Recenzja tej książki nie należy do najprostszych. Mimo że po lekturę sięgnąłem już po opadnięciu wyborczego kurzu, w trakcie którego o „Niebezpiecznych związkach” Wojciecha Sumlińskiego było głośno, to nadal zagadnienia związane z polską sceną polityczną budzą wiele emocji i podziałów wśród Polaków. Szczerze, czytając, chciałem wierzyć, że to, co opisuje autor, nie jest prawdą. Chciałem wierzyć, że jest to kolejna powieść z gatunku political-fiction, a przytaczane wydarzenia, przypominające klimat serialu „House of Cards” nigdy nie miały miejsca. Różnica jest tylko taka, że serialowy bohater, Frank Underwood jest postacią fikcyjną, zaś bohater książki, podobnie jak inne występujące w niej postacie – to osoby żyjące naprawdę.

Problemem tej książki jest dla mnie to, że mamy do czynienia nie z publikacją naukową, która posiada bibliografię, przypisy źródłowe, powołuje się na konkretne dokumenty, wskazuje je lub nawet zawiera – jak przykładowo dzieło autorstwa duetu Cenckiewicz i Gontarski „SB a Lech Wałęsa. Przyczynek do biografii” – ale jest rodzajem publicystyki politycznej, w której, poza szczegółowo i bardzo wiarygodnie opisanymi wydarzeniami, brakuje możliwości weryfikacji tego, co opisał autor, chociażby ze skanami czy fotokopiami dokumentów źródłowych. Chociaż, czy ich obecność dodałaby książce wiarygodności? Szczególnie że – podobnie jak w przypadku publikacji o Lechu Wałęsie, gdzie dokumentów źródłowych jest wiele – pojawiłyby się zapewne głosy wskazujące na to, że owe potwierdzenia nie są prawdziwe. I mamy powrót do punktu wyjścia – tzn. jedni uwierzą, inni przyjmą, że to, co opisał Wojciech Sumliński jest prawdopodobne, ale ze względu na brak dokumentów zachowają dystans, a jeszcze inni uznają to za fikcję. Niewątpliwie warto jednak z tą pozycją się zapoznać i spróbować wyrobić sobie swoje zdanie na jej temat, czekając jednocześnie na to, że kiedyś (mam nadzieję) dowiemy się, ile z wydarzeń opisanych w tej książce miało miejsce naprawdę.

To, co również należy zauważyć, to fakt, że poza tytułowym bohaterem i jego „niebezpiecznymi związkami”, autor opisuje skalę oddziaływania różnych służb na wiele instytucji państwa, a także przedstawia różne „sposoby” załatwiania pewnych spraw. Sumliński zwraca uwagę na relacje na styku polityki, gospodarki i mediów, ale również, co szczególnie szokujące, świata przestępczego. Z tego powodu również warto po tę książkę sięgnąć.

Poza samymi tematami, które autor porusza i które bez wątpienia są interesujące i zaskakujące, opisuje również to, co w trakcie zbierania tropów i badania opisywanych w książce spraw przeżywał on i jego najbliżsi. Opowiada o prowadzonej pracy, spotkaniach, ale również poniesionych kosztach – wypadkach, przesłuchaniach, rozprawach sądowych, przeszukaniach, w ostateczności doprowadzających go na skraj wytrzymałości, który znalazł ujście w próbie samobójczej. To ciekawe, że nie skupił się tylko na głównym temacie książki, ale podzielił z czytelnikami swoimi przemyśleniami, zdradzając nieco tajemnice prowadzenia dziennikarskiego śledztwa i to ile go ono kosztowało. Za to poświęcenie z pewnością należy mu się szacunek.

Podział wątków na te opisujące „niebezpieczne związki” i te, w których autor dzieli się z nami swoimi refleksjami, wprowadza jednak do lektury poczucie chaosu, przez co akcja książki jest „nierówna”. Czasem ciekawe, wartkie opisy akcji, czytane bez oddechu, przerywane są (nagle) scenami spowalniającymi, przenoszącymi nas do poziomu rozmyślań i refleksji autora, co mnie osobiście potrafiło wyciągnąć z wątku i dekoncentrowało do tego stopnia, że musiałem wracać w tekście do zagubionego, przerwanego wątku. Mam nieodparte wrażenie, że książka została wydana na szybko, bez dodatkowej, skrupulatnej korekty, która pomogłaby autorowi uchronić się przed niezręcznościami. Czasem pojawiają się bardzo wyraźne i częste powtórzenia – nie tylko pojedynczych słów, ale całych kwestii. Niektóre treści nie zostają zamknięte logicznie – a autor szybko przeskakuje do kolejnej, niekoniecznie logicznie połączonej z poprzednią myśli. Dodatkowym cieniem na pisarzu i jego dziele kładą się ostatnie doniesienia o kalkach i wytykanych fragmentach, które można uznać za plagiat innych kryminalnych powieści. I chociaż jest to przykre, to trudno oprzeć się wrażeniu, że autor rzeczywiście zapożyczał niektóre fragmenty z twórczości takich klasyków gatunku jak Alistair MacLean czy Stieg Larsson. Mimo tych zastrzeżeń i błędów książkę, nawiązująca swoją formą rzeczywiście bardziej do kryminału, czyta się bardzo szybko i potrafi wciągnąć.

W publikacji Wojciecha Sumlińskiego dobro i prawda toczy walkę ze złem, obłudą i fałszem, które niejednokrotnie pokazują swoje pazury. Autor opisując swoje przeżycia, pokazuje, że stworzenie tej książki oraz prowadzenie śledztwa kosztowało go i jego najbliższych wiele. Pokazuje, jak owe, tytułowe „niebezpieczne związki”, wpływają na sytuację Polski i życie jej obywateli. Daje tym samym do myślenia i pokazuje, że nie wszystko, co oglądamy i czytamy w mediach to prawda. W zakończeniu, które mówiąc szczerze, bardzo mnie zaskoczyło, autor zabiera nas na spacer po Cmentarzu na Powązkach. Ten fragment książki osobiście dał mi sporo do myślenia – ale nie o świecie polityków i „niebezpiecznych związków”, a o tym, czym jest życie, co jest w nim ważne. I czym jest dla człowieka śmierć. Jeśli dotrzecie do tego miejsca, nie pożałujecie. Pomimo wszystkiego, o czym przeczytacie na wcześniejszych kartach. Niezależnie od tego, czy się z tym zgadzacie, czy uważacie, że to teorie spiskowe, to jaka będzie Polska w przyszłości, zależy od nas i kolejnych pokoleń. Od tego, jacy będziemy my i kolejni, wybierani przez nas – wywodzący się z nas – politycy. Obyśmy za kilkadziesiąt lat nie czytali podobnej książki ze świadomością, że opisywane w niej wydarzenia i historie, może równie przerażające, działy się na naszych oczach, bądź – co chyba gorsze – z naszym współudziałem. Bo jak to będzie o nas świadczyło?

Recenzja na: http://zkamerawsrodksiazek.pl/niebezpieczne-zwiazki-bronislawa-komorowskiego-recenzja/

Recenzja tej książki nie należy do najprostszych. Mimo że po lekturę sięgnąłem już po opadnięciu wyborczego kurzu, w trakcie którego o „Niebezpiecznych związkach” Wojciecha Sumlińskiego było głośno, to nadal zagadnienia związane z polską sceną polityczną budzą wiele emocji i podziałów wśród Polaków. Szczerze, czytając, chciałem wierzyć, że to, co opisuje autor, nie jest...