Oddi Asgotsson w towarzystwie drużynników ojca, nad którymi przejął dowodzenie po jego śmierci, oraz dzielnych Beothuków, wśród których znajduje się ukochana wikinga, Shaa-naan-dithit i potężna szamanka, Czerwona Orlica, wraca do ojczyzny. Kieruje nim jedna z najpotężniejszych motywacji – zemsta za to, co zrobiono jego matce i siostrze. Nie spodziewa się, że by dopełnić swego przyrzeczenia, będzie musiał przemierzyć szmat drogi, która zawiedzie go aż do najcudowniejszego z miast współczesnego świata – Konstantynopolu, zwanego przez Skandynawów Miklagardem.

Trzecia część cyklu „Wikingowie” Radosława Lewandowskiego „Topory i sejmitary” skupia się na wojownikach z Północy, pozostawiając na boku dominujące w poprzedniej części wątki indiańskie. Oczywiście, pojawiają się one także i tutaj, ale tylko jako dodatek do głównej fabuły. I bardzo dobrze. W tym tomie akcja koncentruje się wokół walk, zarówno tych na lądzie jak i na morzu, utarczek i układzików z miejscowymi władcami, ucieczek, zdrad i zdobywania sławy. Jednym słowem – wszystkiego, czego oczekiwalibyśmy od porządnego wikinga.
Podróż Oddiego stała się doskonałą okazją do pokazania różnych kultur. Zawitamy do słynnej warowni w Jomsborgu, ruskiej Smaleskii rządzonej żelazną ręką przez kniazia Jarosława, dnieprzańskich porohów, gdzie na podróżników czyhają koczownicze plemiona Chazarów i Pieczyngów, a wreszcie słynnego Miklagardu.
Jednak w przeciwieństwie do „Najeźdźców z Północy” w trzecim tomie wszystkie te cywilizacje nie przesłaniają obrazu wikingów, lecz są ciekawym uzupełnieniem akcji. Czytelnik ma okazję dowiedzieć się co nieco o tych miejscach, ich historii, zasadach, jakimi kierują się żyjący tam ludzie, a wreszcie o wierze, która w średniowieczu najmocniej chyba definiowała człowieka. Nawet Oddi, i jego brodaci towarzysze, zapatrzeni w Odyna i pragnący tylko godnej śmierci, by dostać się do Walhalli, nie mogą nie dostrzec, że świat się zmienia, a Bóg chrześcijan zdobywa coraz większe wpływy. Nowa wiara znacząco różni się od tego, co było, i nawet Normanowie podskórnie czują, że nadchodzi czas wyboru i stary świat musi runąć.

I do nich docierała jednak smutna prawda, że coś się kończy, że jak i Rusów, Normanów też czeka ostateczny wybór. Czy to będzie jak z dorastaniem, gdzie dziecięcą beztroskę zastępują dorosłe codzienne zmartwienia? A może niczym z pozostawioną na słońcu padłą krową, która w pierwszych dniach puchnie, robiąc się większą, by zgnić ze szczętem po kilku miesiącach. Czas pokaże, którzy bogowie są silniejsi (s. 271).

Jednak takie rozmyślania nie zaprzątają zbytnio głowy wikingom, którzy zdają się na najpotężniejszą siłę w ich świecie – czyli los. Dawno temu Norny uplotły nici i zmienić ich nie sposób, dlatego trzeba robić swoje.

Tym niemniej dostajemy kilka smakowitych scen, w których charakterystyczny sposób patrzenia na świat wikingów zderza się z inną kulturą. Kontrast z Beothukami został już pokazany w poprzedniej części, tutaj także został zaakcentowany. Jak choćby w scenie pogoni, gdy Czerwona Orlica proponuje, by wyrzucić łupy za burtę, dzięki czemu okręt nabierze szybkości i będzie mógł umknąć prześladowcom. Ale takie numery z wikingami nie przejdą. Prędzej zginą, niż pozbędą się choć jednej zdobycznej skóry.
Nie mniej szokujące dla Oddiego i jego towarzyszy są zwyczaje panujące w Bizancjum, a zwłaszcza obca im biurokracja, która dopadła ich na krańcu świata. Jakieś klauzule, umowy, podpisy – cóż to takiego?

Norny przędą ludzkie losy, bogowie je znają, völvy potrafią odczytać, a tylko głupcy próbują je przewidywać (s. 183).

W „Toporach i sejmitarach” obserwujemy dalszy ciąg ewolucji głównego bohatera, Oddiego. Wrócił do swoich, ale nie jako popychadło, które wszyscy znali, lecz odpowiedzialny za swoich ludzi jarl. Wielu rzeczy musi się nauczyć, a przede wszystkim zdobyć szacunek wojów ojca. Inaczej w świecie, w którym liczy się tylko siła, nie będzie miał szans na przetrwanie.
Na szczęście pomocą służy mu Hrafn Szermierz, doświadczony sternik Asgota, któremu zawdzięczał życie. To on uczy młodego Oddiego, co to znaczy być wodzem, którego decyzje wpływają na życie innych ludzi. Relacja tej dwójki jest gdzieś pomiędzy uczniem i mistrzem oraz ojcem i synem.
Z nowych, wyrazistych towarzyszy Oddiego warto jeszcze wymienić Vagna Ǻgesøna, wnuka Sigvaldiego, jarla Jomsborga. Walecznego młodzieńca, który o byle co gotów jest do zwady i wygląda na niezbyt mądrego, ale to tylko pozory.
Jednak drugoplanowi bohaterowie, choć wyraziści, nie mają szans na przysłonięcie Oddiego, gdyż autor poświęca im zdecydowanie mniej uwagi. Definiują ich przede wszystkim relacje z Asgotssonem i rola, jaką odgrywają w jego planie zemsty. Podział na pierwszoplanowego bohatera i całą resztę jest bardzo wyraźnie zarysowany.

Powieści historyczne mają to do siebie, że oprócz bohaterów fikcyjnych pojawiają się także historyczni. W książce o wikingach, której akcja toczy się w X. wieku, nie mogło zabraknąć siostry Bolesława Chrobrego, Świętosławy-Sigrydy. Postaciami historycznymi są także jej mąż, Eryk Zwycięski, jego bratanek Styrbjörn, władca Rusi Włodzimierz i jego syn Jarosław, jarl Jomsborga Palnatoki itd.
Legendy o ostatniej bitwie Olafa Tryggvasona, świetnym strzelcu, Palnatokim, który strącił jabłko z głowy swojego dziecka czy potrafiącej czarować nałożnicy ruskiego Włodzimierza, także są znane z innych źródeł, ale pozwalają wiernie oddać obraz epoki, w której magia była na wyciągnięcie ręki, a o najdzielniejszych śpiewało się sagi, uznając ich niemal za równych bogom. Podoba mi się też, że Lewandowski wplótł w powieść nawiązanie do swojego rodzinnego miasta, Płocka.

Podsumowując, „Topory i sejmitary” zrobiły na mnie lepsze wrażenie niż poprzednia część sagi Lewandowskiego. Akcja płynie wartko, trup ściele się gęsto, nie brak intryg, krwawych waśni i podstępnych władców. A więc – czas pomaszerować na drakkar i popłynąć po zemstę i chwałę.

https://ksiazkatooknonaswiat.blogspot.com/2018/04/po-zemste-i-chwae-radosaw-lewandowski.html

Oddi Asgotsson w towarzystwie drużynników ojca, nad którymi przejął dowodzenie po jego śmierci, oraz dzielnych Beothuków, wśród których znajduje się ukochana wikinga, Shaa-naan-dithit i potężna szamanka, Czerwona Orlica, wraca do ojczyzny. Kieruje nim jedna z najpotężniejszych motywacji – zemsta za to, co zrobiono jego matce i siostrze. Nie spodziewa się, że by dopełnić...