Przejmująca opowieść, którą trudno czytać bez emocjonalnego zaangażowania. Może trochę za bardzo skrótowa, rwana – ale w końcu to nie jest fabularyzowana historia, oparta na wspomnieniach, ale żywe wspomnienia. A wśród tych wspomnień niewiele jest takich, o których chciałoby się pamiętać...

To opowieść kobiety po traumatycznych przejściach – żony bitej przez kolejnych mężów, matki, która musiała uciekać z małymi dziećmi z piekła wojny, Czeczenki, która przetrwała tortury rosyjskiego więzienia, aresztowana za uratowanie życia własnemu bratu... Na podstawie tych wspomnień można by stworzyć przepiękny dramat z historią w tle, pełen obrazowych opisów wojennych zniszczeń itd. Ale w formie takiej skrótowej, żywej opowieści, cała historia ma jednak większą siłę rażenia, jest prawdziwsza i na dłużej pozostaje w pamięci. Co przeżywa matka, która musi wybierać, które dziecko ratować najpierw? Która musi oddać dziecko zupełnie obcej osobie, co do której zamiarów nie może mieć absolutnie żadnej pewności? Która dowiaduje się, że jej kilkuletni syn był molestowany w ośrodku przez jakiegoś zboka? Co musiała przeżywać w więzieniu, że nawet po upływie lat nie mogła o tym opowiadać? Takie historie, takie emocjonalne wstrząsy kojarzą nam się z traumą II wojny. Ale to się działo w XXI wieku, w dodatku wcale nie tak daleko od Polski...

Myślę, że przeciętny czytelnik niewiele wie o realiach konfliktu rosyjsko-czeczeńskiego (pod tym kątem przydałoby się w tej książce choćby ogólne wprowadzenie, albo przypisy, przybliżające wydarzenia polityczne), o sytuacji cywilów, o tym, jak z dnia na dzień sąsiedzi stawali się swoimi śmiertelnymi wrogami. Jeszcze mniej wie się o realiach ośrodków dla uchodźców – choć to ostatnimi czasy temat niby popularny, często podnoszony przez media. Dlatego książki takie jak ta są ważne. Może nie tyle dlatego, że otwierają oczy – w końcu trzeba by być pierwszym naiwnym, żeby nie domyślać się podobnych okropności. Ale dlatego, że są świadectwem, przestrogą. Skończyła się II wojna światowa, cała Europa solennie obiecała sobie, że takie okropności się nigdy więcej nie mogą powtórzyć. A jednak powtórzyły się – chociaż na skalę lokalną, do tego gdzieś na peryferiach (co zresztą pewnie wyjaśnia obojętność reszty świata wobec tych tragedii). I pewnie powtórzy się jeszcze nie raz, bo ludzkość jednak nie potrafi (albo nie chce) uczyć się na własnych błędach...

Przejmująca opowieść, którą trudno czytać bez emocjonalnego zaangażowania. Może trochę za bardzo skrótowa, rwana – ale w końcu to nie jest fabularyzowana historia, oparta na wspomnieniach, ale żywe wspomnienia. A wśród tych wspomnień niewiele jest takich, o których chciałoby się pamiętać...

To opowieść kobiety po traumatycznych przejściach – żony bitej przez kolejnych...