Czy jest Cud? Zjawisko nieposiadające racjonalnego wytłumaczenia. Zjawisko, do którego dopowiadana jest konkretna teoria, wyrażana poprzez wiarę lub przekonania kulturowe. Niejednokrotnie jednak wiara z owym racjonalnym tłumaczeniem się kłóci i nawet to, co naukowo mogłoby zostać obalone, wciąż pozostaje z perspektywy wiary Cudem.

Z takim orzeczeniem w sprawie Cudu, ma za zadanie zmierzyć się panna Wright, angielska pielęgniarka i uczennica sławnej Florence Nightingale. Akcja dzieje się w małej wiosek z Irlandii, gdzie wiara chrześcijańska jest o wiele większa niż Lib Wright może przypuszczać. Lib ma za zadanie ocenić w kategoriach cudu lub oszustwa post, jakiego dokonuje irlandzka dziewczynka, Anna O’Donnell. Rodzice Anny to przedstawiciele typowego irlandzkiego małżeństwa – przykładni chrześcijanie, w pełni oddani woli Pana. Pilnowanie raz danego słowa, okazuje się dla nich nawet ważniejsze, niż zdrowie lub życie własnej córki.

Anna nie przyjmuje bowiem żadnych pokarmów. Żywi się „manną z nieba”, a cała okolica wierzy, że Bóg ją chroni i nie pozwala zapaść na zdrowiu. Czy jednak jest to oszustwem czy Cudem musi zostać zbadane przez dwie niezależne pielęgniarki, które mają sprawować wymienną lecz ciągłą opiekę nad dziewczynką. Lib jednak szybko zdaje sobie sprawę, że ważniejszym niż wytłumaczenie Cudu lub zdemaskowanie Anny jest odkrycie historii, jaką skrywa w sobie dziewczynka. Co było powodem jej postu? Co sprawia, że uparcie odmawia pokarmów, nawet gdy jej zdrowie zaczyna się pogarszać w widoczny sposób?

Emma Donoghue zyskała sławę dzięki swojej powieści „Pokój”, która doczekała się głośnej ekranizacji. Po takim rozgłosie, wydaje się trudnym spełnienie oczekiwaniom czytelników. Podobnie, jak w przypadku „Pokoju” Donoghue skupia się w powieści na postaci dziecka, bardzo dobrze opisując i rozumiejąc ich zachowanie. Tym razem jest to dziewczynka, tym razem historia opisana jest w trzeciej osobie, co daje nieco mniej bezpośredni sposób analizy świata przez najmłodszych bohaterów. Podobnie jednak jak w „Pokoju”, autorka skupia się na trudnym temacie oraz psychice dziecka poddanego swoistego rodzaju traumie. W przypadku „Cudu”, tajemnica Anny jest zupełnie różna od problemów Jacka. Oboje jednak w swej traumie pozostają w strefie dziecięcej niewinności, choć w niewyobrażalny sposób zaburzonej. W przypadku „Pokoju”, dzięki pierwszoosobowej narracji, mieliśmy Jacka relacjonującego i próbującego zrozumieć poczynania swojej matki. W „Cudzie” osobą, która relacjonuje (choć nie w bezpośredniej narracji) jest Lib. To ona stara się zrozumieć problemy i przesłanki, które kierują Anną, a jednocześnie czytelnik podejmuje próbę zrozumienia samej Lib. Pielęgniarka bowiem jest także niezwykle złożoną bohaterką, borykającą się z ukrywanymi problemami, które odbiły piętno na jej życiu.

Emma Donoghue przenosi nas do Irlandii połowy XIX wieku. Udaje jej się bardzo dobrze przekazać atmosferę chrześcijańskiej wioski i zderzyć tę zaściankowość z nowoczesnym, na ów czas, podejściem do świata przez niezależną i oświeconą kobietę. Tu zabobonność staje na równi z religijności. A fanatyzm, który wyrządzająca szkodę, nie jest nawet w stanie poprzez naukowość czy racjonalność być powstrzymany. Odkrywana tajemnica, zarówno ze strony Anny jak i Lib, przeraża i jednocześnie zadziwia, rozciąga się w czasie, powoli odsłaniając kolejne karty. Stosunkowo krótka powieść, staje się niezwykle pojemna i do samego końca zajmująca.

Prawdopodobnie większość czytelników sięgnie po „Cud” dopiero po przeczytaniu „Pokoju”. Kolejna powieść sławą debiutu Emmy Donoghue na pewno nie zakryje. Jednak ci czytelnicy, którym „Pokój” przypadnie lub przypadł do gustu, na pewno nie rozczarują się czytając „Cud”. To na tyle dobrze napisana powieść, że bez względu na zekranizowaną książkę Doneghue, obroni się sama i jako samodzielna pozycja jest warta sięgnięcia.

Monika Samitowska-Adamczyk