Szkoda, że nie dysponujemy pełnym polskim przekładem „Księgi Królewskiej” Ferdousiego, bo to największe chyba dzieło literatury perskiej stanowi prawdziwy klucz do zrozumienia kultury Iranu, także tego współczesnego. Polscy iraniści (T. Kowalski, F. Machalski, W. Dulęba) sporo pisali na temat tego eposu i można powiedzieć, że M. Składankowa kontynuuje tą książką polskie badania nad „Szahname”. Warszawska iranistka znana jest zapewne bardziej ze swoich popularnych opracowań „Mitologia Iranu” oraz „Bohaterowie, bogowie i demony dawnego Iranu”, ale bardziej dociekliwy czytelnik będzie chciał sięgnąć właśnie po „Mity Królewskiej Księgi”, by lepiej zrozumieć i uporządkować sobie w głowie to, co Autorka napisała w innych swych książkach.

Głównym temat pracy są mity i symbole przechowane w eposie Ferdousiego. Autorka podzieliła materiał na siedem rozdziałów, w których szczegółowo przedstawia poszczególne grupy zagadnień, takie jak motyw chwały królewskiej, czy ważną w irańskich mitach postać kowala. Wszystko poparte jest dużą liczbą odwołań do tekstu źródłowego oraz licznymi odniesieniami do literatury naukowej. Analiza łączy w sobie elementy charakterystyczne dla badań literaturoznawczych, antropologicznych i religioznawczych. W przeciwieństwie do wymienionych wyżej prac o mitologii irańskiej, w tej książce Składankowa zajmuje się również tą częścią „Szahname”, która opowiada o epoce sasanidzkiej, a więc – co by nie mówić – historycznej (III-VII wiek). Jak zwykle ciekawe są uwagi świadczące o podobieństwach między tradycjami irańskimi a słowiańskimi, których jest zaskakująco wręcz dużo.

W „Mitach Królewskiej Księgi” Autorka najpierw przedstawia poszczególne opowieści Ferdousiego, a potem interpretuje je na szerokim tle innych ludów indoeuropejskich. Konfrontuje też przekaz „Szahname” z innymi utworami prezentującymi tradycję irańską. Następnie próbuje usystematyzować poszczególne elementy i przyporządkować je przy pomocy kluczy interpretacyjnych takich jak triada, czy opozycja binarna. Pięknie ukazuje, jak różne mitologiczne historie wpasowują się w wypracowane przez różne ludy schematy takie jak zejście do podziemia, walka ze smokiem, przejęcie władzy po dziadku przez wnuka, czy przybycie z innego kraju władcy-odnowiciela. Niewątpliwie lektura tej pracy pozwala lepiej zrozumieć narodowy irański epos i odkryć jego prastare elementy.

Tomasz Babnis

Szkoda, że nie dysponujemy pełnym polskim przekładem „Księgi Królewskiej” Ferdousiego, bo to największe chyba dzieło literatury perskiej stanowi prawdziwy klucz do zrozumienia kultury Iranu, także tego współczesnego. Polscy iraniści (T. Kowalski, F. Machalski, W. Dulęba) sporo pisali na temat tego eposu i można powiedzieć, że M. Składankowa kontynuuje tą książką polskie...