Dlaczego kochamy Gdańsk? Bo pięknym miastem jest. I chociaż uroda gdańskiej starówki może zapierać niektórym dech, a postawa autorów "każda pliszka swój ogonek chwali" bywa zrozumiała, to Andrzej Januszajtis osiągnął poziom, w którym po czwartej lamentacji nad niszczeniem zabytkowych ruin miasta poziom mojej irytacji urósł na tyle wysoko, żeby skutecznie odebrać mi przyjemność z czytania.
A, obiektywnie rzecz biorąc, naprawdę jest co czytać. Do tej pory myślałam, że przewodniki Jerzego Sampa są dobre, ale nie ujmując niczego panu profesorowi, jego książki to przedszkole, a "Opowieści starego Gdańska" przynajmniej akademia. Ileż tu jest szczegółów, ile rzetelnie sprawdzonych i dość sprawnie podanych wiadomości! Ile rozkosznych drobiazgów i smakowitych kąsków w postaci cytatów ze starych niemieckich przewodników! Dla miłośników Gdańska lektura wymarzona.
Z jednym tylko zastrzeżeniem - nieznośnego syndromu pliszki. Owszem, Gdańsk jest piękny, ale kto widział kawałek Europy wie, że wbrew natrętnie forsowanemu przeświadczeniu autora, nie jest to ósmy cud świata. Syndrom pliszki można byłoby jeszcze jakoś przetrwać, ale mniej więcej po skromnych dziesięciu stronach tekstu tendencyjność autora staje się tak oczywista, że głęboko zastanowiłam się, czy nie jest to jakiś podręcznik dla NOPowców: polskość i chrześcijaństwo (żeby nie powiedzieć katolicyzm) Gdańska wylewa się z każdego akapitu, każdy rozdział wieje dydaktycznym patriotyzmem spod znaku Grottgera.
Na marginesie, nie przekonują mnie jeremiady autora, który biada nad każdym kawałkiem rozebranego muru, wszystko jedno, jaka była jego wartość artystyczna. Czy to resztka bramy, czy to niszczejący dworek szlachecki, czy warsztaty powroźnicze - biadanie będzie, jakby autor po drodze zapomniał, że w zeszłych stuleciach mieszkańcy też burzyli stare budynki. Tyle dobrego, że od czasu do czasu autorowi zdarza się uznać wizualną atrakcyjność współczesnej architektury, ale zasadniczo na większość rozwiązań urbanistycznych regularnie wylewa kubełek pomyj - jak mi się wydaje, nie zawsze sprawiedliwie. Pewne wątpliwości budzą też we mnie wygłaszane przy każdej okazji nawoływania do odbudowy wszystkiego, co się odbudować da gwoli turystycznej atrakcji i hotelarskiego biznesu, zupełnie jakby żywe miasto było skansenem połączonym z zajazdem dla prominentów.
No ale cóż, każdy ma swoje idee fix, autor tak czy siak więcej dobrego niż złego zrobi swoim pisaniem, a książka jest kopalnią wiadomości o Gdańsku. O ocenę się jednak nie pokuszę, skoro przyjemność dawaną przez część merytoryczną tak mi psuła natrętna ideologia.

Przy okazji, jeśli już upieramy się, że Gdańsk pięknym miastem jest, to nie warto by tak popracować trochę nad szatą graficzną, żeby trochę bardziej odpowiadała opiewanej urodzie? Dwuszpaltowy układ tekstu to pomysł kompletnie nietrafiony, a niechlujny skład to już po prostu wstyd.

Dlaczego kochamy Gdańsk? Bo pięknym miastem jest. I chociaż uroda gdańskiej starówki może zapierać niektórym dech, a postawa autorów "każda pliszka swój ogonek chwali" bywa zrozumiała, to Andrzej Januszajtis osiągnął poziom, w którym po czwartej lamentacji nad niszczeniem zabytkowych ruin miasta poziom mojej irytacji urósł na tyle wysoko, żeby skutecznie odebrać mi...