,,Przedwiośnie” to ostatnia powieść Stefana Żeromskiego, rozgrywająca się już w czasach dwudziestolecia międzywojennego. Główny bohater, Cezary Baryka, jest synem Polaków urodzonym w Rosji. Wybuch I wojny światowej zmienia jego życie. Wichry historii i losu stykają Cezarego z komunizmem, zmuszają do bolesnych strat, a w końcu zaciągają do odrodzonej Polski, która jednak różni się od tego o czym przez lata marzyli Polacy.

Podobno to najlepsza polska powieść dwudziestolecia międzywojennego. Nie zgodzę się z tym do końca(wolę chociażby ,,Cudzoziemkę” czy ,,Granicę”), ale bez wątpienia ,,Przedwiośnie” to powieść bardzo wartościowa. Nie da się ukryć, że Żeromski miał bardzo charakterystyczny styl przez co ,,Przedwiośnie” chwilami ciężko się czyta, wątek miłosny jest trochę ,,serialowy”(moim zdaniem), a niektóre postacie typu zakochana w sobie Laura, chora psychicznie Wanda(z opisów wnioskuję, że ona jakąś chorobę psychiczną musiała mieć i uważam to za celowy zabieg autora) czy nawet sam Cezary potrafią doprowadzić do szewskiej pasji. Jednak warto spojrzeć na tą powieść inaczej. To historia o odradzającej się Polsce, jej problemach wynikających ze scalenie w jedno trzech zaborów, braku porozumienia między rodakami oraz także z trudnej historii. Autor nie staje jednoznacznie po żadnej ze stron, ale przenikliwie opisuje atmosferę tamtych czasów, trudny los prostych ludzi oraz działalność komunistów. Spotkałam się z opinią, że ,,Przedwiośnie” gloryfikuje tę ideologię, według mnie jest wręcz przeciwnie – Żeromski jakby przewiduje do czego ona doprowadzi! Jednocześnie zwraca uwagę na racje i ideały jej wyznawców oraz ciężki los robotników. W tych opisach czuć wrażliwość pisarza, podobnie jak we fragmentach o przeszłości Karoliny czy matki Cezarego. Mam wrażenie, że autor współczuł swoim bohaterom i chciał tym zarazić czytelnika. Jednocześnie w powieści pojawia się mały promyczek nadziei, że dzięki staraniom i ciężkiej pracy uda się zbudować szczęśliwy kraj i w końcu ,,nadejdzie wiosna”.

Cezary Baryka jest bardzo ludzki w swoim postępowaniu. Jest wciąż rozdarty między komunizmem a patriotyzmem, ideami swoich rodziców a rzeczywistością oraz między ludzką uczciwością a namiętnością do kobiety, która nie jest godna uczuć. Dlatego jego zachowanie irytuje, a zarazem jest po prostu ludzkie. O wiele bardziej denerwująca jest Laura, która zdaje się robić ze swojego życia jakieś romansidło, wykorzystuje mężczyzn i na końcu uważa się za najbardziej poszkodowaną. Za to bardzo przypadła mi do gustu Karolina – młoda, ale już ciężko doświadczona przez los dziewczyna, która chciałaby zemścić się na oprawcach i wyjść poza ograniczenia swojej płci, i która po raz pierwszy się zakochuje, co nie przyniesie jej jednak nic dobrego.

,,Przedwiośnie” jest powieścią trudną, napisaną specyficznym językiem i poruszającą tematy wymagające pewnej wiedzy – nie ukrywam, że nie czyta się jej szybko i lekko, czyta się ją ciężko, ale warto poznać tę książkę, bo przedstawia ona ważny okres w dziejach naszej historii, jednocześnie rozliczając się z danymi ideami narodowymi. Czyż jednak twórczość Żeromskiego nie ma w sobie czegoś z czasów romantyzmu? Zresztą, to rozliczenie nigdy się nie skończyło. W przegenialnym serialu ,,Dom”* z lat dziewięćdziesiątych wiele razy padło stwierdzenie, że w Polsce wciąż rodzą się kolejne pokolenia romantyków. I coś w tym jest.

,, Każdy ma swoje miejsce ulubione w dzieciństwie. To jest ojczyzna duszy.”


*Tak, są osiemnastolatki, które lubują się w tego typu produkcjach 😉

,,Przedwiośnie” to ostatnia powieść Stefana Żeromskiego, rozgrywająca się już w czasach dwudziestolecia międzywojennego. Główny bohater, Cezary Baryka, jest synem Polaków urodzonym w Rosji. Wybuch I wojny światowej zmienia jego życie. Wichry historii i losu stykają Cezarego z komunizmem, zmuszają do bolesnych strat, a w końcu zaciągają do odrodzonej Polski, która jednak...