Kto przeczytał choć jedną książkę Johna Greena i sięga po jego ostatnio wydaną w Polsce powieść „19 razy Katherine”, z pewnością wie czego się spodziewać: inteligentnych młodych bohaterów, którzy najprawdopodobniej wyruszają w podróż, co ma związek z jakąś uroczą tajemniczą/chorą dziewczyną, w której główny bohater jest zakochany, a w trakcie tej podróży bohater przede wszystkim odnajdzie samego siebie. Do tego duża doza niegłupiego humoru i trochę odniesień literackich. Kto raz przeczytał Greena, temu polecać „19 razy Katherine” nie muszę. Jeśli jednak jakimś cudem nie czytaliście jeszcze żadnej powieści Amerykanina, ta recenzja jest przede wszystkim dla Was.

Colin Singleton nie jest zwykłym nastolatkiem. Zasada pierwsza: u Greena nie ma zwykłych nastolatków. Jedni znają na pamięć ostatnie słowa wypowiadane przed śmiercią przez wielkich ludzi, inni lubią trzymać w zębach niezapalone papierosy. Natomiast Colin w każdej wolnej chwili układa anagramy różnych słów. Przychodzi mu to z łatwością, bo od 7 roku życia czyta codziennie czterysta stron. W dodatku zna kilka języków. Jest cudownym dzieckiem, które chciałoby zostać geniuszem. Ale tym, co Colina wyróżnia najbardziej – nawet spośród innych bohaterów Greena – jest to, że Colin chodził w swoim krótkim siedemnastoletnim życiu z dziewiętnastoma dziewczynami o imieniu Katherine. Tylko Katheriny go chciały i tylko one go rzucały. Przy czym dodać trzeba, że na ogół były to związki co najwyżej kilkunastodniowe ograniczone do jednego czy dwóch pocałunków. Ale z Katherine XIX Colin spotykał się prawie rok i teraz, gdy dziewczyna się z nim rozstała, chłopak ciężko to znosi. Za namową swojego najlepszego przyjaciela, Hassana (raczej mało przestrzegający islamu pulchny muzułmanin, wielbiciel reality show „Sędzia Judy”, które ogląda całymi dniami zamiast zapisać się do college’u), Colin wyrusza w podróż przed siebie swoim samochodem o wdzięcznej nazwie Katafalk. Przypadek sprawi, że chłopcy zatrzymają się w małej miejscowości Gutshot, gdzie zamieszkają w Różowej Rezydencji kobiety o imieniu Hollis, właścicielki fabryki sznurków do tamponów (!) i jej córki Lindsey. I tu oczywiście czeka ich mnóstwo przygód, pomiędzy którymi Colin będzie pracować nad „Teorematem o zasadzie przewidywalności Katherine”, który ma mu służyć do przewidywania przyszłości kolejnych związków. Tym razem od Greena otrzymujemy więc swego rodzaju powieść drogi, w której pobrzmiewają echa jego poprzednich powieści, ale którą mimo oczywistej przewidywalności, czyta się z wielką przyjemnością.

Zasada druga: w książkach Greena nie o prawdopodobieństwo chodzi. Można się bowiem zastanawiać na ile prawdopodobna jest wolność i niezależność od rodziców siedemnastoletnich bohaterów Greena, na ile możliwe jest, że pozwoliła im ze sobą zamieszkać obca kobieta i czy to możliwe, że Colin w swoim życiu trafiał na same Katheriny. Ale prawdopodobieństwo opowiadanych przez Greena historii schodzi na dalszy plan w obliczu świata, który autor kreuje. Jest to świat, w którym każdy – a zwłaszcza nastolatek – chciałby się znaleźć. Świat, gdzie są wyrozumiali rodzice, oddani przyjaciele, a wielka miłość czeka za zakrętem. Świat, w którym wsiadasz za kierownicę i po prostu jedziesz przed siebie, ku przygodzie. Ale ta podróż czemuś służy. Dlaczego John Green jest jednym z najbardziej poczytnych autorów książek dla nastolatków? Bo jego książki pomagają znaleźć odpowiedzi na pytania, jakie codziennie stawiają sobie tysiące nastolatków: kim jestem? czego chcę od życia? co mam zrobić ze swoją przyszłością? Przywracają wiarę w szczerą przyjaźń i niewinną, bezinteresowną miłość. A przy tym imponują atrakcyjną formą. „19 razy Katherine” jest w pewnym momencie przewrotna, w innym zaskakująca i w całości skrzy się humorem. Bohaterowie powieści mają dystans do samych siebie. Ironiczne, cięte riposty w ustach nastolatków brzmią wiarygodnie i naprawdę bawią. Tym razem autor posunął się jeszcze o krok dalej, tradycyjne przypisy od tłumacza zastępując przypisami własnego autorstwa. Są one dowcipnym komentarzem do postaci Colina i jego poczynań i nie ukrywajmy – zaskarbią Greenowi jeszcze więcej sympatii ze strony fanów. Równie nietypowe jest zamieszczenie w książce aneksu na temat zagadnień matematycznych poruszanych w „Teoremacie…” Colina. To niewątpliwe zbliżenie autora do czytelnika pokazuje jedno – Green naprawdę myśli o swoim odbiorcy i dokłada wszelkich starań, by za każdym kolejnym razem go zaskakiwać.

To, co uderza w „19 razy Katherine” to dojrzałość i inteligencja jej bohaterów. Green udowadnia, że stereotypowy nastolatek to nie jedyny, jaki stąpa po Ziemi. Jego bohaterowie rozsądnie korzystają z uroków młodości, posiadają dar empatii i lubią czytać. Powiedzielibyśmy, że to outsiderzy, gdyby nie to, że ten obraz faktycznie ma więcej wspólnego z rzeczywistością niż popularne seriale dla młodzieży. W prozie Greena jest miejsce na wątpliwości i obawy pojawiające się u progu dorosłości. Colin, Hassan i Lindsey poszukują swojego miejsca w świecie, szukają odpowiedzi na pytanie, kim właściwie są i na czym im najbardziej zależy. Lindsey uważa że jest „zakłamaną suką”, bo dostosowuje swoje zachowanie do innych ludzi, gdyż za wszelką cenę pragnie, by wszyscy ją lubili. Colin chce zaistnieć, chce zaznaczyć w świecie swoją obecność. Wydaje mu się, że tylko w ten sposób jego życie będzie coś warte. Tymczasem Green pokazuje, że to my nadajemy innym ludziom znaczenie. Bycie sobą – to zdecydowanie uniwersalne przesłanie wszystkich książek autora, a „19 razy Katherine” w szczególności.

Najlepszą recenzją dla książek Greena są zawsze opinie, jakie wyrażają o nich ich nastoletni czytelnicy. Podkreślane są w nich wartości, jakie przekazuje autor, podbudowujące przesłania i pouczające morały. To wszystko sprawia, że „19 razy Katherine” nie jest książką wyłącznie dla nastolatków. Wartka akcja i barwni bohaterowie czynią z niej dobrą, wciągającą opowieść, która niejednemu nie-nastoletniemu czytelnikowi przypomni o jego młodzieńczych latach.

Malwina Sławińska