Maria Paszyńska lubi podróże w czasie, czując się dobrze zarówno w przedwojennej Warszawie, jak i w bardziej egzotycznych realiach. Nawet tak odległych kulturowo i czasowo, jak wiek szesnasty i Imperium Osmańskie. W jej najnowszej powieści właśnie ważą się losy chrześcijańskiej Europy, Sulejman Prawodawca szykuje wyprawę przeciw Habsburgom. Nagła śmierć pokrzyżuje jego plany, ale znajdzie się ktoś, kto spróbuje powstrzymać rozpad Imperium. A kiedy wielka polityka stanie na drodze miłości można być pewnym, że czeka nas nie tylko lekcja (ciekawej) historii, ale też wzruszająca opowieść.

„Cień sułtana” to powieść napisana z rozmachem, autorka udanie połączyła fikcję literacką z historycznymi faktami. Paszyńska ma talent do malowania słowami. Plastyczne, sugestywne opisy zmuszają wyobraźnię do wytężonej pracy i co wrażliwszym czytelnikom zapewnią podróż w czasie i przestrzeni. Najnowsze dzieło Marii Paszyńskiej może wciągnąć nawet tych, którym Turcja kojarzy się jedynie ze słonecznymi wakacjami i serialem telewizyjnym. Starannie opracowana pod względem merytorycznym, napisana kwiecistą polszczyzną i umiejętnie budowaną dramaturgią powieść przenosi czytelników do świata pełnego wschodniego przepychu.

W takich egzotycznych realiach toczy się walka o władzę i przetrwanie w tym dość egzotycznym dla nas świecie. Wiele się tu dzieje, bo też i na miłosnym wątku autorka nie poprzestała. Intrygi, zazdrość, poświęcenie, honor, odwaga, przyjaźń – można by tak wymieniać bez końca. Bo Cień sułtana jest po trosze o wszystkim i co istotne, ta zamierzona wielowątkowość nie wprowadza chaosu. Na uwagę zasługuje historia Sokollu, który jako dziecko został siłą odebrany rodzicom i wysłany na służbę do sułtana. Maria Paszyńska właściwie każdemu ze swych bohaterów poświęca sporo uwagi pokazując jego rozterki, słabości i targające nim uczucia.

Można pozazdrościć jej znajomości ludzkiej psychiki i talentu do tworzenia postaci wielowymiarowych i tak prawdziwych, że trudno oprzeć się wrażeniu, iż nie są zmyślone. Obdarzeni charyzmą, niebanalni i wyraziści bohaterowie to obok porywającej historii mocny punkt powieści. Dojrzewanie i wewnętrzna przemiana Sokollu jest tylko jednym z przykładów, jak wykreować wiarygodnego bohatera. Autorka pisze również o wzniosłej miłości, ale nie popada w ckliwość, jeśli słychać szczęk oręża – nie epatuje brutalnością, odpowiednio dozując sceny z pola bitwy.

Pewnym zaskoczeniem może być mała liczba dialogów i sporo opisów, co jednak absolutnie nie przeszkadza w czytaniu i nie nuży. Świat wykreowany przez Paszyńską jest niezwykle barwny i sugestywny. Trzecia w jej dorobku powieść, obok "Warszawskiego niebotyku" i "Gonitwy chmur", jest równie pasjonująca i wciągająca. Mam nadzieję, że autorka na tym nie poprzestanie. A widząc, z jakim wdziękiem i lekkością Maria Paszyńska posługuje się polszczyzną i tworzy fikcyjne światy, byłabym o to spokojna. I zawsze sumiennie odrabia lekcję historii, to tak na marginesie. Jeśli ktoś szuka ciekawej powieści z barwnymi bohaterami i wartką akcją, niech sięgnie po książki Marii Paszyńskiej. 

Magdalena Świtała