Odnalezienie maszynopisów tej powieści było nie lada wydarzeniem w świecie literackim. Raz, że oto na nowo przemówił pisarz, który nie żyje od ponad pięćdziesięciu lat. Dwa, że ta jego debiutancka powieść okazała się być utworem całkiem niezłym. A w każdym razie dobrym na tyle, aby zainteresować sobą współczesnego czytelnika, nawet niekoniecznie znającego resztę twórczości Hłaski.

Jasne, można sarkać na nieporadność stylu, manieryczność, a wreszcie – niedzisiejszy, socrealistyczny wydźwięk końcowych partii powieści. Tu właśnie przydaje się świadomość, że utwór ten wyszedł spod pióra zaledwie dziewiętnastoletniego debiutanta, stawiającego pierwsze kroki nie tylko w życiu literackim, ale w życiu dorosłym w ogóle. A któż, takim przysłowiowym pacholęciem będąc, jest w stanie napisać utwór literacki wolny od tego typu skaz, któż ma wypracowany swój styl, swój język? Dużo można Hłasce zarzucić, ale jednak po tej porzuconej powieści talentu, wrażliwości na słowo mówione i niesamowitej zdolności odtwórczej scen życia codziennego odmówić mu nie można. Tym bardziej, że moim skromnym zdaniem, „Wilk” jest znacznie ciekawszym i chwytającym za serce utworem, niż uznawana dotąd za oficjalny debiut pisarza „Sonata marymoncka”.

Świetnie oddał Hłasko klimat przedwojennej Warszawy – nędzę mieszkających w robotniczej dzielnicy, beznadzieję, tlący się gdzieś w trzewiach społeczeństwa bunt przeciwko zastanemu porządkowi. Przy lekturze niektórych fragmentów jakby słyszało się w tle Grzesiuka i piosenki szemranej ferajny. A z drugiej strony – wszystko to po trosze przypomina naturalizm Zoli, szczególnie ten z „Germinal”. No i wyraźnie widać tu myślową ewolucję pisarza: gdy jedne fragmenty przypominają zapiski małego Marka z jego pamiętnika (te z czasu fascynacji kowbojskim bohaterem), a inne znacznie są już bliższe Markowi starszemu, temu od świetnych czarnych opowiadań. Wszystko to czyni z „Wilka” lekturę nad wyraz interesującą.

Tym bardziej dziwi fakt, że pisarz ostatecznie nie zdecydował się na jej wydanie. Że przeleżała ona tyle dziesięcioleci w zapomnieniu. Myślę, że nawet niezły film mógłby na jej podstawie powstać – ale właśnie w latach 60., wtedy, gdy na ekranie kultowe role tworzył choćby Cybulski… Cóż, najważniejsze, że utwór udało się odkopać i wydobyć na światło dzienne. Oby więcej takich literackich niespodzianek!

Odnalezienie maszynopisów tej powieści było nie lada wydarzeniem w świecie literackim. Raz, że oto na nowo przemówił pisarz, który nie żyje od ponad pięćdziesięciu lat. Dwa, że ta jego debiutancka powieść okazała się być utworem całkiem niezłym. A w każdym razie dobrym na tyle, aby zainteresować sobą współczesnego czytelnika, nawet niekoniecznie znającego resztę twórczości...