Wiesław Łuka w swym reportażu "Nie oświadczam się" prezentuje sprawę połaniecką (jak zwykło się nazywać morderstwo w Wigilię '76 pod Zrębinem) oraz to, do czego dochodziło po niej już na sali sądowej. Reportaż, który oddziałuje na wyobraźnię i jeszcze długo po skończeniu lektury powraca do umysłu czytelnika niczym mantra.

Opis społeczności zrębińskiej z lat 70. i 80. przeraża. Po pierwsze - dlatego, że mieszkańcy wsi potrafili napiętnować Kalitów w imię tego, że doprowadzając do aresztowania Sojdy (w reportażu zmieniono jego nazwisko na Wojda) i pozostałych trzech członków jego rodziny będących współsprawcami, podawali argumenty w stylu "skończcie z tymi Sojdamy, ony niwinnie siedzo, wam dzieci nikt nie wróci, a tutej dzieci bez chłopów sie chowajo", po drugie - sama zbrodnia, łapówki i wykorzystanie religii w celu uciszenia świadków, po trzecie - pójście w zaparte samych morderców, gdzie dwóch z nich uniknęło "kaesa" (nikt nie wykazywał skruchy nawet w obliczu wysłuchania najwyższego wyroku kary. Co więcej: samym w reportażu chyba jest opis, mówiący o tym, że sprawcy nieśli trumny swoich ofiar na pogrzebie), po czwarte - dyktowana łapówkami zmowa milczenia o zbrodni w obliczu aż tylu świadków i ich mataczenie w śledztwie i wreszcie po piąte - fatalne relacje międzyludzkie w samym Zrębinie zapewne pokutujące tam aż do dziś (dobitnie pokazuje to przykład babki Kalitów i jej syna Wacława, któremu najpierw mówiła tekst w stylu: dzieci ci nikt nie wróci a co, Sojde bedziesz oskarżoł? by po wykonaniu wyroku mówić zupełnie inaczej. No i autorskie posłowie "35 lat później").

"Nie oświadczam się" potrafi porazić czytelnika. Tym, jak naprawdę niewiele potrzeba, by stare konflikty rozgorzały na nowo i tym, jaki przelicznik wartości życia człowieka ówczesny Zrębin posiadał. To także sprawozdanie z PRL-u ukazujące prawdziwe życie na wsi tamtego okresu. Polecam każdemu, kto poszukuje naprawdę mocnego reportażu.

PS. Na samej kanwie książki Łuki powstała fabularyzowana powieść Romana Bratnego "Wśród nocnej ciszy" podejmująca temat zbrodni połanieckiej i film "Zmowa" w reżyserii Janusza Petelskiego z 1988, choć niektórzy woleliby zobaczyć jego odświeżoną wersję w reżyserii Smarzowskiego (z tej racji, że reżyser "Drogówki" i "Wołynia" na ekranie zawsze jest dosadny).

Wiesław Łuka w swym reportażu "Nie oświadczam się" prezentuje sprawę połaniecką (jak zwykło się nazywać morderstwo w Wigilię '76 pod Zrębinem) oraz to, do czego dochodziło po niej już na sali sądowej. Reportaż, który oddziałuje na wyobraźnię i jeszcze długo po skończeniu lektury powraca do umysłu czytelnika niczym mantra.

Opis społeczności zrębińskiej z lat 70. i 80....