Po mojemu, francuscy pisarze, i faktycznie mogę to potwierdzić na wielu przykładach, mają piękny styl i operują słowem w sposób niezwykły. Jean Daniel Baltassat wpadł na pomysł, by napisać książkę, w której głównym bohaterem będzie towarzysz Józef Wissarionowicz Stalin, generalissimus.

Akcja rozgrywa się na daczy naczelnego wodza Związku Radzieckiego. Spodobał mi się niebywale tytuł, dlatego ta książka przykuła moją uwagę w bibliotece. Kozetka w tytule, to nawiązanie do tego, że Stalin w pewien sposób zastawia się nad swoim życiem. Przyznać muszę, że czytając książkę było parę momentów, w których wyobrażałem sobie zimne spojrzenie wodza i zamierałem ze strachu.

Ale koniec końców, niestety zawiodłem się jednak na tej książce, której fabuła nie jest specjalnie ciekawa i wciągająca. Masa opisów, pięknych co prawda, nuży niemiłosiernie. Akcja nie jest wartka.

Po mojemu, do książki tej można sięgnąć z ciekawości, ale krótko mówiąc, nie jest to wybitne dzieło.

https://pomojemuliteratura.blogspot.com/

Po mojemu, francuscy pisarze, i faktycznie mogę to potwierdzić na wielu przykładach, mają piękny styl i operują słowem w sposób niezwykły. Jean Daniel Baltassat wpadł na pomysł, by napisać książkę, w której głównym bohaterem będzie towarzysz Józef Wissarionowicz Stalin, generalissimus.

Akcja rozgrywa się na daczy naczelnego wodza Związku Radzieckiego. Spodobał mi się...

Kolejna książka poświęcona potworowi, który rządząc wielkim państwem robił co chciał, a raczej co mu się akurat uroiło w chorym umyśle. Miliony poszły na śmierć, a kolejne ledwo przetrwały w koszmarnych warunkach. Temat-rzeka który wyeksploatowany jest raczej dokumentnie. Jednak co jakiś czas pojawia się nowe spojrzenie na oblicze "Słońca Narodu". Nie tylko dokumentalne rozprawy, ale i różnego rodzaju"wymysły" pisarzy.

Takim właśnie"wymysłem" jest książka "Kozetka Stalina". Całkowicie wymyślona fabuła, jednak oparta na całkiem solidnym podłożu historycznym. Trzy lata przed śmiercią Stalinowi zebrało się na wspominki, a raczej postanawia opowiedzieć swojej kochance swoje sny. W tym imaginacjach przewijają się jak w kalejdoskopie między innymi Lenin. Jednak te opowieści, to jakby tło do głębszej analizy Rosji lat pięćdziesiątych XX wieku, która umęczona wojną, musiała się teraz zmagać z paranoją głupiego, starego człowieka. Zanika tu granica między prawdą a fikcją i sami musimy się domyślać, co twórca wymyślił, a co wydarzyło się na prawdę.

Ciekawa książka, przy której miejscami zgrzytałem zębami. Być może taki był zamysł pisarza- nie sposób oddzielić prawdy od tego, co sam autor sobie dopowiedział. Ciekawym pomysłem jest także uczynienie główną"bohaterką" kozetki. Podsumowując, warto, trzeba się jednak liczyć z tym, że to w znacznej mierze pomysły autora, przeplatane dokumentalnymi zapiskami, ostatnich lat życia dyktatora.

Kolejna książka poświęcona potworowi, który rządząc wielkim państwem robił co chciał, a raczej co mu się akurat uroiło w chorym umyśle. Miliony poszły na śmierć, a kolejne ledwo przetrwały w koszmarnych warunkach. Temat-rzeka który wyeksploatowany jest raczej dokumentnie. Jednak co jakiś czas pojawia się nowe spojrzenie na oblicze "Słońca Narodu". Nie tylko dokumentalne...

Połóż się wygodnie. Zamknij oczy. I na chwilę zapomnij. O otaczającym świecie. O rzeczywistości. O problemach, które dotykają Cię każdego dnia. Odpręż się. Policz do trzech.

Dobrze.

A teraz opowiedz mi swój ostatni sen. Gdzie byłeś? Co robiłeś? Co czułeś? Zastanawiasz się, po co te pytania? Na pewno słyszałeś o Freudzie i jego teorii. I o tym, że sen odzwierciedla nasze seksualne pożądania. Że sen stanowi drogę do nieświadomości, w której gromadzą się wydarzenia, dialogi, sprawy, które sami uważamy za nieistotne, lecz tak naprawdę mają istotny wpływ na naszą osobowość. Jednocześnie sen to również droga czysto seksualna, którą ukrywamy przed światem i nie chcemy, by ktoś ją ujrzał. Jednak interpretacja snu nie jest tak prosta. Od psychoanalityka wymaga się nie lada zręczności i bardzo indywidualnego podejścia do pacjenta. Dlatego też zacznijmy jeszcze raz.... Opowiedz mi sen, który najczęściej miewasz...

Zdarzały Ci się na pewno sny dziwne, absurdalne. Albo zupełnie rzeczywiste ukazujące Twoje wybory i pragnienia. Każdy śni, nawet jeśli nie pamięta ani jednego snu. Sen jest niezbędnym mechanizmem obronnym organizmu, który pozwala uporać się z rzeczywistością, emocjami i nagromadzoną ilością informacji.

Powiadasz, że nie możesz spać? Nie możesz odpoczywać, marzyć, bać się? Twój sen jest krótki i mało efektywny? A wiesz, że Stalin także miał podobny problem? Przynajmniej tak sugeruje autor książki „Kozetka Stalina”. Co więcej, nikt nie miał prawa zgasić światła wcześniej niż zrobił to przywódca Związku Radzieckiego. Ani tym bardziej wcześniej zapalić. A Stalin spał coraz mniej. Coraz trudniej było go zadowolić i dopasować się do jego nastroju. Jego przyboczni mieli niezwykle trudne zadanie. Musieli doskonale znać swojego przywódcę, by odpowiednio reagować. W innym przypadku cały gniew skupiał się na nich.

Freud uważał, że wszystko sprowadza się do naszych pragnień seksualnych. Dlatego też do pałacu w Likani przyjeżdża nie tylko Stalin, ale również jego kochanka Lidia Siemionowa Wodjewa. Wspólnie podejmują wyzwanie postawione przez Freuda, choć Stalin uważa go za szarlatana. Pomimo to każe Lidiuszce wczuć się w rolę psychoanalityka. Niemal w każdej rozmowie kochanków pojawia się podtekst seksualny, lecz nie ma tu typowych scen erotycznych. Stalin jest już zbyt stary, by ponownie odczuwać przyjemność, a wszelkie próby pobudzenia kończą się niepowodzeniem. Wydawałoby się, że teorie Freuda w pokojach Stalina nie mają miejsca bytu. A jednak wciąż przez strony powieści przewijają się arumy. Tak naprawdę w języku polskim nie są to arumy, lecz obrazki. W książce pojawiają się jako symbol pochwy, choć długi słupek wystający spomiędzy płatków przypomina penisa. Arum staje się więc symbolem pragnień Stalina, które towarzyszą mu przez całe życie. Nawet teraz, w pałacu Likami, na pożegnanie, otrzymuje bukiet złożony z arumów. Stalin nie ufa szarlatańskim naukom, ale czy rzeczywiście Freud się mylił?

Jednak ta kozetka i ten słynny niemiecki psychoanalityk nie pojawiają się tylko z powodu interpretacji snu. Freud uważał, że człowiek składa się w takim samym stopniu z części dobrej (życia) jak i złej (śmierci). Tylko od naszych instynktów i samokontroli zależy, która z nich zacznie przeważać w naszym życiu. My już wiemy, jakim człowiekiem był Stalin i jakich zbrodni dokonał. Jednak podglądając go na tej kozetce, w tym gabinecie, w rozmowach z podwładnymi czy nawet ukochaną Lidiuszką, dostrzegamy wyłącznie niuanse w jego zachowaniu, które mogą świadczyć o jego złej, brutalnej, morderczej naturze. Niemal przez całą powieść Jean-Daniel Baltassat unikał wprowadzania liczb, snucia historii o łagrach czy stalinowskich egzekucjach. Tym razem widzimy przywódcę jednego z największych państw świata jako staruszka, który musi poradzić sobie z gniewem, uniesieniem i pogłębiającą się bezsennością. Gdybyśmy nie uczyli się o Stalinie, powieść nie ukazałaby go w naszych oczach jako bezwzględnego zbrodniarza. Kazałaby jednak przypuszczać, że jest to człowiek, w którym pierwiastek zła wyplenił z duszy niemal wszystko co dobre. Jedynie pamięć o jedynej wielkiej miłości Stalina jest nieskazitelnym wspomnieniem, w którym można dopatrzeć się pozytywnych emocji. Także relacja z Lidią nie jest przesiąknięta złem. Czy więc Freud i tu miał rację?

Jednak w „Kozetce Stalina' stykamy się nie tylko ze Stalinem. Pojawia się też młody człowiek, malarz, syn słynnej radzieckiej rzeźbiarki, Wielkiej Muchiny. To przecież Daniłow, ambitny artysta uwikłany w skomplikowane miłosne relacje. Jest też niezwykle wrażliwy i czuły na piękno otaczającego go świata przyrody. Zamiast jednak poświęcać się sztuce tworzenia zapierających dech w piersiach krajobrazów skupił się na sztuce propagandowej uwieczniającej wielkie chwile Stalina. Wpadł również na pomysł stworzenia wielkiego, niezwykłego „pomnika”, który upamiętniłby wydarzenia z życia przywódcy. Pisarz podkreśla więc nie tylko złą naturę Stalina, ale także jego narcyzm i megalomanię, która nie znajduje zaspokojenia.

Z jednej strony „Kozetka Stalina” oddziera Józefa Wissarionowicza z wielkości, gdy podglądamy go w intymnych sytuacjach z kochanką. Z drugiej strony odkrywa naturę tyrana nieznoszącego sprzeciwu. Bez jednak typowych dla tego okresu opowiadań o obozach pracy i ofiarach Stalina. Stykamy się po prostu z człowiekiem, który przegrał swoją dobrą stronę duszy.

http://okonakulture.pl

Połóż się wygodnie. Zamknij oczy. I na chwilę zapomnij. O otaczającym świecie. O rzeczywistości. O problemach, które dotykają Cię każdego dnia. Odpręż się. Policz do trzech.

Dobrze.

A teraz opowiedz mi swój ostatni sen. Gdzie byłeś? Co robiłeś? Co czułeś? Zastanawiasz się, po co te pytania? Na pewno słyszałeś o Freudzie i jego teorii. I o tym, że sen odzwierciedla nasze...

Stalin to postać, która nie kojarzy się z niczym pozytywnym. A jednak jego osobowość, mentalność i sposób myślenia mogą budzić ciekawość. Niedawno wydawnictwo Emka opublikowało powieść Jeana-Daniela Baltassata pod tytułem „Kozetka Stalina”. Książka oparta jest na materiale faktograficznym, ale sporo też w niej fikcji.
Akcja rozgrywa się w byłym pałacu Romanowów na trzy lata przed śmiercią Stalina. Ważną rolę w powieści odgrywa tytułowa kozetka, na której leżeć będzie Stalin. Opowie kochance Lidii Siemonowej Wodiewej swoje sny. Dzięki temu czytelnik zaobserwuje całą galerię postaci, poczynając od rodziców dyktatora, a kończąc na Leninie. „Wiedeński Szarlatan” (Zygmunt Freud) miałby pewnie wiele do powiedzenia po analizie snów Stalina.
„Warczy: Lenin, fałszywiec! Ten człowiek, rzekomo pełen dobroci, zamykający oczy, by słuchać Bethovena i mogący recytować sto stron „Wojny i pokoju” po wysłaniu Czeki do Plechonowa albo po podpisaniu wyroku na dwustu bolszewików. […] Prawda, mówi, jest taka, że Władimir Iljicz Lenin przez całe swoje święte życie skurwiela kochał tylko jedną, jedyną rzecz: boga Władzę”. [1]
Jednym z bohaterów powieści jest również artysta Daniłow – adoptowany syn słynnej rzeźbiarki Muchiny. Daniłow jest twórcą projektu upamiętniającego wielkość i czyny dyktatora. Planuje między innymi lustrzane freski, w których mógłby odbijać się naród. Portret Stalina ma podkreślać jego potęgę. Malarz oczywiście jest przerażony, drży podczas spotkania z dyktatorem.
„Jeśli chodzi o długowieczność chromowanej stali […], to jest wieczność. Poza tym, i to jest może najważniejsze, ta stal jest lustrem. Pozostaje nietknięta mimo burz i pięknych dni, podobnie jak towarzysz Stalin, a barwy świata, rzeczy i nieba odbijają się w nieskończonej liczbie wariacji”. [2]
Autor zastosował w powieści ciekawy sposób opowiadania. Miałam wrażenie, że opisuje stare fotografie, że akcja bardzo powoli posuwa się naprzód, sprawiając wrażenie bardzo statycznej, czasami tylko lekko przyspiesza. Leniwie zmierza naprzód. Dzięki temu przyglądamy się Stalinowi z bardzo bliska, dokonujemy niemalże jego psychoanalizy, dlatego też nieprzypadkowo pojawiają się odniesienia do „austriackiego Szarlatana”. Autor posługuje się również kontrastem. Z jednej strony obserwujemy Stalina przycinającego róże w ogrodzie czy też w relacjach z kochanką, z drugiej dowiadujemy się o wymordowaniu milionów ludzi. Moim zdaniem, autor wybrał doskonałą metodę, by ukazać zło, bo ono najbardziej wyraźne jest w kontraście z czymś dobrym i niewinnym (jak na przykład kwiaty w ogrodzie).
W powieści ukazana została sytuacja w ZSRR w latach pięćdziesiątych. W tle pojawia się Beria, Chruszczow itp. Mamy zapowiedź wojny, trwają rozgrywki z Chinami i Amerykanami. A z drugiej strony mamy Stalina, który chce, by czytać mu Puszkina.
Czasami miałam problem z rozstrzygnięciem tego, co jest prawdą, a co fikcją. Choć w sumie nie powinno mieć to większego znaczenia, bo chyba ważniejsza jest tu analiza zła. Kropkę nad „i” stawia autor na końcu, publikując raporty i listy z „wyspy kanibali”. Nie można mieć żadnych wątpliwości, jaką postać przybrało zło w tym czasie.

[1] Jean-Daniel Baltassat: „Kozetka Stalina”. [Tłum. Andrzej Bilik]. Warszawa 2015, s. 171
[2] tamże, s. 100

Stalin to postać, która nie kojarzy się z niczym pozytywnym. A jednak jego osobowość, mentalność i sposób myślenia mogą budzić ciekawość. Niedawno wydawnictwo Emka opublikowało powieść Jeana-Daniela Baltassata pod tytułem „Kozetka Stalina”. Książka oparta jest na materiale faktograficznym, ale sporo też w niej fikcji.
Akcja rozgrywa się w byłym pałacu Romanowów na trzy lata...