Oświęcim - pamiętnik więźnia

Czytałam wiele książek, które zostały napisane na podstawie wspomnień ocalałych więźniów obozów koncentracyjnych, w tym Auschwitz. Trzeba jednak zaznaczyć, że- nie ujmując znaczenia pozostałym wspomnieniom- ta książka powstała w warunkach szczególnych, w dodatku- jako pierwsza lub jedna z pierwszych (dlatego dziś stanowi ważny dokument Instytutu Pamięci Narodowej, który może przeczytać każdy chętny, po wpisaniu w wyszukiwarke tytułu i ściagnięcia zapisu wspomnień w formie cyfrowej z internetu). Autor książki do końca pozostał anonimowy, jego wspomnienia w roku 1942 spisała pani Halina Krahelska, tak, by mogły trafić do jak największej liczby Polaków. Istaniało zaledwie kilka egzemplarzy maszynopisu, który przekazywany był "pocztą pantoflową" ludziom zaufanym.
Pozwoliłam sobie na tak dlugi wstęp, gdyż okoliczności w których powstała ta książka są niezwykle poruszające, wręcz wydane z ostatnim tchnieniem młodego chlopaka, który w roku 1941 został zwolniony z obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu- w pierwszych latach wojny jeszcze takie rzeczy się zdarzały. Po niemal roku pobytu w obozie wraca do domu chory, bez sił, z wiedzą, że nie będzie miał długiego życia. Pomimo tego (a może- właśnie dlatego) leżąc w łóżku, z którego wie, że już nie dane będzie mu wstać, zaczyna spisywać swoje wspomnienia z czasu pobytu w Auschwitz- jak sam pisze, jakaś jego cząstka pozostała na zawsze z towarzyszami niedoli. Czuje, że jego obowiązkiem jest uświadomić innym czym jest Oświęcim i jak wyglądają rządy hitlerowców.
Lektura, jak zawsze w wypadkach gdy poruszany jest temat obozów koncentracyjnych, jest niezwykle poruszająca i nie sposób czytać ją obojętnie. Jednak we wspomnieniach tego młodego chłopca, który sam wypiera się jakiejkolwiek bohaterskości, jest coś więcej- prawda tak smutna, że aż boli. Książki tej nigdy nie zapomnę, i dziękuję za możliwość jej przeczytania.

Chyba dwa lata temu zdecydowałam się przekroczyć bramy Auschwitz. Moje pokolenie wychowywane było niejako w kulcie tego i podobnych miejsc ludobójstwa nazistów. Widziałam kilka filmów, przeczytałam też kilka szkolnych lektur, pamiętam kilka spektakli telewizyjnych. Starałam się jednak w miarę możliwości omijać temat obozów i zagłady, z prostej przyczyny, nie jestem w stanie skupić się na czytaniu bez emocji. Z tych samych powodów unikałam zwiedzania muzeum w Oświęcimiu. Jednak dla tego pamiętnika zrobiłam wyjątek i nie żałuję, bo spojrzałam na temat oczami tego młodego człowieka. W mojej głowie zakodował się obraz, że jeśli ktoś tam już trafił to opuszczał go w jeden sposób, poprzez śmierć. Z tego pamiętnika dowiedziałam się, że niektórych Niemcy wypuszczali i jak widać ci ludzie nie byli mordowani za bramą, skoro autor tego pamiętnika wrócił do domu i zdążył go spisać. Myślę, że ci oprawcy zdawali sobie sprawę z tego, że większość z wypuszczonych i tak umrze. Ale wypuszczając ich na wolność poprawiali sobie zapewne notowania. Bardzo trafnie autor pamiętnika analizuje i ocenia postawy ludzi, którzy robili wszystko by przetrwać. Każdy człowiek ma inną tolerancje na ból i głód, jeden potrafi w obliczu zagrożenia stanąć prosto i spojrzeć śmierci w oczy, tak jak jeden z opisanych przez autora więźniów, Jacek a drugi całkowicie straci moralny kręgosłup i będzie gorszym oprawcą dla swoich niż sami naziści. Sporo faktów z obozowej codzienności opisanych przez autora było mi znanych z innych źródeł ale są i takie, o których nie miałam pojęcia. Polecam ten pamiętnik wszystkim, szczególnie młodym czytelnikom, dla których temat II wojny światowej jest równie odległy jak wojny napoleońskie, wszak to już historia. Wciąż jednak żyją ludzie, którzy ocaleli z tego pogromu, którzy to pamiętają, tak jakby to było wczoraj. Niestety autor pamiętnika zaraz po spisaniu go zmarł.

"Oświęcim. Pamiętnik więźnia." to obezwładniający, poruszający opis więźniów Oświęcimia, spisany przez ciężko chorego, młodego chłopaka, zwolnionego z obozu. Niesamowite, wręcz wstrząsające, przywiązanie chłopaka do towarzyszy niedoli, spowodowało poczucie winy, które musiało zostać zrekompensowane, poprzez stworzenie pamiętnika. Została w nim przedstawiona różnorodność więźniów, oraz charakterystyczne dla nich zachowania. Lektura nie jest lekka, łatwa i przyjemna, za to jest prawdziwa, odsłania to, co ludzkość chce zatuszować, niekiedy nawet przemilczeć. Chłopak pokazuje nam, w jaki sposób więźniowie pozbawieni godności, człowieczeństwa, przedstawiali sobie otaczającą ich rzeczywistość. Chociaż chłopak zmarł zaraz po stworzeniu pamiętnika, wierzył, że psychiczna odporność, determinacja, poczucie jedności narodowej Polaków sprawi, że kajdany założone przez oprawców w końcu puszczą, a wtedy Polska odżyje i zwycięży. Serdecznie polecam, uważam, że tę książkę powinien przeczytać każdy.