Gdy ktoś sięga po książkę noszącą tytuł "Kultura perska a Biblia", spodziewa się informacji o wpływach irańskich na cywilizację Izraela. Niestety zawiedzie się. Jako że ks. Jelonek jest biblistą, centralnym tematem jego pracy są księgi biblijne powstałe w okresie rządów perskich nad Izraelem i te powstałe w epoce greckiej, które do realiów Persji się odwołują. Gdyby chociaż Autor przyjął za cel analizę wpływów perskich w tych księgach i ten wątek opracował dokładnie. Ale też nie. Ks. Jelonek w sposób kompetentny omawia biblijne księgi Nehemiasza, Ezdrasza, Daniela i kilku proroków mniejszych. Ale ile w tym odniesień do kultury perskiej? Bardzo mało.

Autor wychodzi we wstępie od despotycznego obrazu Persji, z jakim zapoznał się w szkole (cóż, taką optykę po trochu wszyscy przyjmujemy choćby po lekturze "Persów" Ajschylosa) i następnie pokrótce omawia dzieje imperium Achemenidów. Przypisy pokazują, że niezbyt fachowo dobrał bibliografię i w tej części pracy jest trochę błędów rzeczowych. Później ks. Jelonek skupia się na księgach biblijnych i tu pisze obficie i kompetentnie. Tylko mało w tym wszystkim Persów i ich kultury. Dla przykładu: pojawia się w tekście opinia o biblijnym zwrocie ku eschatologii pod wpływem kontaktów z zaratusztrianizmem i nie zostaje wytłumaczona, choć to bardzo ważna kwestia.

Niezgodność treści z tytułem jest więc największym moim zarzutem pod adresem tej pracy. Wpływom Persji na Biblię i kulturę Izraela poświęcony jest w zasadzie ostatni tylko rozdział, a i ten jest dość ogólny. Poprzedza go krótkie opracowanie religii zaratusztriańskiej, przy czym brak dokładnego omówienia relacji między zaratusztrianizmem a kształtującym się wówczas judaizmem. Cóż, dla mnie ta praca okazała się zawodem, bo liczyłem na dokładniejsze omówienie wpływów kultury i religii perskiej na judaizm, a dowiedziałem się w istocie, że wpływy takie były, ale nie należy ich przeceniać. Cóż... złoty środek zawsze na czasie. Ale nie o to mi chodziło.

Tomasz Babnis

Gdy ktoś sięga po książkę noszącą tytuł "Kultura perska a Biblia", spodziewa się informacji o wpływach irańskich na cywilizację Izraela. Niestety zawiedzie się. Jako że ks. Jelonek jest biblistą, centralnym tematem jego pracy są księgi biblijne powstałe w okresie rządów perskich nad Izraelem i te powstałe w epoce greckiej, które do realiów Persji się odwołują. Gdyby chociaż...