Siedemnastowieczny Londyn, choć inspirujący dla pisarzy, nie przypomina miejsca, w którym chciałby znaleźć się czytelnik. Wewnętrzny konflikt na tle religijnym dosłownie pożera miasto od środka, a po zmroku ulice stają się areną krwawych potyczek pomiędzy mieszkańcami, stojącymi po przeciwnych stronach politycznej barykady. W tym właśnie świecie próbuje odnaleźć się szesnastoletnia Henrietta. Wychowywana tylko przez ojca, dorastająca u boku dwójki braci, nieustannie wyróżnia się inteligencją i wykształceniem, co wprowadza w oczywistą konsternację wiernych tradycjom mężczyzn. Dziewczyna pilnie obserwuje dynamiczne zmiany na scenie politycznej, które wkrótce odcisną piętno na życiu jej samej, ale również bliskich jej osób oraz wyznawanych przez nią ideałów.

Lektura „Córki rewolucji” po raz kolejny uświadomiła mi, jak zwodnicze bywają opisy umieszczane na ostatniej stronie okładki. Sugerując się zapowiedzią, nastawiłam się na typowy, niezbyt porywający romans w stylu „Romea i Julii”, połączony z zaledwie elementami powieści psychologicznej (w postaci zbyt częstych i dogłębnych wynurzeń głównej bohaterki na temat jej, rzecz jasna nieszczęśliwego, życia miłosnego) i historycznej (poprzez umieszczenie opowieści w realiach siedemnastowiecznej Anglii). Możecie wyobrazić sobie moje zaskoczenie, narastające wraz z kolejnymi, przewracanymi stronicami; zaskoczenie przechodzące stopniowo w niedowierzanie, przerażenie, poczucie ponurego zrozumienia i wreszcie wyczerpania. Historia Henrietty okazała się przytłaczająca, jednocześnie w najlepszym i najgorszym tego słowa znaczeniu.

Tym, co zwróciło moją uwagę już na początku, było bardzo szczegółowe i dokładne pod względem historycznym przedstawienie angielskiej wojny domowej. Książka jest dosłownie przepełniona politycznymi intrygami i religijną obłudą, niejednokrotnie przypominając czytelnikowi, że odległa, pokryta patyną prawda bywa znacznie bardziej zaskakująca (i przerażająca) niż najbardziej wymyślna fikcja literacka. Mówi się, że diabeł tkwi w szczegółach, a tutaj jest ich wręcz piekielnie dużo – autorka nieustannie powołuje się na kolejne nazwiska zarówno rojalistów, jak i parlamentarzystów, książąt i dowódców, kreśląc niezwykle precyzyjny obraz kolejnych zmian na arenie politycznej. Narracja w czasie teraźniejszym nadaje wydarzeniom dynamizmu, przez co bardzo łatwo jest się zatracić w świecie powieści. Czytelnik czuje, jakby to on był naocznym świadkiem kolejnych batalii; jakby dzielił strach bohaterów, pragnienie przetrwania, nieliczne chwile szczęścia rozpraszające mrok pogrążonego w wojennym chaosie świata.

Antonii Senior udało się dokonać czegoś fenomenalnego: wydarzeniom znanym z podręczników nadaje wymiar dojmująco ludzki. Dzięki dogłębnej analizie okresu, którego opisania się podjęła, tworzy dokładny obraz siedemnastowiecznego Londynu – nie poprzestaje jednak wyłącznie na ukazaniu faktów oddających życie mieszczan i żołnierzy, parlamentarzystów i rojalistów, purytanów i anglikanów. W metaforycznej wiwisekcji autorka wyciąga na wierzch najbardziej skryte i wstydliwe myśli, ukazuje motywy i zadaje niemal filozoficzne pytania o prawdziwą przyczynę konfliktów. Z mistrzowską precyzją pokazuje moralne rozterki między fanatycznym poczuciem obowiązku a miłością do rodziny; każe swoim bohaterom zastanowić się, co w rzeczywistości jest dla nich najważniejsze: ideały narodu czy jednostkowe szczęście ich najbliższych. Zaowocowało to galerią naprawdę dobrze wykreowanych postaci. Narracja płynnie przeskakuje pomiędzy głównymi bohaterami, do których zaliczyć można Henriettę oraz jej braci, przede wszystkim Neda – purytanina skupionego na wykonywaniu domniemanej woli Bożej, zaciekłego w walce i nieprzejednanego w kwestii wiary, a jednocześnie targanego moralnymi rozterkami. Z kolei jego siostra okazała się postacią, której kibicuje się z prawdziwym zapamiętaniem. Muszę przyznać, że dawno już nie związałam się z protagonistką w takim stopniu, jak stało się to w przypadku Hen; kochanej, mądrej, szalenie odważnej Hen.

„Córka rewolucji” to znakomicie napisana powieść historyczna; nie tylko dokładna i szczegółowa, ale też niezwykle wciągająca. Wydarzenia przedstawione są z rozmachem bardzo pasującym do burzliwego okresu wojen domowych Anglii pod panowaniem króla Karola. Na tym tle autorka przedstawia wnikliwą analizę przyczyn stanowiących zarzewie konfliktu. Jak łatwo się domyślić, wątek miłosny pełni w niej wręcz trzecioplanową rolę – wciąż ważny dla głównej bohaterki, nie tak istotny dla rozwoju fabuły i kolejnych, politycznych intryg. Rekomendacja magazynu BBC absolutnie zasłużona.

* „Romeo i Julia”, William Shakespeare

Karolina Antczak