"Opowieści niepokojące" to zbiór 5 opowiadań pióra wczesnego Conrada. To przede wszystkim ciekawe opisy wewnętrznego świata bohatera wyobcowanego, wrzucone w obce kulturowo rejony czy małżeńskie powinności. Dla mnie, u tego akurat autora, najbardziej wyczekiwany treści, to wnikliwe opisy kondycji człowieka, podane wprost, choć pięknym literackim językiem. Czytany w młodości "Lord Jim" nie dał odpowiedniej satysfakcji, chyba trzeba do Conrada po prostu dorosnąć.

W tomie mamy miniaturkę "Laguna" i solidną dawkę małżeńskiego konserwatywnego gorsetu, poddanego szczegółowej analizie w "Powrocie". To nie jest lista przypadkowych tekstów, bo sam autor je dobierał. Łączy je nie jeden temat przewodni, tylko raczej zakres interesujących Conrada tropów, poszukiwań odpowiedzi, które rozwijał w swych wielkich powieściach.

Książka nie jest klasycznie conradowskim zbiorem tematów marynistycznych. To wizje jestestwa i głęboko skrywanych zakamarków duszy, gdzie miejsce akcji jest raczej nieistotne. Po lekturze dochodzę do wniosku, że albo Conrad był wielkim wizjonerem, albo kondycja człowieka, jego demony czy kulturowe uwarunkowania niewiele się zmieniły na przestrzeni ostatnich stu lat.

Co tak wywołuje skrajne emocje o cywilizacji Zachodu u ludzi Dalekiego Wschodu? To niemal całkowite wyzbycie się sfery sacrum i prywatyzacja wiary. Jednocześnie w opowiadaniu "Karain. Wspomnienie" dostajemy ciekawą uniwersalna migawkę o naturze władzy i samotności suwerena, pana życia i śmierci podwładnych. Buta, pewność siebie idą w parze z panicznym strachem. Tytułowy bohater opowiadania, jako wytwór kultury malajskiej i niezrozumiałych w Europie współzależności plemiennych, traci w jednej chwili fundament władzy i ogarnia go panicznie strach.

"Idioci" to etyczne rozważania o wierze, karze i narastającym braku sensu u małżonków, doświadczonych czwórką niepełnosprawnych dzieci. Czy każdy jest gotowy na takie wyzwanie? Jak sobie radzić z odrzuceniem społecznym, drwinami w monokulturze francuskiej wsi końca XIX wieku? Conrad pyta, podaje źródła piętnowania, docierając wprost do sedna. To taka analiza chrześcijańskiego imperatywu pomocy bliźnim, szczególnie tym najsłabszym, po wiekach od jego ustanowienia. Co z niego zostało? Zbyt często niewiele.

Najdłuższe i wyróżniające się opowiadanie, to wspomniany "Powrot". To esencja brytyjskiego wiktoriańskiego konserwatyzmu obyczajowego, oczywisty dla autora entourage. Jednak dla mnie to wnikliwe uniwersalne studium męskich obaw rodzących się w związkach małżeńskich. Miłość własna, swoiste poczucie godności i taka bliska nam dulszczyzna. Konwenanse, forma akceptowalny zachowań, podtrzymywanie uświęcone go tradycją modelu rodziny poprzez powściągliwość na każdym polu w relacjach międzyludzkich. Męski umysł obnażony przez Conrada, pozostawia nas, mężczyzn, z długo niegasnącym niepokojem i pytaniami o własne priorytety, konformizm, dopuszczalny poziom bezemocjonalności postaw wynikających ze strachu w okazywaniu uczuć. W kolejnych pokoleniach wciąż powielamy te same błędy, które Conrad zdiagnozował. "Powrót" to niemal esej psychologiczny o męskiej konstrukcji, którego kobiety czasem nie rozumieją, albo nie chcą przyjąć do wiadomości na własną zgubę.

Język Conrada jest dość gęsty, czasem mroczny, zwykle parny, ale i pełen poetyckich nieoczywistych konstrukcji. Długie zdania nie wyczerpują, płyną bez zmęczenia przez czytelnika aż do kropki. Przez krytyków "Opowieści niepokojące" uznano za wprawki przed "Jądrem ciemności", choć ostatnio zyskują chyba zasłużoną niezależność literacką.

W treści dostałem sporo niebanalnych spojrzeń na kulturowe więzy budujące niepotrzebne mury uprzedzeń, lęków i złych emocji kumulowanych przez pokolenia. Wszystko u Conrada jest aktualne. Można na przykład angielski rytuał palenia cygar w wyłącznie męskim gronie, zamienić na inne 'zabawki' i zachcianki współczesnych chłopców w garniturach, a całość portretu i konstrukcji psychologicznej pozostaje wciąż aktualna.

Gorąco polecam wszystkim czytywanie Conrada. Każdy tekst z "Opowieści niepokojące" zasługuje na chwilę namysłu.

"Opowieści niepokojące" to zbiór 5 opowiadań pióra wczesnego Conrada. To przede wszystkim ciekawe opisy wewnętrznego świata bohatera wyobcowanego, wrzucone w obce kulturowo rejony czy małżeńskie powinności. Dla mnie, u tego akurat autora, najbardziej wyczekiwany treści, to wnikliwe opisy kondycji człowieka, podane wprost, choć pięknym literackim językiem. Czytany w...