Wydawnictwo Zin Zin Press specjalizuje się w komiksach dotykających tematyki historii Polski. Często tej niewygodnej z punktu widzenia państw, które niecałe osiemdziesiąt lat temu rozpętały w Europie piekło zwieńczone ludobójstwem na skalę wręcz przemysłową. Dziś ludzi pamiętających ten okres jest coraz mniej, a liberalne media często wybielają historię lub zwyczajnie ją tuszują. Brzmi propagandowo, ale niestety tak wygląda smutna rzeczywistość. Wystarczy spojrzeć jak wiele prominentnych gazet czy serwisów internetowych używa określenia "Polskie Obozy Zagłady", oskarża Polaków o nadmierny antysemityzm oraz walne przyłożenie ręki do mordowania Żydów czy wybiela Stefana Banderę i jego popleczników. O zbrodniach Armii Czerwonej już nawet nie wspomnę lub tym jak wymazuje się z pamięci nowych pokoleń choćby walki o Finlandię i tragiczny los tego kraju w czasie II Wojny Światowej. "Oto jest głowa Franczaka" porusza temat jednego z ludzi, o którym pamięć obecnie nadal stara się wymazać socjalistyczny duch PRL-u. Józef "Laluś" Franczak był cierniem w oku zarówno III Rzeszy jak i ZSRR, co przypłacił najgorszą z możliwych kar - skazaniem na zapomnienie. Przez lata próbowano zniszczyć o nim pamięć, ale na szczęście się to nie udało. Dziś natomiast możemy o nim przeczytać choćby w komiksie, zapoznając się pobieżnie z jego burzliwym życiem.

Gdybym zapytał kogoś w szkole kim jest Józef Franczak, zapewne niewielu, o ile ktokolwiek, wiedziałoby o jaką postać chodzi. Trzeba przyznać, że NKWD prawie udało się zniszczyć pamięć o tym człowieku, który aniołem wszak nie był. Komiks pokazuje to doskonale, choć w pewnym sensie usprawiedliwia, nie bez powodu, poczynania Franczaka. Oficjalnie bowiem był on dezerterem, który uciekł z armii po tym jak Rosjanie zaczęli masowo mordować "szpiegów kapitalizmu", tym samy czyszcząc Armię Polską z elementu niebezpiecznego - przynajmniej dla nich. O tych masakrach niby się obecnie mówi, ale w taki sposób, że wychodzi jakby były to wypadki jednostkowe, co jest oczywiście kłamstwem. Zaletą komiksu jest natomiast pokazanie Franczaka jako zwykłego człowieka, który walcząc najpierw z nazistami a potem z komunistami doczekał się jeszcze za życia miana legendy. Nie w smak mu to było, bo tak naprawdę spędził blisko 20 lat ukrywając się po lasach i walcząc z obydwoma okupantami. Kolejnym plusem, choć może nie zauważalnym dla osoby nie siedzącej w historii tamtego okresu, jest trafne opisanie sojuszu pomiędzy Londynem a Moskwą i tym jak Churchill sprzedał Stalinowi kraje Europy Wschodniej. Wątek niewygodny dla dzisiejszej prasy, ale prawdziwy.

Skoro o zaletach mowa to ich ukoronowaniem jest obszerna nota historyczna, znajdująca się na końcu komiksu. Jest tam podanych w pigułce bardzo dużo informacji o życiu Franczaka, jego losach za czasów II Wojny Światowej oraz walk z komunistycznym reżimem. W tym momencie poczułem się w pewnym stopniu zawiedziony. Czytając to wszystko uświadomiłem sobie jak mocno komiks skrócił całą historię. Można byłoby przecież napisać naprawdę porządny album na 150-200 stron, pełen dynamizmu, dramatycznych zwrotów akcji i cierpkich faktów z mrocznej strony życia ludzi walczących z komunistami. Co prawda nie znamy pełnego życiorysu Franczaka i ludzi, którzy z nim służyli, jednak spokojnie można w takiej sytuacji troszkę dopowiedzieć opierając się na przypuszczeniach. W ten sposób mógł powstać naprawdę świetny album, przybliżający czytelnikom światłe jak i mroczne strony walki z ZSRR i III Rzeszą. Niestety zamiast tego mamy streszczenie i to boli najbardziej.

Jeśli idzie o stronę czysto wizualną, to komiks stoi na dobrym poziomie. Nie powala na kolana, ale przyjemnie się go czyta, zaś okładka przykuwa uwagę już z daleka. Bardzo ucieszyło mnie utrzymanie całości w czarno-białej kolorystyce, co nadało albumowi swoistego klimatu wspomnienia czy snu, gdyż te elementy się tu przewijają. Z drugiej strony ciekawie mogła wypaść konwencja nieco inna. Np. czasy teraźniejsze utrzymane w kolorze, zaś sen powoli by je zatracał, a opis wydarzeń dziejących się w przeszłości zostawić jako obraz czarno-biały. Z pewnością wypadłoby to dużo ciekawiej.

"Oto jest głowa Franczaka" to mimo wszystko porządna i dobrze wykonana praca. Całość wciąga, posiada ogromny ładunek edukacyjny, przybliżając nam postać człowieka, którego usilnie chciano wymazać z kart historii. Szkoda tylko, że nie pokuszono się o więcej. Choć może kiedyś, w dalszej lub bliższej przyszłości powstanie taki komiks w pełni obrazujący życie tego niezwykłego człowieka. Czy też zwykłego, mającego po prostu długi czas szczęście. Józef Franczak zginął jak żołnierz w walce. Nie poddał się gdy inni padli lub go opuścili, będąc cierniem w boku dla włodarzy Wielkiego Związku Radzieckiego. Teraz pamięć o nim ma szansę odżyć na nowo, a ten komiks tylko to ułatwia.

Wydawnictwo Zin Zin Press specjalizuje się w komiksach dotykających tematyki historii Polski. Często tej niewygodnej z punktu widzenia państw, które niecałe osiemdziesiąt lat temu rozpętały w Europie piekło zwieńczone ludobójstwem na skalę wręcz przemysłową. Dziś ludzi pamiętających ten okres jest coraz mniej, a liberalne media często wybielają historię lub zwyczajnie ją...

WYKLĘTY, NIE ZAPOMNIANY

Temat żołnierzy wyklętych to jedna z historycznych kwestii popularnych w ostatnich latach i szeroko omawianych. Jak to jednak w takich przypadkach bywa jest niestety traktowana stronniczo, wybiórczo wręcz, jakby nie miała swoich ciemnych stron. A przecież miała i to wcale niemało. Komiksowa biografia Józefa Franczaka nie odbrązawia tematu, nie mniej to całkiem udany album historyczny.

Lublin, zima 2014 roku. Pani prokurator zostaje obudzona w środku nocy przez dzwoniący telefon. Sprawa jest ważna, w końcu udało się bowiem odnaleźć coś, co pozostawało ukryte od dziesięcioleci: głowę Józefa Franczaka, „Lalusia” – ostatniego żołnierza niepodległej Polski. Kiedy zastrzelono go w 1963 roku, z niewyjaśnionych przyczyn – z chęci upokorzenia go czy też z zemsty – ciało zostało pozbawione głowy, a następnie pochowane. Nikt nie wiedział, co się z nią stało, aż do teraz. Odnalezienie to dopiero początek, Franczak został skazany na zapomnienie, prokurator chce przywrócić go do zbiorowej pamięci. Niespodziewanie w jej sypialni zjawia się duch „Lalusia”, który zaczyna opowiadać jej swoją historię. Historię najdłuższej, choć z góry skazanej na porażkę walki z Sowietami, których wodził za nos przez całe lata lata...

„Oto jest głowa Franczaka” to typowy komiks patriotyczny, choć w dość luźny sposób podchodzący do zagadnienia. Ten luz nie oznacza porzucenia prawdy historycznej, nie mniej włącza do fabuły elementy graniczące z fantastyką, a także może nie erotyczne, ale na pewno erotyzujące sceny. Czyli coś, co w połączeniu z ciekawą okładką może przyciągnąć nieco nastoletnich czytelników. Zresztą scenariusz Tkaczyka (założyciela pamiętnego Magazynu Komiksów „AQQ”) jest nieźle napisany i bazuje na emocjach. Autor stara się jak najlepiej przybliżyć losy Franczaka i historyczne tło, są tutaj uproszczenia, jest wreszcie bardziej literackie (a raczej wypadałoby powiedzieć „komiksowe”) ujęcie tematu. Co ciekawe, choć album ten z założenia już przecież antykomunistyczny, fabularnie przypomina komiksy właśnie z czasów PRL-u.

Odpowiedzialny za ilustracje Jacek Michalski (który z Tkaczykiem przygotował wcześniej chociażby „Tajemnicę Madonny z Wrocławia” oraz „1940 Katyń - Zbrodnia na nieludzkiej ziemi”) wykonał kawał dobrej roboty przy „Głowie Franczaka”. Wprawdzie zdarzają mu się drobne potknięcia (czaszka ma źle umiejscowiony nos),jako całość album wypada bardzo pozytywnie pod względem rysunków. Szczególnie gdy autor prezentuje plenery.

Na końcu komiksu czeka także dodatek w postaci pięciostronicowego opracowania historycznego traktującego o Franczaku. Nie zabrakło w nim oczywiście zdjęć, także tych wykonanych po zastrzeleniu go, ale jeszcze przed pochówkiem, a całość dość szczegółowo opisuje znane fakty. Wszystko to sprawia, że „Głowa…” to przede wszystkim pozycja edukacyjna, ale nadająca się także dla czytelników ceniących rodzime komiksy biograficzne.

Recenzja opublikowana na moim blogu http://ksiazkarnia.blog.pl/2017/03/22/oto-jest-glowa-franczaka-witold-tkaczyk-jacek-michalski/

WYKLĘTY, NIE ZAPOMNIANY

Temat żołnierzy wyklętych to jedna z historycznych kwestii popularnych w ostatnich latach i szeroko omawianych. Jak to jednak w takich przypadkach bywa jest niestety traktowana stronniczo, wybiórczo wręcz, jakby nie miała swoich ciemnych stron. A przecież miała i to wcale niemało. Komiksowa biografia Józefa Franczaka nie odbrązawia tematu, nie mniej...