Olga Tokarczuk to polska pisarka, eseistka, autorka scenariuszy, poetka, dwukrotna laureatka Nagrody Literackiej „Nike” (w 2008 za „Bieguni” i w 2015 za „Księgi Jakubowe”), z zawodu psycholog.

„Prowadź swój pług przez kości umarłych” to siódma powieść w dorobku pani Tokarczuk. Opowiada o serii tajemniczych morderstw, dokonywanych na członkach lokalnej społeczności, we wsi położonej na skraju Kotliny Kłodzkiej. Wszystkich zamordowanych łączył jeden fakt – byli myśliwymi i zabijali zwierzęta. Główna bohaterka, Janina Duszejko, to samotna kobieta po sześćdziesiątce, emerytowana nauczycielka i inżynierka, która niegdyś budowała mosty w Syrii i Libii. Dopiero na emeryturze zamieszkała w osadzie na Płaskowyżu, ale pomimo swoich „Dolegliwości” (które mi trochę przypominają objawami cukrzycę) nadal jest aktywna – w trakcie roku szkolnego uczy dzieci w wiejskiej szkole języka angielskiego, a w czasie zimy dogląda domów letników, ponieważ w osadzie na stałe mieszkają tylko trzy osoby: ona, „Matoga” i kłusownik „Wielka Stopa”. Ponadto jej wielką pasją jest astrologia, obliczanie i układanie horoskopów, a także pomoc Dyziowi (swojemu byłemu uczniowi) przy tłumaczeniu na język polski utworów Williama Blake'a. Duszejko kocha naturę, zwłaszcza zwierzęta, uwielbia wędrować po lesie i obserwować florę i faunę. Prowadzi też prywatną krucjatę przeciwko kłusownictwu i myślistwu, któremu oddaje się duża część mężczyzn z okolicznych miejscowości, kilkanaście razy składa doniesienia na policję o bestialskim traktowaniu zwierząt przez myśliwych i oczekuje ukarania sprawców, a nawet zmiany prawa. Na podstawie wszystkich przesłanek Janina wysnuwa podejrzenie, że to zwierzęta mordują ludzi w odwecie. Niestety spotyka się przede wszystkim z obojętnością, pogardą, arogancją i traktowaniem jej jako, w gruncie rzeczy niegroźnej, starej wariatki. Generalnie postać Janiny w ciekawy sposób obrazuje jak nasze społeczeństwo postrzega i traktuje starsze osoby, które często mają swoje dziwactwa, przez co potrafią fascynować innych, ale dla większości przestają w pewien sposób istnieć, a nawet stają się niewygodne.

W uproszczeniu można uznać, że ta powieść to kryminał. Można nawet ładnie określić, że to thriller moralny z metafizyczną zagadką. I to będzie prawda. Myślę jednak, że tę książkę należy rozpatrywać jako pewną alegorię i marzenie o sprawiedliwości na świecie. Kiedy stykam się z prozą pani Tokarczuk nie potrafię nie zachwycić się tym, w jaki sposób opowiada o wolności, równości, tolerancji, empatii, pokorze i szacunku. Sama intryga kryminalna w „Prowadź swój pług przez kości umarłych” stanowi przyczynek do odwrócenia naszej perspektywy świata, zmusza do poddania w wątpliwość pewnych funkcjonujących oczywistości, takich jak to, że zwierzęta są nam podległe, że mamy prawo bezkarnie na nie polować i je zjadać. Autorka piętnuje również obłudę poprzez pokazanie tragedii ludzi, którzy uporczywie i bezrefleksyjnie trwają przy dogmatach bądź jednej wizji świata, która jest dla nich bezdyskusyjnie „właściwa”.

Pani Tokarczuk w jak zwykle pięknym stylu poszła w skrajność. I wiecie co? W trakcie lektury „Prowadź swój pług przez kości umarłych” o wiele bardziej współczułam zwierzętom niż mordowanym ludziom. Jest to powieść, która z pewnością bardzo zdenerwuje te osoby, którym życie i uczucia zwierząt są obojętne albo wręcz mają je za nic. To widać w wielu opiniach dotyczących tej pozycji w internecie. Uważam jednak, że ta książka jest potrzebna i ważna, bo przede wszystkim daje do myślenia.

A zakończenie naprawdę zaskakuje.

Twórczość Olgi Tokarczuk jest moim zdaniem sednem literatury – otwiera umysły na energię i piękno świata, każe się zastanowić nad sensem funkcjonowania świata stworzonym na modłę skostniałych systemów religijnych, moralnych i społecznych, bo coś, co wywyższa interes jednej grupy istot nad inne, pochwala nierówność, grabież, morderstwo i ciągle dopasowuje ideologię do tych na górze łańcucha pokarmowego, z samej definicji nie może być czymś dobrym.

Recenzja znajduje się również na blogu straszliwabuchling.blox.pl

Olga Tokarczuk to polska pisarka, eseistka, autorka scenariuszy, poetka, dwukrotna laureatka Nagrody Literackiej „Nike” (w 2008 za „Bieguni” i w 2015 za „Księgi Jakubowe”), z zawodu psycholog.

„Prowadź swój pług przez kości umarłych” to siódma powieść w dorobku pani Tokarczuk. Opowiada o serii tajemniczych morderstw, dokonywanych na członkach lokalnej społeczności, we wsi...