Atanazy Bazakbal jest na skraju samozagłady - niewyobrażalna miłość do narzeczonej Zosi tak go miażdży i szarpie, że jedyną ucieczką od unicestwienia jest popełnienie programowego świństwa. A tak konkretniej to ohydnej zdrady z kobietą-demonem. Wszystko w imię czystego uczucia! A dalej to już samo idzie - homococo, pojedynki, lampienie się na Czystą Formę Wszystkiego, pięcioboki erotyczno-nienawistne (bo na bank nie miłosne) i wypatrywanie upragnionego końca, który niech już nastąpi, byle nie teraz!...

Czytanie Witkacego to jak godzinne kręcenie się w narkotycznym przytępieniu na pięknej, klasycznej, ale obrzyganej i obrzuconej petami karuzeli. Z jednej strony człowiek ma już serdecznie dość tego całego cyrku, z drugiej ten cały absurdogrotesk taplający się w oceanie metafizycznej dyskusji i sarkania wciąga. Chętnie się czyta o stanach bohaterów wpadających ze skrajności w skrajność, dobrze się śledzi losy tej pokręconej paczki "przyjaciół", z jakimś niezdrowym zainteresowaniem przygląda ich chorym poglądom, opadaniu w obłęd, twórczej autodestrukcji. Mnie szczególnie urzeka poboczny wątek rewolucji, niezwykle mocny i dosadny w swojej szarości i zagłady nijakości.

Osobną kwestią jest język - może to i powierzchowne, ale najbardziej mnie urzeka ta zabawa słowna składająca się z imion i nazwisk bohaterów oraz nazw wymyślnych potraw. Nie zapominajmy też o chwytliwych "złotych myślach" (słynna smutna świnia, dawanie w mordę za mówienie, że niedobrze czy kobiety zdradzające przez wkładanie uczucia w tamto) oraz czarnym, gorzkawym humorze.

"Pożegnanie jesieni" może męczyć, fakt, ale warto je dokładnie przejrzeć dla licznych smaczków, odcieni, sprytnych a niedostrzeganych na pierwszy rzut oka powiązań poszczególnych elementów. Serdecznie polecam wydanie ze wstępem Włodzimierza Boleckiego, bardzo interesujący tekst pełen ciekawostek, interesujących spostrzeżeń i odniesień do analiz tego dzieła innych badaczy.

Atanazy Bazakbal jest na skraju samozagłady - niewyobrażalna miłość do narzeczonej Zosi tak go miażdży i szarpie, że jedyną ucieczką od unicestwienia jest popełnienie programowego świństwa. A tak konkretniej to ohydnej zdrady z kobietą-demonem. Wszystko w imię czystego uczucia! A dalej to już samo idzie - homococo, pojedynki, lampienie się na Czystą Formę Wszystkiego,...