Przyznam szczerze, że po tytule spodziewałam się czegoś innego. Miałam nadzieję na odkrycie jakichś pikantnych tajemnic alkowy Tudorów, mniejszych i większych fetyszy, nieznanych mi romansów i zdrad.

Sporą niespodzianką dla mnie było, gdy okazało się, że jest to popularnonaukowa opowieść zasadniczo na temat prokreacji, okresu ciąży, połogów i wychowywania dzieci. Jest to również obraz kobiet czasów Tudorów, ich opłakanej sytuacji w kraju patriarchatu, niezachwianej i absolutnej władzy mężczyzn i spychaniu kobiet na marginalne pozycje.

Dziś wydaje się wręcz nieprawdopodobne, jak wiele zabobonów funkcjonowało w tamtych czasach. Przyczyną większości poronień, śmierci przy porodzie a także śmierci we wczesnym niemowlęctwie była nikła wiedza medyczna, w szczególności ginekologiczna, brak świadomości o kluczowej roli higieny (położne nie myły rąk przed czy w trakcie porodu!), a także złe warunki w jakich kobiety dorastały, żyły, a także rodziły. I dotyczyło to zarówno tych wysoko urodzonych, jak i tych najuboższych. Jednak w okresie panowania Tudorów wierzono, że bezpłodność jest karą za grzechy małżonki lub za to, że dany związek został zawarty wbrew woli Boga. Wszelkie komplikacje okołoporodowe również były zasłużoną karą dla kobiety. Zwykle nie starano się nawet takiej nieszczęśnicy ratować. Co więcej, gdy w grę wchodziła kwestia narodzin męskiego dziedzica, najczęściej niejako składano w ofierze życie matki, byle chłopiec mógł przyjść na świat cały i zdrowy!

Kobiety w Anglii tamtego okresu nie mogły w żaden sposób o sobie decydować. Ich zadaniem było bycie posłuszną i uległą wobec męża, który stawał się panem i władcą. Kobiety traktowano, jak towar. Ojciec, za oddanie ręki swej córki możnemu władcy, oczekiwał od zięcia zaszczytów, nadań, majątku. Od kobiety wymagano odpowiedniego wyglądu, niekwestionowanego dziewictwa, a także gwarancji zdrowia i płodności. Zadaniem każdej młodej małżonki było współżyć z mężem tak często i w taki sposób, jak miał ochotę, by jak najszybciej spłodzić liczne potomstwo. Oczywiście najbardziej cieszono się z narodzin chłopców, dziewczynki były mniej istotne.

By płodzić wielu zdrowych, najlepiej męskich potomków, pary (w szczególności królewskie) często udawały się w pielgrzymki do miejsc kultu świętych uważanych za patronów rodzin. Oprócz tego, żony otaczały się wszelkiego rodzaju amuletami mającymi w cudowny sposób zwiększyć ich płodność. Amulety, magiczne mikstury czy relikwie świętych znajdowały się również w komnacie niewieściej, a rodzące ściskały w ręku pas Maryji Dziewicy. Położne oraz pozostałe kobiety asystujące przy porodzie, podczas wielu godzin zajmowały się monotonnym deklamowaniem modlitw, które miały uczynić poród udanym.

Paradoksalnie, najgorzej przedstawiała się sytuacja małżonek królewskich. Oczekiwanie na szybkie powicie przez nie dziedziców tronu, zawsze było ogromne, często to właśnie presja jaką na nie wywierano była czynnikiem, który uniemożliwiał im udaną prokreację. W sytuacji, gdy kilka lat po ślubie, królowa nie urodziła ani jednego dziecka, król szukał pocieszenia u innych kobiet, a małżonka była odsuwana. Bezdzietne królowe czekał najgorszy los. Szczególnie widać to oczywiście na przykładzie żon Henryka VIII.

Kobiety, które z własnej woli nie godziły się na małżeństwo, nazywano zboczonymi, skazywano na banicję lub śmierć. Z kolei te, które mimo zamążpójścia zachowały własną wolę i próbowały ją narzucać mężowi, uznawano za opętane i szybko się ich pozbywano. Kobieta musiała ślepo wykonywać polecenia mężczyzny, inaczej nie było dla niej miejsca w społeczeństwie.

„W łożu z Tudorami” to fascynująca podróż po epoce, widziana z perspektywy małżeńskiej alkowy oraz komnaty, do której udawały się rodzące. Wiele kwestii poruszanych w książce szokuje, budzi niesmak i grymas odrazy. Wiele jest nieprawdopodobnych do momentu, gdy uświadomimy sobie, jak dawno miały miejsce opisywane wydarzenia i jak bardzo od tego czasu wzrósł poziom cywilizacyjny, a także jak bardzo do przodu poszła wiedza medyczna.

Czytając o kolejnych królowych, a także o przeciętnych kobietach, które borykały się z trudami ciężkich i naznaczonych cierpieniem oraz śmiercią porodów, bardzo współczułam owym niewiastom. Tak naprawdę współczesne kobiety powinny odczuwać ogromną wdzięczność, że żyjemy w czasach, gdy każda z nas decyduje sama o sobie, że mamy prawo wybrać swoją życiową drogę.

Książkę czyta się szybko, kolejne fakty uzupełniają nabytą wcześniej wiedzę historyczną. Wszystkie opisywane historie opatrzone są licznymi przypisami, co zdecydowanie podnosi wartość pozycji. Szczerze polecam wszystkim szerzej zainteresowanym historią społeczną i obyczajową.

Przyznam szczerze, że po tytule spodziewałam się czegoś innego. Miałam nadzieję na odkrycie jakichś pikantnych tajemnic alkowy Tudorów, mniejszych i większych fetyszy, nieznanych mi romansów i zdrad.

Sporą niespodzianką dla mnie było, gdy okazało się, że jest to popularnonaukowa opowieść zasadniczo na temat prokreacji, okresu ciąży, połogów i wychowywania dzieci. Jest to...