"Skaza" to jedna z moich ulubionych książek Magdaleny Tulli, choć odkryłam to dopiero przy ponownej lekturze. Dlaczego? Dlatego, że przy szybkim odczytaniu może umknąć naszej uwadze sporo ciekawych szczegółów.

Świat "Skazy" został pomyślany tak, aby nie wzbudzać silniejszych emocji czytelnika. Używając nomenklatury autorki, historyjka, która rozgrywa się na naszych oczach, została „skrojona na średnią miarę” i „pomyślana jako rzecz lekka i gładka”. Ale czy rzeczywiście tak jest?

Papierowa fabuła, dekoracje z kartonu i dykty, niefrasobliwie i niejako naprędce przygotowane dekoracje oraz praca krawca zamieniająca się w sztampę, zbrukana pogardą i kroplami krwi z pokutych igłą palców. Wszystko zapowiada, że będzie to naprawdę mierna historia.

"Zacznie się od strojów" - informuje narrator. To one, a raczej stereotypowe przypisanie cech osobom, którym przyjdzie je nosić, zdeterminują ich losy. To dzięki nim odróżni się "swoich" od "obcych", to one staną się sztancą, która narzuca wyobrażenia na temat postaci. "Obcy" i ich potrzeby nie są dopuszczane do głosu, podobnie jak odmawia im się zdolności odczuwania emocji. „Ofiarą najbardziej bezlitosnych zdarzeń zawsze pada (…) niewiele znacząca sztuka garderoby, niezdolna do cierpienia” - czytamy.

Na oczach czytelnika rozgrywa się swoisty spektakl, o którego wyniku ma przesądzić fason i gatunek tkaniny, z której powstała odzież postaci. Jednak tok narracji się rwie, wątki supłają, a dekoracje ulegają powolnemu niszczeniu. Prowadzi to do „rozerwania” (zamiast „rozwiązania”) akcji i niespodziewanego przerzucenia jej do innej historyjki, tak, aby zapewnić lepszy los uchodźcom. Tym razem pomoc przyszła w samą porę, lecz zasadą jest, że w innych „historyjkach”, w których tryby narracyjne i inne mechanizmy się nie zacinają, pogarda i poniżenie dosięga najsłabszych, odzianych w mało znaczącą sztukę garderoby. Czy tego chcemy, czy nie „bezdomny tłum, raz tak, raz inaczej ubrany, przewija się przez wszystkie historie, jakie można wprawić w ruch”.

Jeśli po tym opisie czujesz niedosyt - koniecznie sięgnij po książkę Magdaleny Tulli.

W moim odczuciu głęboka i bardzo wartościowa książka.

"Skaza" to jedna z moich ulubionych książek Magdaleny Tulli, choć odkryłam to dopiero przy ponownej lekturze. Dlaczego? Dlatego, że przy szybkim odczytaniu może umknąć naszej uwadze sporo ciekawych szczegółów.

Świat "Skazy" został pomyślany tak, aby nie wzbudzać silniejszych emocji czytelnika. Używając nomenklatury autorki, historyjka, która rozgrywa się na naszych oczach,...