"Moim zadaniem nie było ustalanie prawd historycznych, tylko prezentacja fenomenu o imieniu Sulejman Wspaniały." [od autora]

Osmański padyszach Sulejman II (panujący: 1520-1566) był jednym z najwybitniejszych władców ery nowożytnej. Jego panowanie odcisnęło piętno na olbrzymim terytorium Europy i Azji, ponieważ za sprawą wielu zwycięskich kampanii wojennych, był on władcą imperium liczącego 14 mln 702 tys. kilometrów kwadratowych. Prawie pół wieku panowania Sulejmana II to jednak nie tylko podboje. Największy osmański zdobywca był także najlepszym prawodawcą (przeprowadził reformę administracji, armii i finansów), niezłym poetą i mecenasem kultury. W czasach jego panowania Imperium Osmańskie osiągnęło szczyt swojej potęgi i powszechnie nazywane jest "złotym wiekiem" w literaturze, sztuce i architekturze.

Sulejman II jest postacią niewątpliwie fascynującą, nie tylko ze względu na swoje dokonania. Do przeczytania tej książki skłonił mnie serial emitowany na TVP1 pt. "Wspaniałe stulecie".

"Wspaniałe stulecie" (tur. Muhtesem Yüzyil) pokazuje obraz XVI-wiecznej Turcji w czasach jej największej świetności. Głównym bohaterem produkcji jest Sulejman II, najdłużej panujący władca Imperium Osmańskiego. Wybitny wódz, człowiek renesansu, mecenas kultury oraz poeta występujący pod pseudonimem Muhibbi. Rządzący w czasach, gdy na polskim tronie zasiadali ostatni Jagiellonowie. Jako muzułmanin Sulejman mógł mieć 4 żony oraz tyle konkubin, ile był w stanie utrzymać. W haremie znalazł jednak miłość swojego życia, Aleksandrę - późniejszą Roksolanę (serialowa Hurrem). Córkę prawosławnego proboszcza z Rohatynia, która podczas najazdu tatarskiego została porwana, a następnie sprzedana Turkom i jako niewolnica trafiła do haremu Sułtana w Stambule, gdzie ponoć olśniła władcę urodą i inteligencją, zyskując tym samym przywilej pierwszej nałożnicy sułtańskiej. Portret Osmanów nakreślony przez scenarzystów, to portret władców dumnych i silnych, konsekwentnych i wiernych swoim wartościom. Oprócz głównych bohaterów - sułtana oraz jego najbliższych - w filmie ukazano także barwne życie całego pałacu.

W związku z tureckim serialem telewizyjnym, który ciesząc się wyjątkową popularnością był wyświetlany już w ponad 54 krajach, wzrosło zainteresowanie osobą tego sułtana. Niewiele osób jednak wie, że "Wspaniałe stulecie" wzbudziło szereg protestów w Turcji, a liczba skarg skierowana do Najwyższej Rady Radia i Telewizji przekroczyła 70 000(!). Krytykowano głównie przedstawianie w filmie życia prywatnego władcy osmańskiego jako playboya i jego skłonność do hedonizmu. Jaki więc związek mają historyczne fakty z telewizyjną produkcją? Postanowiłam to sprawdzić.

"Sulejman II Wspaniały" Jerzego S. Łątki to całkiem interesująca książka nakreślająca postać tego słynnego władcy i pogłębiająca wiedzę na jego temat. Może nie zaspokoiła moich wątpliwości w stu procentach, ale dała odpowiedź na wiele nurtujących pytań. Poza tym została napisana w sposób bardzo przystępny, rzeczowy i wciągający dzięki czemu miałam wrażenie obcowania z łagodnym kompendium historycznym. Absolutnie nie jest to zwyczajna biografia, a raczej spojrzenie na Turcję i Europę XVI w. z perspektywy sułtańskiego dworu.

Autor dużo miejsca poświęca ambicjom Sulejmana, który zamierzał uczynić ze Stambułu wierne odzwierciedlenie swojej potęgi i wyraz triumfu islamu nad chrześcijaństwem. Osmański władca między innymi: wzniósł w stolicy najwspanialsze na świecie meczety, a Turkom, Grekom, Ormianom i Żydom pozwolił żyć zgodnie dzięki autorytetowi władzy, która wszystkim potrafiła narzucić poszanowanie osób i praw. Władca wybitnie angażował się także w zapewnienie mieszkańcom dobrobytu, a dzięki powstającym wspólnotom religijnym pozwalał im żyć wiarą, kultywować tradycje i korzystać z przywilejów. Stambuł za Sulejmana był miastem fascynującym, które zachodni podróżnicy z entuzjazmem opiewali w swoich tekstach i chwalili na równi z najpiękniejszymi miastami Europy. Oczywiście poza opisem panowania Sulejmana i zagadnieniami z dziedziny dyplomacji (w tym opisem kontaktów z Polską), polityki i militariów, czy mecenatem nad artystami - w treści dużo miejsca zostało poświęcone obyczajom na stambulskim dworze, relacjom panującym w rodzinie sułtana i znaczeniu samej Roksolany, która poprzez swoje wpływy oddziaływała bezpośrednio na decyzje polityczne władcy. Także silną polityczną pozycję miała córka Roksolany, Mihrimah, a następnie córka Mihrimah, Ajsze Humaszah. W historiografii tureckiej zapoczątkowany przez Roksolanę okres rzeczywistego wpływu żon władców nazwany jest "rządem sułtanek" i uważany za jeden z czynników przyspieszających rozpad potęgi Imperium Osmańskiego.

Podsumowując: "Sulejman II Wspaniały" Jerzego S. Łątki jest ciekawym spojrzeniem na wizerunek wielkiego władcy z różnych perspektyw. Poza tym jest to też chyba jedna z nielicznych, powszechnie dostępnych książek o Sulejmanie bogato opisująca jego relacje rodzinne - zwłaszcza miłość do Sułtanki Hurrem (Roksolany) - jego ukochanej żony, która była bez wątpienia jedną z najważniejszych postaci w historii Imperium Osmańskiego. Mam jednak zastrzeżenia co do wydania, w którym występuje chaotyczna wręcz niekonsekwencja w pisaniu imion oraz innych nazw własnych oraz mnóstwo literówek. Niestety w moim odczuciu książka wygląda tak, jakby nie była redagowana, co jest niestety niedopuszczalne biorąc pod uwagę, iż jest to drugie wydanie tej pozycji. Kiedy jednak pominiemy te "drobne" niedociągnięcia to "Sulejman II Wspaniały" będzie się jawił jako ciekawie opisany fragment historii oparty na bogatej bibliografii, ze sporą ilością cytatów, grafik i rycin oraz mnóstwem ciekawostek. Serdecznie polecam fanom serialu pragnącym dowiedzieć się więcej na temat ulubionych bohaterów oraz wszystkim poszukującym informacji na temat Sulejmana II. Jest to naprawdę wartościowa lektura, w której nie brakuje ciekawostek o życiu osobistym władcy.

_____________________
http://recenzjeami.blogspot.com/2015/06/sulejman-ii-wspaniay-jerzy-s-atka.html

"Moim zadaniem nie było ustalanie prawd historycznych, tylko prezentacja fenomenu o imieniu Sulejman Wspaniały." [od autora]

Osmański padyszach Sulejman II (panujący: 1520-1566) był jednym z najwybitniejszych władców ery nowożytnej. Jego panowanie odcisnęło piętno na olbrzymim terytorium Europy i Azji, ponieważ za sprawą wielu zwycięskich kampanii wojennych, był on władcą...