W swojej książce Andrzej Leder stawia odważną tezę, jakobyśmy "prześnili rewolucję", która ze szczególnym natężeniem miała miejsce w latach 1939-1956, a w istocie była procesem obejmującym okres znacznie dłuższy, bo kończący się w roku 1989. Wówczas to doszło do fundamentalnego przemodelowania struktury własnościowej polskiego społeczeństwa, które w znakomitej swej większości mając pochodzenie włościańskie, na skutek ingerencji mocarstw ościennych stało się społeczeństwem wielkomiejskim i przemysłowym, uwłaszczonym na majątku szlacheckim, żydowskim i niemieckim. Takie są źródła i takie jest pochodzenie polskiej klasy średniej. Nie sposób ukryć, że podobny etos chluby nie przynosi, jednak autor posuwa się dalej i jak człowiekowi lewicy przystoi całkowicie odrzuca i neguje dziedzictwo narodowej historii i tradycji twierdząc wręcz, że owe rojenia o Polsce sarmackiej i o "hektarach" to rodzaj swoistego zakłamania, tożsamości sztucznej i nieprawdziwej. Społeczeństwo polskie tak pojęte to jednak w gruncie rzeczy tylko społeczeństwo merkantylne. Tym co ma je określać są jedynie stosunki wymiany, z moralnego zaś punktu widzenia to przede wszystkim odpowiedzialność za zbrodnie popełnione głównie przeciwko Żydom, po części także i Niemcom (kwestia wypędzeń). Autor nie widzi różnicy między gospodarką folwarczno-pańszczyźnianą XVII wieku, a stosunkami własnościowymi i poziomem życia w Polsce lat międzywojennych. Od 1939 roku miał oto dokonać się "wielki skok", który pogrzebał imaginarium szlacheckiej Rzeczpospolitej i spowodował (z czasem), że naród polski stał się tym czym jest obecnie, a więc narodem nieprawnie i zbrodniczo uwłaszczonych chłopów, chamów co to miast zdać sobie z tego sprawę i posypywać głowy popiołem podczas lektury kolejnych rewelacji Jana Tomasza Grossa głupio uroił sobie, że należy do tej samej tradycji co Wiśniowieccy, Żółkiewscy, Sobiescy etc. Na dowód autor przytacza mnóstwo sugestywnych fragmentów "Wyprawy w Dwudziestolecie" Czesława Miłosza, książki o dużej bez wątpienia wartości literackiej i poznawczej, z której stale wyziera jednak jak najbardziej negatywny stosunek jej autora do II RP. Innym nieocenionym źródłem jest dla Andrzeja Ledera "Wielka Trwoga" Marcina Zaremby, książka ważniejsza nawet od wspomnianej pozycji Miłosza, trafnie diagnozująca traumę wojenną, choć nie wolna - podobnie jak i pozycja Miłosza - od rażącej tendencyjności, obarczona sporą dozą niechęci do Kościoła Katolickiego i Żołnierzy Wyklętych. Obficie też cytuje Leder fragmenty "Ferdydurke", w których Witold Gombrowicz w sposób sobie właściwy (czyt. groteskowy) opisał stosunki wiejskie czasów II RP. Trudno negować wielkość Gombrowicza, podobnie jak trudno uznać jego prozę za socjologiczną analizę wsi polskiej w latach międzywojennych. Niech jednak będzie, że jesteśmy narodem chłopskim (faktom trudno zaprzeczyć). Czy z konieczności musi to oznaczać, że jedyną tradycją, z którą wolno nam się mierzyć jest ta opisana przez Ledera? Pomijając już to, że nic mi nie wiadomo o tym, aby moja rodzina, mimo jej niewątpliwie włościańskiej proweniencji uwłaściła się na majątku żydowskim czy niemieckim, czy musi to oznaczać, że jako Polak nie mam prawa do tradycji, którą moi przodkowie przyswoili sobie i następnym pokoleniom przez wierność owej "obcej", bo szlacheckiej tradycji i kulturze? Czy polski język literacki, który - jak trafnie wskazuje Norman Davies - powstał wcześniej od swojego odpowiednika niemieckiego, nie jest także moim językiem,a zatem czy opis świata dokonany za pomocą właściwych temu językowi słów nie odpowiada mojej wrażliwości, bo jestem z chłopów, a Rey i Kochanowski akurat nie byli? (Nie bez racji mówi się też, że język bywa narzędziem kreacji rzeczywistości, nie zaś tylko jej opisu). Wreszcie czy ludzie określają siebie i swoją tożsamość wyłącznie przez stosunki własnościowe i przez to co, po kim i w jaki sposób odziedziczyli, czy może raczej jest ona zespołem elementów bardziej zróżnicowanych, ujmując rzecz po marksowsku, pochodzących tak z "bazy", jak i z "nadbudowy"?

W swojej książce Andrzej Leder stawia odważną tezę, jakobyśmy "prześnili rewolucję", która ze szczególnym natężeniem miała miejsce w latach 1939-1956, a w istocie była procesem obejmującym okres znacznie dłuższy, bo kończący się w roku 1989. Wówczas to doszło do fundamentalnego przemodelowania struktury własnościowej polskiego społeczeństwa, które w znakomitej swej...