„Spirala zbrodni” nie jest moim pierwszym spotkaniem z twórczością amerykańskiej pisarki Tami Hoag, której książki zwykle długo okupują czołowe miejsca list bestsellerów nie tylko w USA. Poprzednio spodobały mi się cajuńskie klimaty Akadii, które były tłem dla wydarzeń w powieści „Fałszywy alarm” („Wolf Cry”) i obrazki snobów z Palm Beach odmalowane w „Alibi” („The Alibi Man”). Tym razem rzecz cała będzie się rozgrywać w Minneapolis, największym mieście stanu Minnesota, dość dużym jak na polskie realia, ale na amerykańskie - zdecydowanie zaściankowym. Zanim jednak przejdziemy do samej powieści, kilka słów o wydaniu.

Na pierwszy rzut oka nie można mu niczego zarzucić. Dobrze dobrana szata graficzna okładki, wyjątkowo mało efektów działań chochlika drukarskiego. Jak na budżetową edycję - dobra jakość grzbietu. Wszystko byłoby pięknie, gdyby nie popis autora notki reklamowej na tylnej okładce powieści. Zawsze odradzam innym czytanie tych tekstów przed lekturą samej książki i sam zwykle tak postępuję. Tym razem się skusiłem i zostałem ukarany, gdyż zepsuła mi ona część frajdy. Jeśli ktoś w recenzji czy innym tekście zdradza przyszłym czytelnikom wydarzenia, które nastąpią dopiero pod koniec książki, to potrzeby marketingowe nie są tu usprawiedliwieniem i na określenie takiego postępowania nie ma w słowniku ludzi kulturalnych słów wystarczająco dosadnych. Na szczęście frajdy i tak zostało jeszcze na tyle dużo, że Tami nadal jest jedną z moich ulubionych autorek.

„Spirala zbrodni” zaczyna się ujawnieniem makabrycznego zabójstwa dwójki dzieci i ich matki, a więc akcentem charakterystycznym dla wielu amerykańskich i im podobnych „bestsellerów” z krainy kryminału doprawionego thrillerem, które poza epatowaniem wydumanymi, wynaturzonymi zbrodniami niczego czytelnikowi nie dają. Na szczęście w przypadku Tami Hoag szybko przekonujemy się, iż wzorem poprzednich powieści tej pisarki jest to tylko pozór, za którym skrywa się coś więcej.

Taka budząca oburzenie społeczne i powszechne żądanie zemsty zbrodnia podobna jest do kamienia rzuconego na gładką wodę kałuży. Jak kręgi rozchodzą się po wodzie, burząc nie tylko jej powierzchnię, ale i muł zalegający na dnie, tak i podobne zdarzenia mogą powodować szereg następstw trudnych do przewidzenia. To chyba motto tej powieści. Wyjaśnieniem sprawy w hrabstwie Hennepin zajmie się sympatyczna policyjna para - Sam Kovac i Nikki Liska. Będzie to dla nich twardy orzech do zgryzienia, wbrew obiecującemu początkowi śledztwa, a sprawa okaże się przyjemnie skomplikowana i zaskakująca. Nie dla wszystkich postaci oczywiście, a dla czytelnika. Szczegółów fabuły zdradzać jak zwykle nie będę, gdyż jej konstrukcja jest jednym z głównych atutów książki. Na szczęście nie jedynym. Tempo akcji narasta dość szybko i sprawia, że po pewnym czasie od lektury trudno się już oderwać. W tle mamy ciekawie odmalowany obraz tego regionu USA, w którym rzecz się dzieje, a już niejako wyznacznikiem pióra autorki jest celność i łatwość w oddawaniu odmienności poszczególnych miejsc Stanów, kraju całkiem bezpodstawnie i fałszywie przez wielu odbieranego jako monolit. Tami Hoag ma szczególny talent w ukazywaniu specyfiki wpływu środowiska społecznego na ludzi, którzy do niego należą, a zwłaszcza celnie tworzy charakterystykę kręgów policyjnych i z nimi związanych oraz bieguna przeciwnego, czyli światka przestępczego i korespondujących z nim ciemnych interesów.

Jak zwykle autorka wplata w tworzywo powieści refleksje na temat działania wymiaru sprawiedliwości, resocjalizacji i pomocy społecznej. Szczególny nacisk tym razem kładzie na pracę sędziego, która niezorientowanym wydaje się prosta i łatwa, a w rzeczywistości, jeśli ma być dobrze wykonywana, jest wielkim wyzwaniem. Zwraca także uwagę na wielkie znaczenie, jakie ma dla działania Temidy nie tylko oskarżyciel, ale i obrońca. Piętnuje też tak powszechne wśród społeczeństwa i hierarchów policyjnych, prokuratorskich oraz politycznych, zwłaszcza w bulwersujących sprawach o podtekście seksualnym, parcie na szybkie wymierzenie kary, która z racji pośpiechu nierzadko dotyka niewinnych, a przez to dodatkowo osłania rzeczywistych sprawców. Po raz pierwszy również tak wyraźnie pojawia się spostrzeżenie i refleksja, iż choć mało zaangażowany policjant jest nieskuteczny, to zbytnio zaangażowany zaczyna popełniać błędy i często prowadzi to do sytuacji, gdy trudno już odróżnić zapał, aktywność i oddanie sprawie od pychy i przeświadczenia o własnej nieomylności.

Te mroczne policyjne klimaty krążące wokół zbrodni, perfekcyjnie prowadzony wzrost napięcia i poczucia zagrożenia, tak charakterystyczne dla powieści Hoag, są okraszone początkiem delikatnego, nieśmiałego uczucia, które nagle budzi się w starym policyjnym wydze i rozwodniku Kovacu, przechodząc w zapowiedź pełnego ostrożności i niepewności romansu, przypominającego chodzenie po polu minowym. To bardzo tonuje wydźwięk całości i dodaje lekturze dodatkowych zalet, zwłaszcza w oczach czytelniczek jak mniemam, choć i co wrażliwsi na te nuty czytelnicy też pewnikiem to docenią.

Krótko mówiąc Tami Hoag znów mnie nie zawiodła, dając w „Spirali zbrodni” kawał solidnej, dobrej rozrywki i, jak na gatunek typowo rozrywkowy, sporo innych smakowitych dodatków. Zachęcam więc do spróbowania, a sam już nie mogę się doczekać na następne takie danie.

Wasz Andrew