„Afganistan. Odpowiedzieć ogniem” to druga książka sygnowana nazwiskiem ppłk. Grzegorza Kaliciaka. W pierwszej opisywał bitwę o City Hall w Karbali w Iraku, gdzie dowodził. Tym razem opowiada o swojej nieco późniejszej służbie w polskich oddziałach w Afganistanie, gdzie dowodził Combat Outpost Quarabah, który osłaniał jedną z najważniejszych dróg w kraju.

Kaliciak służył w IX zmianie, która znalazła się w Afganistanie w 2011 r. Tym razem jednak nie są to tylko jego wspomnienia. Dość często oddaje głos kolegom, głównie kpt. Pawłowi Szczyszkowi, dowódcy Fire Base Giro, wysuniętego posterunku, nieco oddalonego od głównych sił.

Dla 17. Brygady, w której służą obaj wymienieni oficerowie, IX zmiana w Afganistanie okazała się tragiczna. Wcześniej oddział jeździł na misję, jednak nikt nie zginął. W Afganistanie w niecały rok stracili czterech żołnierzy. Kaliciak opisuje każdy z tych przypadków.

Autor stara się przekrojowo opisać zadania polskich oddziałów na afgańskiej ziemi. Pisze o celach, jakie przyświecały naszemu kontyngentowi, ale też o współpracy z miejscową policją i wojskiem, próbami nawiązania kontaktu z cywilami, wymianach ognia z Talibami. Dość dokładnie opisuje sprzęt, którym posługiwali się żołnierze, jego wady i zalety i porównuje go z tym, który miał okazję używać w Iraku. Wspomina również o stresie: stresie bojowym, pourazowym czy permanentnym strachu przed najechaniem na minę („jdika”). Dotyka tez problemów codziennego życia żołnierzy: rozłąki z rodzinami, jedzenia czy rzeczy tak prozaicznej, a rzadko opisywanej, jak utylizacja fekaliów w kraju bez kanalizacji.

Biorąc pod uwagę ile tu tematów oraz fakt, że mamy do czynienia właściwie z dwiema historiami snutymi przez dwóch oficerów, którzy dowodzili sąsiednimi posterunkami, można by się spodziewać potężnej księgi. Niestety pod tym względem „Afganistan” rozczarowuje. Całość to niespełna 190 stron, a jeśli odliczyć 30 stron wstępu i rysu historycznego Afganistanu oraz kilkanaście stron podsumowania, to „mięsa” nie zostaje nawet 140 stron. I to dość standardową czcionką, nie żadnym maczkiem.

Kaliciak jest po wojskowemu rzeczowy, więc na tych 140 stronach zdołał upchnąć stosunkowo dużo treści. Jednak mimo to wiele tematów potraktowanych jest bardzo pobieżnie. Choćby kwestia opieki medycznej, lokalnej policji i wojska, pomocniczego personelu cywilnego i wielu innych. Wiadomo, że nie o wszystkim wojskowi mogą pisać, wszak od opisywanej misji minęło dopiero pięć lat, ale na pewno żołnierze 17. Brygady mają w zanadrzu mnóstwo ciekawych historii, które nie naruszają tajemnicy wojskowej.

Trudno powiedzieć skąd wynika takie a nie inne podejście do tematu. Może wydawca nie chciał odstraszać tych, którzy o wojsku wiedzą tyle, co z „Czterech pancernych”? Faktem jest, że książka napisana jest prostym językiem, bez fachowego żargonu, zawiłości taktyki walk na pustyni, a opis sprzętu zrozumieją również czytelnicy, którzy broń widzieli jedynie w muzeum. Niemniej czytelnik mający większe pojęcie na temat zagranicznych misji naszej armii będzie skazany na wybieranie pojedynczych drobinek ciekawszych informacji.

Krzysztof Krzemień