Nazwisko Sarah Waters to gwarancja kunsztu, stylu i pięknego języka. Nie inaczej jest i tym razem, w przypadku ostatniej powieści autorki wydanej przez wydawnictwo Prószyński i spółka. „Ktoś we mnie” to jedna z dwóch nominowanych do Nagrody Bookera książek tej brytyjskiej pisarki, która przyzwyczaiła swoich czytelników do osadzonych w czasach wiktoriańskich historii z dominującym wątkiem homoseksualnym. „The Little Stranger” – bo tak w oryginale brzmi tytuł książki – to jednak opowieść innego rodzaju. To historia z dreszczykiem, nawiązująca do tradycji powieści gotyckiej, a jej głównym bohaterem jest – inaczej niż zazwyczaj u Waters – mężczyzna.

Anglia XX wieku, lata powojenne. Czterdziestoletni doktor Faraday powraca do Hundreds Hall – posiadłości, którą zafascynował się będąc dzieckiem. Jego matka pracowała tam niegdyś jako służąca, a on miał okazję po kryjomu poznawać zakamarki tego miejsca. Wówczas posiadłość zachwycała bogactwem i tętniła życiem, dziś jest tylko cieniem samej siebie. Po wojnie majątek popadł w ruinę, a jego właściciele – pani Ayers, jej syn i córka – nie są w stanie prowadzić już życia na takim poziomie jak kiedyś. Budynek niszczeje, a park zarósł chwastami. Rodzina nie ma pieniędzy, by przywrócić miejscu dawną świetność. Co więcej, sytuacja finansowa pogrąża ją powoli w rozpaczy. I właśnie w takim momencie dane jest Faradayowi stać się stałym gościem Hundreds Hall. W wyniku zbiegu okoliczności staje się nie tylko lekarzem rodziny, ale i jej przyjacielem, zawsze oczekiwanym i mile widzianym. Zaprzyjaźnia się z niezależną Caroline Ayers, zjednuje sobie jej nieco zdziwaczałą matkę i próbuje pomóc zagubionemu Roderickowi Ayers, który wciąż nie doszedł do siebie po katastrofie samolotowej, jaką przeżył w trakcie wojny. Z czasem w domu Ayersów zaczynają dziać się coraz bardziej niepokojące rzeczy. Tak jakby jakieś mroczne siły chciały go opanować i sobie podporządkować. Miejsce mają niewyjaśnione sytuacje, niewytłumaczalne zjawiska. W końcu ktoś ginie, a ktoś inny popada w obłęd. Niby po korytarzach nie snują się tu duchy, a jednak coś złego wisi w powietrzu, którym oddychają mieszkańcy Hundreds Hall. Tajemnica, która stoi za wszystkimi tragicznymi wydarzeniami, to główne clou powieści. I chociaż Waters niczego nie wyjaśnia, nie można mieć do niej pretensji. Brak rozwiązania nie rozczarowuje, a tylko daje możliwość własnej interpretacji. Zresztą sekret mrocznego domostwa jest tak naprawdę dla autorki tylko pretekstem do analizy społeczeństwa klasowego i tłem dla przedstawienia zmian zachodzących w nim po II wojnie światowej. Posłużenie się stylistyką powieści gotyckiej pozwala wszystkie przemyślenia na ten temat „sprzedać” pod płaszczykiem historii nieomal kryminalnej.

Sięgając po „Ktoś we mnie” warto mieć świadomość, że jest to powieść napisana w starym stylu. A więc akcja jest tu niespieszna, dzieje się niewiele, dużo za to można wysnuć z rozmów i domysłów bohaterów. Nie brakuje też opisów wewnętrznych rozterek doktora Faradaya i snucia przez niego wspomnień. Ale styl gotycki to także unikalna atmosfera grozy, którą Waters udało się sugestywnie przedstawić. Dla jednych będzie to więc powieść nużąca, dla innych obezwładniająca klimatem.

„Ktoś we mnie” to kolejny eksperyment literacki Sarah Waters. Udowodniła nim, że powieść gotycka osadzona w połowie XX wieku też może się udać. To już kolejna książka tej autorki, którą potwierdza, że jest stworzona do pisania epickich powieści obyczajowych, a przypisana jej łatka autorki powieści lesbijskich nic nie znaczy.

Malwina Sławińska