Jestem w stu procentach przekonana, że miłośnicy prozy Marii Nurowskiej będą mocno zaskoczeni jej najnowszą książką. Nie jest to bowiem kolejna powieść, której fabuła została wymyślona w umyśle tej świetnej pisarki, a spisana historia dwóch braci, którzy byli ludźmi z krwi i kości. Jeden z nich to postać bardzo znana, o której można powiedzieć – ikona polskiego kina. Drugi to legendarny kurier podziemia, który za swoją działalność przeżył sześcioletnią gehennę w więzieniach UB. Ich życiowe dzieje są niezwykle ciekawe i barwne, choć cała historia jest smutna.

Leon i Ludwik razem spędzili dzieciństwo i młodość. W czasie wojny czynnie walczyli z okupantem w strukturach AK. Brali udział w powstaniu warszawskim. Po wojnie nie chcieli żyć w komunistycznej ojczyźnie. Ludwik został kurierem i wielokrotnie przeprowadzał ludzi przez granicę ku wolności. Życie wielu z nich w nowym ustroju było zagrożone, a oni sami byli uznani za wrogów. Ludwik bohatersko narażał swoje życie by uratować innych od dni za kratami czy wyroków śmierci. W jednej z grup, które miały być przerzucone na Zachód znalazł się Leon. Niestety, tym razem szczęście nie dopisało i nie udało się bezpiecznie przejść przez zieloną granicę. Ktoś zdradził. Obu Niemczyków aresztowano. Leon szybko wywinął się z rąk ubeków, jego brat spędził w więziennych murach długie 6 lat. Był w różny sposób torturowany. Jego umysł dręczyła myśl, że zdradził go rodzony brat. Zdrada poróżniła Ludwika i Leona na zawsze. Ich losy rozeszły się na zawsze, już nigdy się nie spotkali. Leon rozpoczął w Polsce wspaniałą aktorską karierę. Zagrał w kilkuset filmach polskich i niemieckich. Stał się gwiazdą, zdobywcą wielu kobiecych serc. Ludwik wraz z żoną po wyjściu z więzienia uciekł na zachód. Ku wolności. Przebywał w Niemczech, osiedlił się na wiele lat w Kanadzie.

Maria Nurowska, która w tej książce daje się poznać jako świetna dziennikarka spotkała się z oboma bohaterami swojej publikacji. Zachęciła ich do opowiedzenia swoich losów, do przedstawienia swojej wersji wydarzeń. Z tych relacji stworzyła książkę podzieloną na dwa segmenty. Każdy z nich opowiada po części tę samą historię, ale oba ogromnie się różnią. Z zapisanych słów jawią się bowiem dwie odmienne osobowości. Dwa diametralnie różne charaktery. Nie będę ukrywać, że jedną z postaci darzy się sympatią, a druga wzbudza mieszane uczucia. Kto był winien tragedii i zerwania więzów krwi? Kto dał się złamać? Kto zdradził? Odpowiedź na to pytanie jest zawarta w książce która pokazuje nie tylko historię rodziny sławnego aktora, ale i jest obrazem trudnych czasów, które nastały po zwycięstwie nad faszystowskim okupantem. To były okrutne lata, brutalne i bezlitosne dla tych, którzy w czasie wojny walczyli z hitlerowskim najeźdźcą po „niewłaściwej” dla władzy stronie. Bohaterowie musieli zapłacić słone rachunki. Ich życie zmieniano w koszmar. Zmuszano do ucieczek, do tułaczki. To były naprawdę dziwne czasy, kiedy karano za dobro, a nagradzano za zło. Historia braci Niemczyków jest smutna, bolesna i wzruszająca. Czyta się ją z zapartym tchem. To doskonała proza, to wyśmienicie napisana lektura, która jest niczym praktyczna, do bólu prawdziwa lekcja historii. Na przykładzie konkretnych i autentycznych losów łatwo zrozumieć jak wiele wycierpieli herosi, co otrzymali za swoje czyny miast orderów. Polecam tę książkę miłośnikom kina ze względu na postać Leona, fanom dobrych biografii i zainteresowanych najnowszą, wojenną i powojenną historią Polski. Kolejna, wspaniała praca w dorobku Marii Nurowskiej. Warto poświęcić jej czas.

Bernardeta Łagodzic-Mielnik