Książka znacznie lepsza niż fama niesie. Co nie znaczy, że trzeba natychmiast lecieć po nią do antykwariatu czy biblioteki. Lata temu sam autor twierdził, że rzecz została napisana dla zgrywy, ale zdaje się, że po prostu była to forma obrony przed czytelnikami, atakującymi go za prozę i przesadnie udziwnioną (imiona i nazwy koniecznie ze zbitkami z duża ilością "r" i "ż"), i jawnie żerującą na Tolkienie.

Całość składa się z trzech części, czy też może raczej z głównego trzonu i dwóch ułomków. Pierwsze jest niedługie opowiadanie "Hrebor Cudak", mieszanka z grubsza słowiańskiego fantasy i klasycznej, mocno przemodelowanej baśni o młodzieńcu przeklętym przez bogów. Na czym polega klątwa? Otóż na tym, że młodzieniec ów dostał "serce kobiety". Czyli - innymi słowy - brzydził się zabijaniem i ciągnęło go do opowieści. Jak to u kobiet, bo mężczyźni godni są jedynie piwa i włóczni. I tak na marginesie się zastanawiam, czy sam Ziemkiewicz, niemalże tytularny 'macho', skoro tak samo zajmuje się opowieściami (a przynajmniej zajmował), też uznałby się za posiadacza kobiecego, zniewieściałego serca? Coś czuję, że przez myśl mu to nie przeszło...

Jak by nie było, opowieść - naturalnie pełna odpowiednio chrzęszczących imion (Żargrad, Starż, Żdawor, Trzebor, Radwar) i nazw (Zadrag, Skerh, Urhasz) - biegnie traktem ludowego podania, wiodąc bohatera od jednego błędu do drugiego, i od wstydu po żałość. Rzecz - mimo wspomnianej, nieco irytującej maniery, z którą dość długo trzeba się oswajać - jest napisana bardzo zręcznie i potrafi ująć za serce.

Podobnie jest z głównym tekstem książki, "Skarbem Stolinów". W tym wypadku mamy do czynienia z wyprawą wędrowca Żegosta, gędziarza (czyli barda) Blizbora i żądnego przygód młodzieńca, Harsza Tragży, w góry, do siedzib stolinów, gdzie czeka wielki skarb, ale też i wielkie niebezpieczeństwo. Plenery są jak żywe, postaci namacalne, a akcja miewa zadowalająco emocjonujące momenty. Jest jedno ale. Ziemkiewicz poszedł na łatwiznę i główny trzon rozgrywki (zdarzenia w kopalni), jak i główną nić intrygi (trzy przedwieczne skarby na zgubę ludzkości) oraz postaci stolinów - tak naprawdę krasnoludów - bezwstydnie zapożyczył z "Władcy Pierścieni". I to niespecjalnie się z tym kryjąc. Co, niestety, rzutuje na finalną ocenę książki.

Ostatni z tekstów to niewarte lektury "Uwagi tłumacza", czyli udawanie, że tekst został przetłumaczony z jakiegoś dziwnego języka, podlane różnymi "historycznymi" faktami z dziejów krainy.

Ogólnie więc lektura jest zaskakująco przyjemna, szczególnie że obecnie rzadko się pisuje tak bogatą literacko fantasy, ale ciągle gdzieś tam drażni zbyt łatwa pożyczka z Tolkiena...

Książka znacznie lepsza niż fama niesie. Co nie znaczy, że trzeba natychmiast lecieć po nią do antykwariatu czy biblioteki. Lata temu sam autor twierdził, że rzecz została napisana dla zgrywy, ale zdaje się, że po prostu była to forma obrony przed czytelnikami, atakującymi go za prozę i przesadnie udziwnioną (imiona i nazwy koniecznie ze zbitkami z duża ilością...