Nieważne ile razy wracam do Kronik brata Cadfaela, "Doskonała tajemnica" pozostaje moją ulubioną częścią i zachwyca najbardziej. Tym razem nie mamy typowej zagadki kryminalnej, jakie znamy z innych tomów, a mimo to historia - z naciskiem na relacje między bohaterami - wciąga bez reszty. To przepiękna opowieść o bezwarunkowej miłości, bezwzględnej lojalności, wewnętrznej sile i nieugiętej determinacji. Naprawdę perełka.

Nieważne ile razy wracam do Kronik brata Cadfaela, "Doskonała tajemnica" pozostaje moją ulubioną częścią i zachwyca najbardziej. Tym razem nie mamy typowej zagadki kryminalnej, jakie znamy z innych tomów, a mimo to historia - z naciskiem na relacje między bohaterami - wciąga bez reszty. To przepiękna opowieść o bezwarunkowej miłości, bezwzględnej lojalności, wewnętrznej...

Początek przypomina „Świątobliwego złodzieja”. Do Shrewsbury przybywa dwu zakonników z opactwa Hyde-Mead, zniszczonego w wyniku wojny domowej. Starszy Humilis (po łacinie „Pokorny”) w ciężkim stanie, był kiedyś krzyżowcem, młodszy Fidelis (po łacinie „Wierny”) niemy, bardzo uczynny i pracowity, opiekuje się tamtym.
Do Humilisa dotarł jego dawny giermek Mikołaj.
- Zanim umrę, muszę coś zakończyć, byłem kiedyś zaręczony z Julianą, panienką z dobrego domu - rzekł Humilis, co przypomina „Spowiedź brata Haluina” - znacznie młodszą ode mnie. Zwolniłem ją z zaręczyn wstępując do klasztoru, trzy lata temu. Odwiedź ją i jeśli chcesz, poproś o rękę.
Giermek wyruszył do dworku Juliany i od jej przyrodniego brata Reginalda usłyszał, jakoby też wstąpiła do klasztoru, wkrótce po Humilisie. Jakoby, gdyż przeorysza zaprzecza, by jakaś Juliana w ciągu ostatnich paru lat tam wstępowała. Zdziwiony Mikołaj wrócił do Reginalda z zapytaniem o obstawę Juliany w drodze do klasztoru. Wypytanych trzech służących rzekło, iż odesłała ich w powrotną drogę na kilka mil przed celem, a towarzyszył jej tylko jeden, leśnik Adam, który później wstąpił do wojska i słuch o nim zaginął.
Mikołaj zgłasza do szeryfa Hugona wniosek o poszukiwanie leśnika. Odnaleziony Adam opowiada, iż odprawiła go o milę przed celem, wyraźnie kłamie. Hugo każe go zatrzymać do wyjaśnienia, co przypomina „Pole Garncarza”. Tymczasem giermek pobrawszy od Reginalda spis przedmiotów, z jakimi zaginiona wyruszyła do klasztoru, wypytuje o nie w różnych miejscach. (Tłumaczenie w tym miejscu zawiera błąd, miał być tam „krzyż wysokości człowieka”, zaś chodzi o „cross a man’s hand-length in height”, krzyż wysoki jak długość dłoni mężczyzny) W końcu znajduje pierścień Juliany na palcu żony jakiegoś jubilera. Wyjaśniła, że trzy lata wcześniej sprzedał go jakiś osobnik, rysopis odpowiada Adamowi.
- Poprzednia właścicielka zmarła, tak mówił. Po wyjściu z naszego sklepu zapłatę wręczył jakiemuś młodszemu, co twarz miał zakrytą kapturem.
Usłyszawszy, iż pierścień jest dowodem w śledztwie, wypożyczyła go, bez żądania pokwitowania. Mikołaj wraca do Shrewsbury, gdzie Godfryd właśnie zmarł, sam przyspieszając śmierć. Adam na widok pierścienia mówi:
- Tak, to jej pierścień. Skąd go macie? Niby miałem go sprzedać? Nigdy w życiu!
- Widziała cię żona jubilera!
- Widać mnie z kimś pomyliła!
- To od kogo ma ten pierścień?
- Sam chciałbym wiedzieć!
- Gadaj, kim był kapturnik - Hugo stracił cierpliwość - zabójca do wynajęcia?
Leśnik wszystkiemu zaprzecza, jednak poszlaki przemawiają przeciw niemu. Uratować go może tylko powrót Juliany. Cadfael w porę ją odnalazł. Magdalena z „Okupu nieboszczyka” przywozi ją ze swojego klasztoru przy Brodzie, gdzie jakoby była w gościnie, co zapowiada „Różę w dani”.
Juliana nie została była zakonnicą. Co robiła przez te trzy lata?
Jeśli już się domyślacie, to i tak przeczytajcie.
„Tajemnica” nie została zekranizowana, a szkoda. Czytając widziałam w głowie film, w którym Juliana wygląda jak Judyta z „Róży w dani”.

Początek przypomina „Świątobliwego złodzieja”. Do Shrewsbury przybywa dwu zakonników z opactwa Hyde-Mead, zniszczonego w wyniku wojny domowej. Starszy Humilis (po łacinie „Pokorny”) w ciężkim stanie, był kiedyś krzyżowcem, młodszy Fidelis (po łacinie „Wierny”) niemy, bardzo uczynny i pracowity, opiekuje się tamtym.
Do Humilisa dotarł jego dawny giermek Mikołaj.
- Zanim...