Pozycja zawiera mikropowieść Xavras Wyżryn i trzy opowiadania. Zrezygnowano, i słusznie, z Zanim noc, poprzedniego towarzysza tytułowego utworu.

Ponieważ dodatkowe opowiadania są tylko trzy, postaram odnieść się do każdego z nich z osobna.

Xavras Wyżryn
Historia alternatywna, rok 1996. Polska przegrała wojnę 1920, Piłsudski zapisał się w historii jako wyjątkowy idiota. Polska partyzantka znów próbuje powstania w nadziei odzyskania państwowości. Sytuacja geopolityczna naszego regionu jest mocno skomplikowana.
Rzecz napisana bardzo sprawnie, dialogi brzmią wyjątkowo naturalnie, mimo wielu wtrąceń filozoficznych rytm narracji nie zwalnia, nie faluje, czyta się z niesłabnącym zainteresowaniem. Pióro świetne, jędrne.
Można tu zauważyć nawiązanie do Jądra ciemności Conrada i dyskurs z bohaterem romantycznym z pozycji mocno opozycyjnej. Dukaj wyraźnie pokazuje, że różnica pomiędzy bohaterem a bandytą/terrorystą wynika wyłącznie z położenia punktu widzenia. A wszystkie te narodowe brednie w rodzaju bóg/honor/ojczyzna to manipulowanie maluczkimi, tudzież hipokrytyczna racjonalizacja zbrodni. Nie istnieje żaden niepodważalny system wartości na którym można by się opierać. Wątpliwości nie mają tylko idioci.
Jedyną wadą tego utworu jest pewna skrótowość i w konsekwencji pewne przemiany, procesy rozumowania głównego bohatera Iana Smitha, następują czasami skokowo, co odrobinę zgrzyta. Nie jest to wielka wada.
10/10

Sprawa Rudryka Z.
Bardzo dobre, dość lakoniczne, postawienie pod ścianą tradycyjnego, i nie bójmy się tego słowa, bezmyślnego pojmowania rzeczywistości. Czy karanie człowieka po wielu latach jest zasadne, wszak mentalnie to być może już ktoś zupełnie inny. Ale to w sumie mały pikuś, bo jeśli odniesiemy to do narodów to rzecz ma się jeszcze ciekawiej. Niemcy rozpętali II wś, i ponieważ przegrali, są tymi złymi (co ciekawe, zawsze przegrywają ci źli, bóg zaiste jest sprawiedliwy - to spostrzeżenie autora, ale jakże celne). I chociaż od tego czasu minęło już kilka dziesięcioleci, od owej wojny dzieli nas kilka pokoleń, to wciąż na świecie pełno idiotów krzyczących "Niemcy, jesteście zbrodniarzami, wstydźcie się i przepraszajcie po raz dwieście dwudziesty siódmy". I co taki dzisiejszy dwudziesto-, trzydziestolatek w Ratyzbonie czy innym Frankfurcie, dla którego ta wojna to prehistoria i z którą nie ma nic wspólnego, sobie myśli? Za co niby on ma być odpowiedzialny i za co przepraszać? Dukaj słusznie zauważa, że jeśli traktujemy człowieka indywidualnie i chcemy by w pełni odpowiadał za swe czyny to pojęcie narodu jest pojęciem pustym. Powiem więcej, dziś pojęcie narodu jest pojęciem bezwartościowym i szkodliwym. Przywiązanie do tego tworu, czyni człowieka bezmyślnym zakładnikiem szkodliwych idei.
9/10

Przyjaciel prawdy: Dialog idei
Większość wypowiedzi kwituje krótko, to opowiadanie o antysemityzmie. Moim zdaniem to całkowita bzdura. Głównym tematem jest tu próba zastanowienia się na tym czy ważniejsza jest prawda, empirycznie udowodniony fakt, czy idea. I co jeśli są sprzeczne? Mamy odrzucić rzeczywistość czy zweryfikować ideę?
9/10

Gotyk
I na koniec rzecz wyraźnie najsłabsza. Opowiadanie akcentuje horrorowatą makabreskę, warstwę problemową ledwie zaznaczając. Podobnie jak w Xawrasie Wyżrynie, autor pyta o umocowanie moralne. Czy cel uświęca środki? Skąd ten cel i jakie środki. Co pozwala nam decydować, że dotąd jest akceptowalnie a dalej już nie. Niestety to tylko drobny fragment utworu. Raczej znużyło niż zaciekawiło, głównie ze względu na estetykę.
6/10

Jako klamrę całości powiem, choć nie będę pierwszy ani nawet dwieście dwudziesty siódmy, że pióro Dukaja jest bardzo dojrzałe i zgrabne. Czyta się z wielką lekkością i przyjemnością.

Całość oceniam na 9/10

Pozycja zawiera mikropowieść Xavras Wyżryn i trzy opowiadania. Zrezygnowano, i słusznie, z Zanim noc, poprzedniego towarzysza tytułowego utworu.

Ponieważ dodatkowe opowiadania są tylko trzy, postaram odnieść się do każdego z nich z osobna.

Xavras Wyżryn
Historia alternatywna, rok 1996. Polska przegrała wojnę 1920, Piłsudski zapisał się w historii jako wyjątkowy idiota....