„TEN BÓL ZAMIESZKAŁ WE MNIE,
PRZYLGNĄŁ DO MNIE JAK BRUD.
DOBRZE MNIE ZNA.”

Czarna okładka z obrazkiem zabawy dziecięcej robi wrażenie i wprowadza odpowiedni nastrój, gdyż książka Czcij ojca swego polskiej pisarki Eli Sidi nie należy do łatwych historii.

System rodzinny stanowi pierwsze doświadczenia człowieka, które kształtuje jego tożsamość osobową. Te doświadczenia mają wpływ na dalsze wybory – te świadome i te nieświadome. Rodzic jako pierwszy autorytet budują świat dziecka. Dlatego rozwój w bezpiecznym, pełnym miłości domu ma duże znaczenie na późniejsze funkcjonowanie w dorosłym życiu i daje umiejętności budowania poprawnych relacji z innymi.

„DLACZEGO LUDZIE, KTÓRYCH KOCHAM, ODCHODZĄ?
CO ZEMNĄ JEST NIE TAK?
MOŻE JESTEM JAK ZEPSUTA ZABAWKA,
KTÓRĄ LUDZIE BAWIĄ SIĘ WTEDY, GDY NIE MAJĄ INNEJ?”

Ania nie ma takiego szczęścia. Ania ma kilka lat, kiedy jej matka opuszcza świat. Ania zostaje z bratem i ojcem. Ani ojciec znajduje pocieszenie w alkoholu. Ania zaczyna się bać…

„OSTRY BÓL PARZĄCY MI NOGI NANZACZYŁ MNIE NIEUFNOŚCIĄ, KTÓREJ ŻADNA MAŚĆ NIE POTRAFIŁA WYLECZYĆ.
WTEDY WŁAŚNIE ZROZUMIAŁAM,
ŻE NIE MA NIKOGO INNEGO NA TYM, ANI NA TAMTYM ŚWIECIE,
KOGO BAŁABYM SIĘ BARDZIEJ NIŻ JEGO [OJCA].”

Świetny zabieg autorki, w której poznajemy główną bohaterkę i razem z nią wyruszamy w świat dojrzewania i dorastania w domu pełnym alkoholu oraz przemocy, sprawia, iż czytelnik dokładnie zżywa się z dziewczynką. Ela Sidi zgrabnie połączyła wydarzenia bieżące z retrospekcjami, co nie zawsze się udaje.

Mała Ania jest świetnym obserwatorem otaczających ją ludzi i historii, którą przeżywa. Jej wnioski są trafne i rozwijają się wraz z wiekiem dziewczynki. Do tego autorka nie rzadko wprowadza lekki żart, który w obliczu dość przykrej opowieści dalej chwilę rozluźnienia.

„SCHABOWE, KIEŁBASA – NIE POKROJONE W CIENKIE PLASTERKI, JAK NA NIEDZIELNĄ KOLACJĘ, TYLKO CAŁE PĘTO! DO TEJ PORY NAWET NA MYŚL MI NIE PRZYSZŁO,
ŻE MIĘSO MOŻNA JEŚĆ OT TAK, W ŚRODKU TYGODNIA,
BO SIĘ LUBI.”

Oprócz świetnej narracji pisarka ukazuje nam opis komunistycznej Polski, pełnej cenzury, długich kolejek do sklepu, w których płaci się kartkami oraz charakterystykę wsi i małych miast tamtej epoki.

Czcij ojca swego to opowieść przede wszystkim o wychowaniu w lęku. Ania nie zaznaje poczucia bezpieczeństwa. Żyje z nieprzewidywalnym ojcem nadużywającym alkoholu, swoją macochą nie stroniącą od podnoszenia na nią ręki i bratem, który jako jedyny jest dla niej ważną i bliską osobą. Dziewczynka jest odtrącana emocjonalnie przez ojca, często zastanawiając się czy jest przez niego kochana:

„A MOŻE JEDNAK TROCHĘ MNIE LUBI? (…)
TO, ŻE CZUĆ GO WÓDKĄ, TAK BARDZO MI NIE PRZESZKADZA. TEN ZAPACH OZNACZA PRZECIEŻ PREZENTY,
POTULNEGO JAK BARANEK OJCA I MIĘKKI TON GLOSU.”

Bohaterka ma problemy z przystosowaniem się do grupy rówieśników, nie ma poczucia własnej wartości, nie umie radzić sobie z przykrymi i nieprzyjemnymi emocjami (np. złością). Szereg deficytów ma wpływ na dojrzewanie dziewczynki.

Historia, którą kreśli Ela Sidi ukazuje nam całe spektrum funkcjonowania dziecka w rodzinie dysfunkcjonalnej, gdzie mały człowiek uczy się jak przetrwać i przystosować się do tych warunków.

„(MŁODSZY BRAT) BIEDACZEK
NIE NAUCZYŁ SIĘ JESZCZE GRY W UDAWANIE.
TYLKO ON JEDEN POZWALAŁ SOBIE CZUĆ
– ZA SIEBIE I ZA NAS.”

Poznajemy również dorosłe osoby potrafiące wyrządzić krzywdę najbliższym: ojca Leszka, macochę Jadwigę, wujka Henryka. Jednak żadna z tych osób nie jest do końca „zła” lub „dobra” – każda ma zalety i wady. Na przeciwległym biegunie są też osoby wspomagające Anię: babcia i ciocia. Dzięki tym drugoplanowym bohaterom czuć autentyczność losów ludzkich. Tak działo się i pewnie dzieje w domach niedaleko nas.

„GŁOS W MOJEJ GŁOWIE DENERWUJE MNIE I ROZPRASZA.
NIE MOGĘ GO WYCISZYĆ. WRACA W DZIESIĄTKACH POWTÓRZEŃ, UNOSZĄC MNIE Z POWROTEM W CZAS,
KTÓRY NIE PRZEMIJA Z KOLEJNYM ROKIEM
I NIGDY NIE STAJE SIĘ PRZESZŁOŚCIĄ”.

Czcij ojca swego to historia bardzo odważna i prawdziwa. Po przeczytaniu pozostawia gorzko-słodki smak, przynosi wiele refleksji i na pewno nie jest książką do relaksu. Autorka gwarantuje odczuwanie pełnego zakresu emocji i nie daje o sobie zapomnieć jeszcze długo po zamknięciu ostatniej strony.


„(…) A PRZEKLEŃSTWA,
CHOĆ NIE POZOSTAWIAJĄ ŚLADÓW NA CIELE,
RANIĄ DUSZĘ I WYPALAJĄ SIĘ W PAMIĘCI JAK PIĘTNO.”

Jeśli ktoś ma jakiekolwiek wątpliwości czy przemoc psychiczna (wyzwiska, upokarzanie, wyśmiewanie, lekceważenie), fizyczna czy zaniedbania (dystans emocjonalny) wobec dziecka ma skutki na jego funkcjonowanie – koniecznie musi sięgnąć po tę książkę. Osobiście dziękuję autorce za tę publikację.

„TEN BÓL ZAMIESZKAŁ WE MNIE,
PRZYLGNĄŁ DO MNIE JAK BRUD.
DOBRZE MNIE ZNA.”

Czarna okładka z obrazkiem zabawy dziecięcej robi wrażenie i wprowadza odpowiedni nastrój, gdyż książka Czcij ojca swego polskiej pisarki Eli Sidi nie należy do łatwych historii.

System rodzinny stanowi pierwsze doświadczenia człowieka, które kształtuje jego tożsamość osobową. Te doświadczenia...