(Używam tu określenia "Niemcy", i nie tylko tu, bo inaczej wypadnie sztucznie. Tak jak własowców miało się często za Ukraińców. Wiedzieliśmy, że hitlerowcami byli nie tylko Niemcy. Nawet widzieliśmy. W 1942 roku po likwidacji małego getta pamiętam Łotyszów. Z karabinami. Cali na czarno. Stali wzdłuż siennej. Gęsto. Na aryjskim chodniku. I całymi dniami i nocami wypatrywali w oknach żydowskiej strony Siennej. [...] I pamiętam, jak jeden co i raz strzelał. W te okna).

(Używam tu określenia "Niemcy", i nie tylko tu, bo inaczej wypadnie sztucznie. Tak jak własowców miało się często za Ukraińców. Wiedzieliśmy...

-Ukraińcy idą od Woli i rżną. I palą na stosach! [...] A najgorsze, że idą ci Ukraińcy. I rżną. Wszystkich. Wciąż o tym mówią. Ludzie. Po dwudziestu latach-właśnie teraz, w 1964 i 65 roku-podano dokładne liczby od światków z obydwóch stron. Nasze pisma podały wykazy, ile rozwalono ludzi na samej Woli w samą sobotę i niedzielę, 5 i 6 sierpnia. Kilkadziesiąt tysięcy osób. Niektóre niedostrzeliwane podpalano razem z tamtymi niby zabitymi. Rzucało się ich na wspólne stosy. Ze szpitala Świętego Stanisława, róg Wolskiej i Młynarskiej (teraz Szpital Zakaźny nr 1), ostrzeliwali i wyrzucali żywcem chorych przez okna na dziedziniec. Tam podpalali, jak szło. Żywych czy nie. Zagrzebywali na miejscu. Też jak szło.

-Ukraińcy idą od Woli i rżną. I palą na stosach! [...] A najgorsze, że idą ci Ukraińcy. I rżną. Wszystkich. Wciąż o tym mówią. Ludzie. Po dw...

Aż dostrzegłem szparę-lukę w cegłach w ścianie, czy okienko, przed którym stanęła Zocha, Halina i Ojciec. Nie wiedziałem, czego wypatrywali. Zobaczyłem na pionowo, tyle co w strzelnicy, kawałek domu narożnego, jezdni i chodnika. Zza rogu wyszedł i skręcił w słońcu elegancko ubrany pan w kapeluszu. Po prostu poszedł sobie. Więc poza Warszawą był normalny okupacyjny ciąg życia i spraw... W tej chwili pod okienko od ulicy, od "tamtych", podeszła kobieta. Coś przez szparę z Zochą i Haliną mówiły do siebie. Coś one jej podawały. Za moment zobaczyłem w ich rękach gomółę masła. -To pieniądze idą?-spytałem się Haliny. -No pewnie. -I są ważne? -Ważne-kiwnął głową Ojciec. No tak. Dlaczego poza Warszawą pieniądze miały być nieważne? Tutaj nie musieli prowadzić handlu, budować kuchni z trzech cegieł. Tutaj nie panowała pierwotna jaskiniowa wspólnota.

Aż dostrzegłem szparę-lukę w cegłach w ścianie, czy okienko, przed którym stanęła Zocha, Halina i Ojciec. Nie wiedziałem, czego wypatrywali....