"Genialna przyjaciółka" to pierwszy tom z cyklu trzech powieści opowiadających o niezwykłej przyjaźni dwóch kobiet.


Kiedy Elena Greco dowiaduje się, że Lina Cerullo, jej najbliższa i najlepsza przyjaciółka z dzieciństwa, w wieku sześćdziesięciu kilku lat - dosłownie zniknęła bez śladu - postanawia na własną rękę znaleźć wytłumaczenie dla tego gestu. W tym celu decyduje się opowiedzieć historię ich przyjaźni sięgając przy tym do najgłębszych zakamarków swojej pamięci. Jej fascynująca i niezwykle szczegółowa opowieść, przenosi czytelnika do lat 50-tych ubiegłego wieku, na barwne przedmieścia Neapolu, do miejsca, gdzie wszystko się zaczęło...

Po moim niezbyt udanym spotkaniu z literaturą włoską przy książce "Dzień dobry, kochanie" długo się wahałam nad przystąpieniem do czytania "Genialnej przyjaciółki". Obawiałam się prostego stylu i płytkiej historii oraz tej przesadnej skromności w wykorzystywaniu wszelkich środków stylistycznych (jak to miało miejsce w przypadku ww. powieści). Jednakże - postanowiłam zaryzykować, tym bardziej, że blurb na okładce głosi, iż Elena Ferrante należy do grona najpoczytniejszych włoskich pisarek, prawa wydawnicze do jej powieści kupiło już kilkanaście krajów, a książki - wielokrotnie ekranizowane - zaskarbiły sobie wierną widownię i przysporzyły jej fanów na całym świecie. Ale - to nie wszystko. Skoro już jesteśmy przy autorce, to muszę koniecznie przyznać, że zafascynował mnie fakt mówiący o tym, że "Elena Ferrante" to tak naprawdę pseudonim artystyczny, którym posługuje się kobieta, która kimkolwiek jest, woli nie mówić o swoich książkach. Jest niewzruszenie przekonana, że powinny być samowystarczalne, nie potrzebują wprowadzenia czy objaśnień autora, a tym bardziej jego wizerunku - czyż to nie brzmi zachęcająco? Właśnie to zdanie, zawarte na tylnej stronie okładki skradło moje myśli doszczętnie i towarzyszyło mi podczas całej lektury tej pasjonującej powieści.

"Genialna przyjaciółka" jest niezwykłą, absorbującą i pełną rozmaitych znaczeń powieścią o przyjaźni, która rozpoczyna się w pierwszej klasie szkoły podstawowej. Mamy tutaj dwie pozornie różne od siebie osobowości, które rozumieją się lepiej niż komukolwiek mogłoby się to wydawać. Elena jest grzeczna, uczynna i ułożona, za to Lila jest impulsywna, zbuntowana i wzbudza we wszystkich powszechny autorytet - czego z kolei Elena jej zazdrości, a jednocześnie bardzo jej to imponuje. Mimo, że są przyjaciółkami na dobre i na złe to nie przestają ze sobą rywalizować, czy to na polu edukacji, czy relacji międzyludzkich.

Powieść Eleny Ferrante to przede wszystkim opowieść o rodzinie i przyjaźni w czasie zmian i wszelkich wyzwań świata budzącego się do życia po wojnie. Czyniąc tło swojej historii w postaci tak brutalnych czasów dla realizacji marzeń oraz zdeterminowaniu przyszłości przez panujące w każdej dziedzinie życia różnice klasowe (gdzie status społeczny zależy właśnie od miejsca urodzenia) - autorka stworzyła pełen rozmachu obraz Neapolu, jako miasta od wczesnych lat 50-tych do wczesnych lat 60-tych. Kontrast dzielący biedę od bogactwa w głównej dzielnicy jest równie ważnym elementem co doskonale odzwierciedlony aspekt lingwistyczny (fakt tego, jak wielka różnica dzieliła poprawny język włoski od gwary powszechnej).

Ta mroczna, ale w pewnym sensie także optymistyczna opowieść mówiąca o świecie pełnym przemocy, zabobonów i ciemnoty ludzkiej, jest mimo wszystko głęboko zakotwiczona w kobiecej wrażliwości. De facto "Genialna przyjaciółka" to książka poruszająca kwestię pierwszej miłości i miłości tej prawdziwej oraz miejsca gdzie rodzi się czułość i wierność wobec tych których się kocha i którzy kochają nas, ale również nienawiści, prawa do zemsty, biedy i marzeń - wbrew nadziei. Książka o małych i wielkich dramatach składających się na historię życia, może trudnego i spowitego cierniami, ale przez to, że zachowującego pewną całość - wzbudzającego pewną nostalgię, czar i urok była dla mnie niezwykłą podróżą do świata, którego już nie ma, powojennego miasta pełnego kontrastów i ludzi, którzy z jednej strony fascynują, a z drugiej budzą niechęć i pogardę.

Niewątpliwie ta wysmakowana i dopracowana pod każdym względem powieść z klimatem, do którego przyczyniła się również osoba, która przełożyła tę książkę na język polski zasługuje na pełne brawa. Tłumaczenie jest wspaniałe, a w połączeniu z ręką autorki tworzy naprawdę zachwycające miejsce, przez co niemal mogłam zwizualizować sobie opisywane widoki, dźwięki i zapachy całego miasta oraz jego granic. Kreacje postaci również są dopracowane i głębokie - i co najważniejsze - ewoluują na kartach książki.

Tę intrygująca opowieść o świecie, który odszedł wraz z nowymi czasami, a był obskurną rzeczywistością ludzi z Neapolu lat 50-tych - polecam wszystkim tym, którzy lubią przenieść się czasem w inny świat i poczuć klimat zamierzchłej ale prawdziwej rzeczywistości.
____________________________________________
recenzja pochodzi z bloga: http://recenzjeami.blogspot.com/

"Genialna przyjaciółka" to pierwszy tom z cyklu trzech powieści opowiadających o niezwykłej przyjaźni dwóch kobiet.


Kiedy Elena Greco dowiaduje się, że Lina Cerullo, jej najbliższa i najlepsza przyjaciółka z dzieciństwa, w wieku sześćdziesięciu kilku lat - dosłownie zniknęła bez śladu - postanawia na własną rękę znaleźć wytłumaczenie dla tego gestu. W tym celu decyduje...