Zbrodnia kontra panna Marple

Powieści Agathy Christie mimo, że od ich powstania minęło tyle dekad, cechują się nie słabnącą popularnością, a samą autorkę nie na darmo nazywa się królową kryminałów. Co przyczynia się do tak dużej popularności jej powieści? Cóż, drodzy współczytelnicy czynników jest wiele, począwszy od najprostszych czyli małej objętości, szybkiej prezentacji postaci, świetnej fabuły, a skończywszy na zbrodni. Rzeczą wiadomą jest, że w powieściach kryminalnych/detektywistycznych prym wiedzie zagadka. To ona w pewien sposób tworzy interakcję pomiędzy czytelnikiem a autorem. Otwierając pierwsze strony powieści Agathy Christie w sposób bardziej lub mniej świadomy stajemy się uczestnikami swoistej „gry”, której celem jest wytropienie mordercy. Owszem poziom tej „gry” bywa różny, tak samo jak różne są powieści, lecz w większości przypadków to autorka „zwycięża” zaskakując czytelników. Jak w tym przypadku wypada „Morderstwo na plebanii”? Ani rewelacyjnie, ani kiepsko, po prostu dobrze.

Co nie co o fabule. Kiedy proboszcz St Mary Meade znalazł w swym gabinecie zwłoki pułkownika Protheroe, w miasteczku zawrzało od plotek. Kiedy zaś aż dwie przyznały się jednocześnie do zastrzelenia pułkownika, prowadząca śledztwo policja zupełnie już nie wiedziała, co myśleć. Nawet panna Marple, miejscowy detektyw w spódnicy, miała aż siedmioro podejrzanych. Czy uda się odkryć mordercę?

Mając na uwadze powieści Agathy Christie większość potencjalnych czytelników pomyśli o Herkulesie Poirot. Owszem jest to rzecz zrozumiała, skoro jest jednym z najbardziej znanych detektywów w świecie literatury kryminalnej. Jednakże poniekąd w jego „cieniu” podąża panna Marple, leciwa staruszka, która rozwiązała nie jedną sprawę. „Morderstwo na plebanii” jest pierwszą powieścią, w której na scenę wkracza panna Marple. Poczciwa starsza dama, kobieta prezentująca wysoki poziom kultury, lecz nie pozbawiona ciętych ripost. Przede wszystkim charakteryzująca się analitycznym umysłem oraz doskonałą obserwacją ludzkich zachowań. Posądzana o wścibskość, choć to może być rzecz zrozumiała, skoro w większości powieści pojawia się w momentach nieoczekiwanych. Powieści, w których „detektywem” jest panna Marple cechują się pewnym paradoksem. Otóż w powieściach z panną Marple mało jest panny Marple. Tak drodzy współczytelnicy, o ile Herkules Poirot w powieściach pojawia się w całym ciągu fabularnym, to panna Marple wpada tylko na chwilę. Otóż poczciwa staruszka pojawia się na początku, „wpada” mniej więcej w połowie powieści, aby zaintrygować czytelnika jakąś kwestią i przybywa w grande finale (brakuje tylko fanfar) aby rozwiązać całą sprawę. Taki schemat charakterystyczny jest dla powieści z panną Marple.

Odnośnie samej fabuły to podąża ona zgodnie ze schematem, czyli prezentacja postaci (czytaj potencjalnych podejrzanych), zbrodnia, próby rozwiązania, poszlaki, tajemnicze zdarzenia, czasami drugie lub kolejne morderstwo, wielki finał i rozwiązanie zagadki. Co najważniejsze autorka w większości powieści nie zaskakuje czytelników tożsamością mordercy wprowadzoną w ostatniej chwili do fabuły, lecz tożsamością znaną już od samych początków. Wydawać by się mogło, że przy ograniczonej liczbie postaci z rachunku prawdopodobieństwa wynika , że co któryś czytelnik wytypuje sprawcę. Jednakże paradoskalnie Agatha Christie tak prowadzi fabułę, że mało kto nie poczuje się zaskoczony.

Zazwyczaj autorka skrupulatnie przedstawia wszystkie persony powieści, dzięki czemu czytelnik szybko wie kto jest kim i szybko może rozpocząć proces typowania sprawcy. Jednakże w przypadku „Morderstwa na plebanii” autorka podeszła do tej kwestii bardzo ogólnikowo. Po pierwsze szybko prezentuje bohaterów, po drugie wprowadza na raz dużą ich liczbę, po trzecie szybciutko przedstawia kwestię powiązań rodzinnych. Jednym słowem wprowadza to na początek chaos czytelniczy, owszem w toku powieści wszystko staje się bardziej klarowniejsze, ale pewien niesmak pozostaje.

Odnośnie samej fabuły. Cóż jej zasadniczy rdzeń przebiega prawidłowo, czyli poszlaki, domysły, ślepe tropy, intrygujące znaleziska, powolne budowanie przebiegu zdarzeń. Jednakże otoczka fabuły nie tylko, że może wywołać zamęt, ale jest też trochę nużąca. Gdzieś w połowie powieści można odnieść wrażenie, że fabuła stoi w miejscu, a sprawa kręci się w koło. Czasami w swych powieściach autorka, aby jeszcze bardziej zwieść czytelnika wprowadza jeszcze inną sprawę, która miesza się z tą zasadniczą. Jednakże wprowadzenie dodatkowych dwóch innych spraw (o czym możemy wywnioskować w toku powieści) raczej nie przysłużyło powieści, lecz wprowadziło dodatkowy zamęt.

Odnośnie zakończenia. Stali czytelnicy wiedzą a nowi niech się dowiedzą, że w powieściach Agathy Christie nawet błahe zdarzenie, czy też element może być kluczowe w rozwiązaniu sprawy, zwłaszcza gdy napomyka o nim Herkules Poirot lub panna Marple. Do samego sposobu wyjaśnienia sprawy nie należy się przyczepiać. Owszem czekamy na to do ostatnich stron, lecz dosłownie wszystko zostaje wyjaśnione. Zwłaszcza w przypadku sposobu dokonania morderstwa, aż chce się rzec: przecież to takie logiczne, czemu nie wpadłem/am na to na początku. Cóż drodzy współczytelnicy odnośnie tożsamości mordercy nie będę wiele pisał, gdyż nie była dla mnie wielkim zaskoczeniem, ponieważ podejrzewałem tą postać od samego początku. Tym razem wygrałem w grze „wytypuj mordercę”

Podsumowując, pierwsza powieść z panną Marple wypadła dobrze, ale nie rewelacyjnie. Autorka ma lepsze powieści z jej udziałem. Owszem dostaniemy ciekawą fabułę, mnożące się zagadki, lecz pewne mankamenty, które wkradły się do powieści sprawiają, że miejscami wypada ona chaotycznie. Samo zakończenie, a raczej tożsamość sprawcy możliwa do wytypowania, ale to już subiektywna kwestia każdego czytelnika.

Zbrodnia kontra panna Marple

Powieści Agathy Christie mimo, że od ich powstania minęło tyle dekad, cechują się nie słabnącą popularnością, a samą autorkę nie na darmo nazywa się królową kryminałów. Co przyczynia się do tak dużej popularności jej powieści? Cóż, drodzy współczytelnicy czynników jest wiele, począwszy od najprostszych czyli małej objętości, szybkiej...