise" nawet jeśli podmiot liryczny zauważa piękna otaczającej go przyrody, to zawsze będzie to tylko aluzja do całego gmachu ukrytych znaczeń, podtekstów i niewyrażonych wprost myśli, dostępnych oczywiście tylko dla czytelnika doskonale znającego realia tamtej kultury oraz niuanse języka. Czy da się to przekazać w tłumaczeniu albo czy da się to przekazać czytelnikowi o zupełnie innych doświadczeniach. Peter MacMillan podjął się tej próby i nawet jeśli nie uczyni z czytelnika Japończyka epoki Heian, to przynajmniej w mistrzowski sposób pokaże, co dla pierwotnego odbiorcy tej poezji stanowiło o jej pięknie. Nie każdy tłumacz może liczyć na podobny sukces.

"Opowieści z Ise" to jedna z tych książek, o których nie sposób nie przeczytać, jeśli w jakikolwiek sposób jest się zainteresowanym literaturą japońską albo epoką Heian. Wszystkie te wzmianki, fragmenty tłumaczeń, aluzje spotykane w późniejszej poezji, malarstwie i drzeworytach rozbudzają ciekawość. Na pewno nie byłam ani nie jestem odosobniona w żalu, że nie powstało...