Moraliści. Jak Szwedzi uczą się na błędach i inne historie

Ta książka nie jest reportażem, choć niekiedy wywiad też jest formą reporterską. Tu powiedziałabym, jest zbiór rozmów. Dość płytkich, ale panoramiczne szerokich. Dotykamy powierzchni intrygujących i bardzo ważnych zagadnień, które rodzą się na skutek przybycia uchodźców do Europy. Szwecja jest w tym wypadku wspaniałym przykładem, bo uosabia wartości europejskie w najwyższym stopniu zaawansowane społecznie. I właśnie ona, by je kultywować, musi je zweryfikować. Zachować się adekwatnie do sytuacji. Tubylewicz w sposób niezmiernie ciekawy ukazuje procesy społeczne szwedzkiej świadomości, a w zasadzie kondycji ludzkiej w chwili konfrontacji z innym. Człowiek w takiej sytuacji instynktownie zamyka się, wypiera fakty, reaguje mniej lub bardziej zgodnie ze światopoglądem, a nie rzeczywistymi zdarzeniami. Musi wykonać pracę, włożyć wysiłek, by zachować się dobrze, czy choćby przyzwoicie. Szwedzi chcą ten wysiłek podejmować. Ta warstwa książki wydaje mi się niesłychanie interesująca. A ponieważ jest napisana lekko, niewymagająca, polecam ją wszystkim. Jest okazją do zweryfikowania własnych poglądów na temat przyjmowania uchodźców.

Katarzyna Tubylewicz jest pisarką, tłumaczką z języka szwedzkiego i kulturoznawczynią. Mieszka zarówno w Sztokholmie, jak i w Warszawie. Przede wszystkim jest też niesamowicie uważną obserwatorką i rzetelną przewodniczką, po jednym z najbardziej wyidealizowanych krajów świata.

"Moraliści. Jak Szwedzi uczą się na błędach i inne historie", to nie jest typowy reportaż. To raczej zbiór wywiadów, celnych spostrzeżeń, jak również faktów mających na celu obalenie wielu mitów, dotyczących funkcjonowania tego kraju. To niezwykle wartościowa lektura, szczególnie w obecnych czasach. Szwecja bowiem, najczęściej przedstawiana jest jako niedościgniony wzór państwa dobrobytu. W pewnym momencie urosła wręcz do rangi państwa idealnego. To kraj, który słynie z równouprawnienia, nowoczesności, tolerancji, zsekularyzowania. A jednak ktoś, kto poszuka głębiej, jest w stanie znaleźć kilka poważnych rys na tym ideale. Jest wiele spraw, które Szwedzi, najchętniej przemilczeliby, schowali pod dywan, nawet przed nimi samymi. Autorka wiele miejsca w książce, poświęca problemom związanym z wielokulturowością i tym co dzieje się z wartościami w czasie zmian społecznych, związanych chociażby z migracjami. Tubylewicz pokazuje nam Szwecję od środka. Z jej problemami, z jej przyhamowanym rozkwitem, z zachwianiem stabilności i problemami z którymi się boryka, a które są konsekwencją polityki solidarności, tolerancji i dobrych intencji. Niestety okazuje się, że same intencje nie wystarczą. Że wyciągnięcie do kogoś pomocnej dłoni, nie zawsze poskutkuje wzajemnością a tym bardziej wdzięcznością.

W Polsce lewica wskazuje nam Szwecję jako ideał i wzór do którego chcą nas prowadzić. Prawica straszy natomiast Szwecją, jako przykładem zepsucia moralnego, homoseksualizmu, multikultu i wynaturzonego odłamu feminizmu. Jaka jest naprawdę? Choć trochę możecie wyrobić sobie o tym zdanie, sięgając po tę książkę. Dla mnie była to wstrząsająca lektura, bo niby jestem świadoma wielu spraw, a jednak głębia problemów poruszyła mnie i dała do myślenia.

Książkę czyta się niezwykle szybko i sprawnie. Katarzyna Tubylewicz to nie tylko rzetelna obserwatorka, ale również mądra dziennikarka, nakierowująca swoich rozmówców, na tematy trudne, raczej głęboko chowane w opinii publicznej. Przedstawia paradoksy, dla nas czasem bardzo zdumiewające, jak choćby to, że naród z aspiracjami w byciu najbardziej idealnym, ma tak niskie przywiązanie do swojego kraju, że równouprawnienie z którego słynie, wcale nie jest tak egzekwowany, że to nie jest kraj spokoju a ciągłych i radykalnych zmian.

"Moraliści. Jak Szwedzi uczą się na błędach i inne historie." to publikacja na temat Szwecji, ale tak naprawdę dotyczy uniwersalnych wartości, których poszukujemy. Tematami rozdziałów książki są bowiem: solidarność, prawa kobiet i feminizm, dobroć, człowieczeństwo, tolerancja, równość i integracja, wolność, uniwersalność.

Najważniejszy morał tej publikacji to stara prawda, że najważniejsze jest niewidoczne dla oczu i nie wszystko złoto co się świeci. Należy o tym pamiętać.

www.kochamciemojezycie.blogspot.com

„Moraliści” Katarzyny Tubylewicz nie moralizują. Dość twardo stąpają po ziemi i podejmują kontrowersyjne, niewygodne tematy.
Jest o kobietach. I o uchodźcach. O imigrantach. O rasizmie. O państwie. O dzieciach. O powinnościach. O Człowieczeństwie. O odmienności… O rzeczach Istotnych.
Rozmowy/eseje Katarzyny Tubylewicz zdumiewają, nierzadko wprowadzają w dyskomfort i natłok sprzecznych myśli. Można się zgadzać lub nie – ale istotą jest usłyszenie...
Pięknie byłoby gdyby w Polsce rozpoczęto debatę – nie prezentowanie/narzucanie skrajnych, nieodpowiedzialnych i bezdusznych stanowisk: strach i przekreślenie Obcych czy bezrefleksyjne zapraszanie Ich do Polski. To trudne – bo ostre emocje trzeba gdzieś jednak złagodzić, otworzyć umysł i rozmawiać, debatować, a przede wszystkim słuchać, czerpać z doświadczeń innych – Szwecji np., która doświadczenie w tym temacie posiada (poprzez choćby popełnionych wiele błędów w polityce migracyjnej). Dla mnie te rozmowy to mistrzostwo wyważonej, mądrej, otwartej krytyki, która ma prowadzić do porozumienia, akceptacji i postępu. Otwarty dyskurs.
Warto przeczytać, ku rozważnemu dostrzeganiu.

W przypadku recenzji jednego z tytułów pod redakcją Katarzyny Tubylewicz, napisałam, że jest to autorka, której książki chwytam z prędkością światła i mam zamiar wszystkie dogłębnie przeanalizować.

Tym razem przyszła kolej na tytuł „Moraliści. Jak Szwedzi uczą się na błędach i inne historie”. Na samym wstępie zaznaczę, że książkę czytałam w wersji elektronicznej i myślę, że był to błąd. Przede wszystkim dlatego, że jest w niej mnóstwo wartościowej treści, którą warto zaznaczyć, podkreślić czy okrasić komentarzem. To nie jest książka na raz, którą czyta się po to, aby odłożyć na półkę na wieczne kurzenie się, bądź - o zgrozo - rzucić w kąt. Treść jest na tyle wielowarstwowa, że z czasem, biorąc ją kolejny raz do ręki będziemy postrzegać lekturę z różnych, odmiennych perspektyw. Oczywiście można stwierdzić, że wnioski wynikające z treści, nie są stałe w obliczu tylu zmian społeczno kulturowych, jednak pytania które padają, niezależnie od czasu i miejsca, moim zdaniem, zawsze będą aktualne. To co się zmienia to tylko ich percepcja i w konsekwencji same odpowiedzi.

Podeszłam do książki z perspektywy tego co teraz obserwuje, co dzieje się w trudnej, ale jednocześnie przykrej rzeczywistości jaka nas otacza. Zajmując się psychologią społeczną chętnie poruszam się w obszarze różnic kulturowych. Podczas pierwszej styczności z lekturą nie myślałam o Szwecji, a raczej o tym jak bardzo różnimy się od tego narodu. Dodatkowo na całość spojrzałam z perspektywy psychologii społecznej.

Katarzyna Tubylewicz występuje w roli słuchacza. Zadaje pytania bardzo zróżnicowanej grupie rozmówców i dzięki temu możemy uzyskać odpowiedzi z wielu perspektyw. Spojrzeć na pewne procesy społeczne, które mają miejsce w Szwecji, z kilku punktów widzenia. Gdybym miała podsumować moje myśli i opisać o czym jest książka to przede wszystkim jest ona o chęci życia, o strachu, zagubieniu i bólu egzystencji. O tym jak żyć po zmianach, jak dostosować się do (nowych) innych warunków, ale jednocześnie pozostać sobą. Co ważne asymilacja przyjezdnych wymaga rownież naszego, społecznego zaangażowania. To nie jest kwestia jedynie jednostronna. Co w zestawieniu z tym wnioskiem przeraża mnie najbardziej, to fakt że w Polsce, nie tyle nie jesteśmy na to gotowi, co nie chcemy być na to gotowi.

Katarzyna Tubylewicz nie boi się przedstawiać minusów wielu kwestii, w tym minusów przyjmowania uchodźców. Ta książka nie jest o raju skandynawskim, ani jakimkolwiek utopijnym zakątku świata, bo takiego nie ma. Książka traktuje o odwadze i stanięciu w obliczu rozpoczęcia życia od nowa.

Niestety, ale mam też obawy, że dla niektórych, może być to jedynie uzasadnienie wypracowanego już stanowiska o uchodźcach, a nie przestrzeń do refleksji i dyskusji. W tym miejscu warto poruszyć kwestię tolerancji. Samo zjawisko tolerancji jest przedstawiane w książce z wielu perspektyw. To w fantastyczny sposób pokazuje jak różni jesteśmy. Doświadczenie poszczególnych rozmówców, to jak ich kształtowało i w konsekwencji jak ich umodelowało widzimy na każdej ze stron. Mieszanka kultur, temperamentów, osobowości i doświadczeń, powiedziałabym, że raczej te dwa ostatnie na tle tego skąd pochodzimy. Czy to nie jest doskonałe podłoże do dyskusji? Choćby na obszarze psychologicznych aspektów kultury. Jednak jest taka jedna główna zasada, aby przeprowadzić dyskusję, musi zaistnieć chęć jej przeprowadzenia.

Podsumowując swój wywód, to recenzje „Moralistów” mogłabym pisać codziennie od nowa, bo codziennie mogę spojrzeć na nią z innej perspektywy i problemu społecznego.


Tematyka poruszana w książce
Solidarność
Prawa kobiet i feminizm
Dobroć człowieczeństwo, tolerancja
Równość i integracja
Wolność
Uniwersalność

Bardzo ważna książka. Szczególnie dzisiaj gdy Europa a wraz z nią Polska stają przed wyborami, które zaważą nad naszą przyszłością. Pozwala spojrzeć na problem masowej imigracji z perspektywy kraju pełnego imigrantów z najróżniejszych kręgów kulturowych (szczególnie ciekawa perspektywa w Polsce - kraju właściwie bez imigrantów). Dla mnie osobiście przestroga przed nadmierną otwartością, przed wyzbyciem się własnej tożsamości, przed utopijną wizją równości kultur prowadzącą do takich absurdów jak wypowiedź jednego z rozmówców: "Nie jest za to oczywiste, jak reagować na piętrzące się sytuacje gdy w mozaikowym społeczeństwie dochodzi do konfliktów równorzędnych wartości, na przykład gdy prawo do wolności religijnej zagraża prawom kobiet albo kłóci się z prawem do wolności słowa". Z Książki wyłania się obraz Szwecji jako kraju gotowego ograniczać wolności i prawa własnych obywateli ze względu na absurdalne żądania mniejszości etnicznych czy religijnych. W książce często pojawia się stwierdzenie że Szwecja jest krajem zsekularyzowanym, w mojej ocenie po lekturze ww. książki nie sposób zgodzić się z tym twierdzeniem. Szwecja jawi się raczej jako kraj w którym do rangi religii podniesiono "tolerancję" pojmowaną w fanatyczny sposób. Tolerancję w ramach której ogranicza się dostępność basenów ze względu na płeć, urzędnicy przymykają oko na pedofilie wśród imigrantów, a lekarze ze strachu przed urażeniem religijnych uczuć rodziców pomagają im maskować fakt torturowania i okaleczania dzieci.