Maria Ulatowska i Jacek Skowroński, znany w ostatnim czasie duet literacki, kojarzy mi się bardzo przyjemnie. Miałam przyjemność recenzować ich pierwszą wspólną książkę, czyli „Autorkę”, niezwykłe połączenie opowieści obyczajowej z zagadką kryminalną w tle. Jednocześnie był to mój debiut jako oficjalna recenzentka lubimyczytac.pl, dlatego też z przyjemnością sięgnęłam po najnowszą pozycję autorstwa tego duetu, czyli „Historię spisaną atramentem”. To trzecia już, po wymienionej wyżej „Autorce” i „Pokoju dla artysty”, powieść Marii Ulatowskiej i Jacka Skowrońskiego, jednak w tym przypadku mamy do czynienia z historią opartą na faktach.

Bohaterem powieści jest Czesław, młody człowiek, żyjący na przełomie XIX i XX wieku, który postanawia zostać księdzem. Po wielu perypetiach w seminarium (niekoniecznie miłych), mężczyzna zostaje wysłany w świat, aby móc jako duchowny pomagać ludziom, dawać im dobry przykład oraz wypełnić zadania, które nakazuje mu Kościół. Wszystko zmienia się, kiedy do parafii, gdzie mieszka Czesław, przyjeżdża młodsza siostra wraz z przyjaciółką Marią, jego znajomą z dzieciństwa. Oboje – młody ksiądz oraz jego dawna przyjaciółka – zakochują się w sobie, wbrew konwenansom i potępieniu w społeczeństwie. Jednocześnie poznajemy współcześnie żyjących bohaterów, Matyldę oraz Janusza, którzy odnajdują pamiętnik dziadka kobiety (wspomnianego Czesława) i zapoznają się z zawartą w nim treścią...

„Historia spisana atramentem” może wydawać się nieprawdopodobna, jednak sama świadomość, że oparta jest na faktach – chodzi o dziadków Marii Ulatowskiej – robi wrażenie. Miłość księdza do kobiety to ciekawy temat, na którym oparło się wiele powieści (m.in. „Ptaki ciernistych krzewów), ale książka Marii Ulatowskiej i Jacka Skowrońskiego ma w sobie specyficzny urok – podobnie jak niektóre książki o Kresach Wschodnich mamy interesujących bohaterów (zwłaszcza drugoplanowych), opisy pięknego krajobrazu oraz dawne zasady panujące w społeczeństwie, których złamanie groziło wykluczeniem. Mimo wszystko miłość, która połączyła Marię i Czesława, jest naprawdę piękna i poruszająca, mimo ryzyka, jakie oboje zdecydowali się podjąć, aby móc stworzyć szczęśliwy związek. I to stanowi najważniejszą zaletę „Historii spisanej atramentem”. Jedyne, do czego muszę się przyczepić, to mała ilość fragmentów pamiętnika dziadka autorki sagi o Sosnówce – ten język i sposób opowiadania przeszłości pasował do całej powieści idealnie, ale było go za mało. Naprawdę za mało.

W porównaniu z „Autorką”, debiutem literackim tego popularnego duetu pisarzy, „Historia spisana atramentem” stanowi jedną całość. O ile w pierwszej powieści Marii Ulatowskiej i Jacka Skowrońskiego wyraźnie było widać, kto napisał dany rozdział, to w ich wspólnej trzeciej książce granica między stylami obu autorów zaciera się. Może to wynikać z faktu, że na początku mieliśmy do czynienia z eksperymentem literackim, który po sprawdzeniu i entuzjastycznym przyjęciu doczekał się dalszej kontynuacji, tym razem w innej formie – czytelnikowi w „Historii...” trudno będzie zauważyć, jaki fragment stworzyła pani Maria, a co wyszło spod pióra pana Jacka...

„Autorka”, „Pokój dla artysty” oraz „Historia spisana atramentem” - Marii Ulatowskiej i Jackowi Skowrońskiemu naprawdę ciężko będzie zakończyć współpracę na polu literackim, ponieważ jaką książkę nie wydadzą wspólnie, to na pewno stanie się wydarzeniem literackim na polskim rynku wydawniczym.

Anna Wolak