„Stalin w przeciwieństwie do Hitlera nie był wariatem-był pozbawionym ludzkich uczuć psychopatą, niezwykle logicznym, przebiegłym i dalekowzrocznym”.

Brutalna, szczera, podana bez ogródek i retuszu prawdą o życiu Józefa Stalina, obejmująca szczegóły z życia osobistego (również te jak najbardziej pikantne), kulisy partyjnej kariery, sekrety politycznych układów i związków oraz niewysłowiony obraz licznych zbrodni, dokonanych w imię ideologii i żądzy władzy. Spowiedź radzieckiego generalissimusa, niewątpliwie jednego z największych zbrodniarzy XX wieku, który w bardzo osobistej rozmowie jednym ze starych bolszewickich działaczy, odsłania swoją „duszę”, ujawniając tajemnice swojego życia oraz licznych decyzji (niektórych, bardzo brzemiennych w skutki, które miały wpływ na naród i społeczeństwo radzieckie a dalej również Europę i Świat) rzuci wiele nowego światła na sposób postrzegania komunistycznego dyktatora i jego czasy.

I wszystko byłoby, oczywiście, w najlepszym porządku, gdyby nie to iż ów wywiad, tak naprawdę, nigdy nie miał miejsca (przynajmniej moim, skromnym, zdaniem) i jest jedynie umiejętnie napisaną, i to trzeba otwarcie pisarzowi przyznać, literacką fikcją. Niestety, choć żałuje, nie przemawia do mnie historia o sekretnie udzielonym wywiadzie, który ukazał się, dopiero, w sześćdziesiąt lat po śmierci dyktatora.

Znając biografię Stalina, cechy jego osobowości, naznaczoną trupami i krwią drogę na szczyty bolszewickiej władzy, bezwzględność, skłonności psychopatyczne, azjatyckie okrucieństwo i wręcz chorobliwą podejrzliwość, trudno mi sobie wyobrazić iż pozwolił sobie na tak osobiste i refleksyjne wynurzenia. Zwłaszcza przed wypuszczonym z łagru bolszewickim działaczem, który na własnej skórze przekonał się (będąc zapewne świadkiem niszczenia i śmierci wielu innych partyjnych towarzyszy) jak wygląda tzw. ludowa sprawiedliwość i do czego doprowadził sowiecki system władzy.

A już, zupełnie, nie wyprażam sobie iż taki człowiek (który podobnie jak tysiące innych, osadzonych w radzieckich obozach, więzieniach czy katowniach NKWD, truchlał ze strach na samą myśl o dyktatorze) był w stanie pytać dyktatora o to, jak układały się jego seksualne stosunki z żoną czy licznymi kochankami. To samo dotyczy pytania (pojawia się w lekturze kilka takich „perełek”) zadane, najpotężniejszemu, człowiekowi swojej epoki. Czy czuje się łajdakiem? I on grzecznie odpowiada…(sic!!!) No cóż , po prostu, wgniata w fotel….

Również język, którym posługują się obydwaj rozmówcy, miejscami zupełni nie przystaje do opisywanych czasów i ma zdecydowanie zbyt współczesne brzmienie.

Dysponując bogatym, różnorodnym materiałem dowodowym, licznymi archiwalnymi, dokumentami, wspomnieniami członków rodziny, najbliższych współpracowników oraz ogromną literaturą przedmiotu a posiadając dobry literacki warsztat (takim Christopher Macht niewątpliwie dysponuje) można całkiem sugestywnie przedstawić, jak taki wywiad mógłby wyglądać w rzeczywistości. W taki też, moim zdaniem, sposób ową lekturę powinniśmy potraktować.

Pomijając zupełnie, już, ten aspekt publikacji, należy stwierdzić iż książkę czyta się naprawę dobrze. Mamy okazje poznać wiele mało znanych faktów, sekretów czy ciekawostek związanych z burzliwym życiem oraz wieloletnią działalnością radzieckiego przywódcy. Bardzo ciekawie jawią się wątki dotyczące życia osobistego i rodzinnego (znacznie mniej znanego) generalissimusa, oraz jego skomplikowanych relacji z matką, żoną, dziećmi oraz tego jak później, tragicznie, potoczyły się ich losy (np. samobójcza śmierć żony Nadieżdy Alliłujewy 9 listopada 1932 roku). Na podkreślenie zasługuje również opis relacji dyktatora z najbliższymi współpracownikami, zawdzięczającymi właśnie jemu swoje oszałamiające kariery, status społeczny i bogactwo. Związki i łączące ich relacje (różnej natury) pomogą nam lepiej zrozumieć funkcjonowanie sowieckiej dyktatury.
Książka Christophera Machta przeraża, ale i uwodzi zarazem, pokazując wiele twarzy Józefa Stalina oraz zbrodniczego sowieckiego totalitaryzmu.

„Stalin w przeciwieństwie do Hitlera nie był wariatem-był pozbawionym ludzkich uczuć psychopatą, niezwykle logicznym, przebiegłym i dalekowzrocznym”.

Brutalna, szczera, podana bez ogródek i retuszu prawdą o życiu Józefa Stalina, obejmująca szczegóły z życia osobistego (również te jak najbardziej pikantne), kulisy partyjnej kariery, sekrety politycznych układów i...