Moda to coś, co nas otacza na co dzień. Kupując ubrania, nie zastanawiamy się jednak nad tym, kto decyduje o tym, co jest aktualnie na topie: dlaczego w sklepach dominuje konkretny fason spódnic czy kolor swetrów albo dlaczego pewne rzeczy przestają być modne i ich noszenie staje się passe, a nawet może być powodem towarzyskiej wpadki. Za tym wszystkim, co nazywamy modą, stoją one – kobiety, które kreują trendy. Choć obecnie można też powiedzieć, że to ulica kreuje modę, projektantki (i projektanci) niezmiennie wyznaczają nowe kierunki, w których powinien podążać nasz wygląd. Książka Bertranda Meyer-Stableya to swoista podróż przez historię projektowania mody, ukazująca sylwetki tych kobiet, które miały na nią największy wpływ - począwszy od pierwszej, którą możemy nazwać projektantką, Róży Bertin, poprzez królową mody - Coco Chanel, aż po jedną z najbardziej wpływowych dziś kobiet w tym biznesie – Miuccię Pradę.

Wybór bohaterek do książki Meyer-Stableya jest bardzo subiektywny, co on sam przyznaje we wstępie, bez konkretnego uzasadnienia. Nie znajdziemy tu takich nazwisk, jak Mary Quant, Donatella Versace czy Stella McCartney, za to poznamy historie projektantek, których nazwiska niektórym mogą nic nie mówić – Madame Gres, Madeleine Vionnet czy Carven. Te postaci to jednak kawał historii mody i jeśli kogoś ta tematyka interesuje, po prostu musi je znać. Trzeba przy tym zaznaczyć, że „Kobiety, które wstrząsnęły światem mody” to lektura raczej dla osób, które modą się interesują – przynajmniej w teorii. Nie wiedzieć czemu, większość obcojęzycznych zwrotów dotyczących terminologii z zakresu ubiorów nie została przełożona na język polski. Odnosi się to zwłaszcza do pierwszego – swoją drogą, jednego z najciekawszych – rozdziału, poświęconego Róży Bertin, która ubierała Marię Antoninę. Praktycznie wszystkie francuskojęzyczne określenia pozostają tu w oryginale. Podobnie jest dalej – autor zakłada, że czytelnik ma pojęcie o tym, co oznaczają konkretne określenia lub kim były konkretne osoby, a tłumacz tego również nie objaśnia. Nie zmienia to jednak faktu, że jest to bardzo udana książka. Tak naprawdę to nie zbiór biografii projektantek mody, lecz historia mody w pigułce. Przedstawienie kolejnych bohaterek z zachowaniem chronologii pozwala na porównania i zestawienia oraz daje obraz tego, jak zmieniała się moda wraz z pojawianiem się w branży kolejnej z nich. Co istotne, autor nie skupia się na ich życiu prywatnym (choć o nim wspomina) – treścią książki od początku do końca jest moda. Meyer-Stabley zabiera nas więc za kulisy pokazów mody i do pracowni Chanel czy Schiaparelli, w obrazowy sposób przedstawiając, jak mogła wyglądać ich codzienna praca. Ponadto książka obfituje w wypowiedzi samych jej bohaterek lub osób, z którymi współpracowały, dzięki czemu możemy dowiedzieć się, jakimi były szefowymi i jakie było ich spojrzenie na styl i modę. Oczywiście, siłą rzeczy, najwięcej miejsca autor poświęcił Coco Chanel. Można się oburzać za to wyróżnienie, ale Meyer-Stabley przytacza niepodważalne argumenty świadczące o tym, że Chanel była najważniejszą projektantką w historii i tych kilkadziesiąt stron więcej po prostu jej się należy. Co więcej, książka zawiera dodatek – wywiad udzielony przez Chanel u schyłku życia, częściowo niepublikowany, z którego możemy dowiedzieć się m.in. o jej niechęci do minispódniczek, prawdziwych klejnotów i recenzentów mody, a przede wszystkim odebrać od niej swoistą lekcję stylu i elegancji.

Jedna znacząca wada książki? Niewielka liczba fotografii. „Kobiety, które wstrząsnęły światem mody” to jedna z tych pozycji, które świetnie wyglądają na półce – w twardej okładce, w obwolucie, wydana na ładnym papierze, świetnie opracowana edytorsko. Ale książka o modzie aż prosi się o dużą liczbę zdjęć. Tu niestety ich brakuje i sztandarowe, przełomowe projekty kolejnych projektantek musimy sobie po prostu wyobrażać. Jest co prawda wszywka ze zdjęciami, kilkoma dotyczącymi każdej projektantki, ale szkoda, że nie znajdują się one bezpośrednio w poświęconych im rozdziałach.

Jeśli kogoś interesują biografie i ścieżki kariery ludzi sukcesu, namawiam do lektury „Kobiet…”. Autor z podziwem i pasją, ale też obiektywnie, opisuje ich zawodowe życie, a jego książka jest - o dziwo – naprawdę wciągająca. To bardzo dopracowana pozycja, która na pewno rozszerzy naszą wiedzę i wywoła w nas refleksję dotyczącą naszego własnego podejścia do mody, a może i zmotywuje do realizowania własnych ambicji – niczym kobiety, którym udało się zawojować wybiegi.

Malwina Sławińska