Przez dłuższy czas zastanawiałam się, co właściwie napisać o tej książce, której główny motyw jest mi tak niezmiernie bliski. Pierwsza myśl, jaka od razu się nasuwa, jest bardzo prosta - to naprawdę jest powieść o chórze, która może przybliżyć nawet niezaznajomionemu z tematem czytelnikowi specyfikę śpiewu chóralnego i relacji międzyludzkich, jakie można nawiązać tylko podczas wspólnego śpiewania. Mam wrażenie, że autorka sama musiała śpiewać, bo skąd inaczej mogłaby to wiedzieć?

Dodatkowego smaku dodaje powieści osadzenie akcji w środowisku małego brytyjskiego miasteczka podczas drugiej wojny światowej. Choć dużo się mówi i pisze o bombardowanym Londynie, nie spotkałam się dotąd z książką, która pokazywałaby życie ludzi w tamtym okresie z dala od stolicy. Wyraziste postaci kobiece i obserwowanie ich rozwoju osobistego, który dokonuje się pod wpływem wydarzeń wojennych, przywodzi mi na myśl "Rillę ze Złotego Brzegu", a to jedna z moich ulubionych książek. Połączenie tych dwóch motywów dało zachwycający efekt.

Mieszkańcy Chillbury tworzą małą i raczej zamkniętą społeczność. Wewnątrz własnych kręgów tworzą się i rozpadają związki, każdy pełni jasno określoną rolę społeczną, a życie biegnie utartym nurtem. Swego rodzaju tradycją jest tam śpiewanie w chórze przykościelnym, który łączy ludzi wszelkiego stanu, zarówno wieśniaków, jak i dziedziczki z miejscowego dworu. Wojna wywraca ten uporządkowany świat do góry nogami - mężczyzn zabiera na front, przed kobietami stawia nowe wyzwania. Przychodzi też zastanowienie, co zrobić z chórem, bo przecież to niemożliwe, żeby śpiewać w gronie, w którym nagle zabrakło basów i tenorów. Na szczęście do miasteczka przybywa charyzmatyczna i wyemancypowana nauczycielka muzyki, Primrose Trent, i postanawia wskrzesić zespół jako Chillburyjski Chór Żeński. Jej pomysł początkowo budzi kontrowersje, ale wkrótce grono śpiewaczek powiększa się i okazuje się, że śpiew potrafi czynić cuda. Jest remedium na smutek po utracie bliskich i lęk o tych, którzy walczą. Łączy pokolenia i pomaga w tym trudnym czasie nawiązać przyjaźnie. Pozwala choć przez chwilę zapomnieć o strasznej wojennej rzeczywistości. I każda z kobiet znajduje tam dla siebie miejsce, bez względu na to, czy jest nastolatką z ambicjami na zostanie solistką, czy też nieśmiałą staruszką, która próbuje w ten sposób zagłuszyć rozpacz po utracie syna.

W całym wojennym galimatiasie w Chillbury przeplatają się ludzkie losy. Wojna trwa, ale młodzi ludzie zakochują się i zakładają rodziny, rodzą się także dzieci. Venetia uznawana za miejscową piękność, łamie męskie serca, lecz w końcu i ona się zakochuje. Jest jednak obiektem westchnień ukochanego swojej siostry, energicznej i utalentowanej, zaledwie 13-letniej Kitty, którą niebawem czeka największe rozczarowanie życia. Z kolei do pani Tilly wprowadza się oficer, któremu przydzielono tam zakwaterowanie. Mimo początkowej niechęci z czasem odkrywa, że łączy ich szczególnego rodzaju sympatia.

Chillbury to jednak nie tylko dobrzy ludzie pełni poświęcenia. Swoje interesy załatwia tu też nieuczciwa pielęgniarka, która przyjmuje sporą sumę w zamian za gwarancję, że bogatemu posiadaczowi ziemskiemu urodzi się męski potomek. Choć intryga nie jest pozbawiona słabych punktów, jednak głęboko wierzy w to, że uda jej się zdobyć pieniądze i dołączyć do siostry, której najwyraźniej wcześniej wyrządziła krzywdę. Zagadkową postacią jest też artysta, który rozkochuje w sobie Venetię, by następnie zniknąć w towarzystwie podejrzanych ludzi, akurat wtedy, kiedy ukochana najbardziej go potrzebuje.

Powieść napisana jest bardzo przyjemnym do czytania stylem, częściowo w formie epistolarnej, częściowo w formie pamiętników bohaterek. Ma to tę ogromną zaletę, że możemy poznać ich opowieść i motywację z różnych punktów widzenia. Dodatkowo, mężczyźni pełnią w tej powieści zdecydowanie marginalną funkcję, co dodatkowo podkreśla okrucieństwo czasów, w jakich przyszło im żyć - nagle zostały same i oprócz swoich obowiązków musiały sobie poradzić z typowo męskimi zajęciami. Część z nich przeżyła też I wojnę światową, wiedziały już zatem, z czym wiąże się życie w czasie działań wojennych.

Polecam tę pozycję każdemu, bo każdy znajdzie tu coś dla siebie. Są elementy romansu, powieści obyczajowej i dramatu, są motywy dla zadeklarowanych feministek i osób zainteresowanych historią. Przede wszystkim warto jednak zdecydować się na spotkanie z tym niezwykłym chórem i zdobycie wiedzy o tym, czym śpiewanie w chórze jest dla jego członków. Jako wieloletnia chórzystka zapewniam, że w opisach tych nie ma ani słowa przesady.

Przez dłuższy czas zastanawiałam się, co właściwie napisać o tej książce, której główny motyw jest mi tak niezmiernie bliski. Pierwsza myśl, jaka od razu się nasuwa, jest bardzo prosta - to naprawdę jest powieść o chórze, która może przybliżyć nawet niezaznajomionemu z tematem czytelnikowi specyfikę śpiewu chóralnego i relacji międzyludzkich, jakie można nawiązać tylko...