Gra o wszystko

Nazwisko Clive’a Barkera kojarzy się głównie z filmem „Hellraiser”, który przez Barkera został wyreżyserowany. Jest on również autorem scenariusza do filmu. Ale twórca ma na swoim koncie również wiele innych filmów (dla przykładu: „Autostrada strachu” czy „Nocny pociąg z mięsem”) oraz opowiadania i powieści. Kiedy rzuci się na nie okiem, choćby na same tytułu, to od razu widać, jaka stylistyka jest autorowi najbliższa. Clive Barker tworzy przede wszystkim horrory. „Potępieńcza gra” również się do nich zalicza, a na okładce wydania, które posiadam (z roku 1992) widnieje nawet blurb napisany przez Stephena Kinga, w którym czytamy, że Barker to przyszłość horroru („Widziałem przyszłość horroru… Jego imię to Clive Barker”). Czego więc możemy się spodziewać po „Potępieńczej grze”, która od pierwszego spojrzenia sprawia wrażenie rasowego horroru?

Przede wszystkim na początku jest miłe zaskoczenie. Akcja powieści została przeniesiona do Polski, a konkretnie do Warszawy tuż przed wyzwoleniem. Sceneria jest smutna i przerażająca zarazem. Jakkolwiek to zabrzmi, idealnie pasuje do horrorowej konwencji i autor nie musi za bardzo wysilać swojej wyobraźni, aby zaaranżować odpowiednie dekoracje do snutej przez niego opowieści. Pogorzeliska, zburzone kamienice, rozkładające się trupy, ludzie walczący o przetrwanie – tak wygląda rzeczywistość. Jakby tego było mało, to takie warunki idealnie sprzyjają rozwojowi najbardziej negatywnych cech ludzkich. Na żer wychodzą wówczas najgorsze szuje i korzystają z nieszczęść innych. To bowiem czas różnych rzezimieszków i ambiwalentnych moralnie ludzi, którzy próbują w tej rzeczywistości wyjść na swoje i jak najlepiej się urządzić. Taki właśnie jest bohater, który ukazuje się nam na pierwszych stronach powieści. Nie wymieniony z imienia i nazwiska, określany jest po prostu mianem złodzieja. Kiedy nadarza mu się okazja na zarobek, korzysta z niej, nie przewidując tego, że będzie to miało dla niego dalekosiężne konsekwencje…

Ale to tyle jeśli chodzi o niespodzianki związane z lokalizacją. W kolejnym rozdziale akcja przenosi się w inne miejsce i w inne czasy. Wprowadzony zostaje również inny bohater. Widzimy niejakiego Marty’ego Straussa, odsiadującego wyrok w więzieniu. Pewnego dnia uśmiecha się do niego szczęście, bo ma okazję na przedterminowe zwolnienie. W zamian ma ochraniać pewnego bogatego mężczyznę, który boi się o własne życie. W tym momencie nawet mało doświadczony czytelnik domyśla się, kim jest ów mężczyzna, ale w książce Barkera nie chodzi o to, aby zaskakiwać czytelnika nieoczekiwanymi zwrotami akcji, lecz o horrorowy klimat, który autor buduje bardzo sprawnie. Przy czym należy zaznaczyć, że nie chodzi tu również o grozę, będącą konsekwencją budowania uczucia strachu, które powinien odczuwać czytelnik. Barker stawia raczej na makabryczne i niesmaczne opisy, które powinny wywoływać wstręt. Czy wywołują? To zależy od wrażliwości czytelnika. Myślę, że niejedna osoba w trakcie lektury przynajmniej skrzywi usta w grymasie zniesmaczenia, a to już pewnie będzie to, o co autorowi chodziło.

Jeśli chodzi o inne elementy z poetyki horroru, to mamy tu oczywiście zjawiska nadprzyrodzone, z których właściwie wynika cała fabuła. Gdyby nie zdarzenia z pogranicza nieprawdopodobieństwa, to cała historia pewnie by się nie wydarzyła. To także ta warstwa powieści, z której wynika jej wymowa ideowa. Ponadto „Potępieńcza gra” traktuje o znanych motywach z literatury horrorowej: na przykład o dążeniu do bogactwa i nieśmiertelności oraz konsekwencjach z tego wynikających. Warto się z nią zapoznać.

Ewelina Dyda

Blog:
http://poczytajnia.wordpress.com/

Facebook:
https://www.facebook.com/recenzjeliterackie

Instagram:
https://instagram.com/poczytajnia/

Gra o wszystko

Nazwisko Clive’a Barkera kojarzy się głównie z filmem „Hellraiser”, który przez Barkera został wyreżyserowany. Jest on również autorem scenariusza do filmu. Ale twórca ma na swoim koncie również wiele innych filmów (dla przykładu: „Autostrada strachu” czy „Nocny pociąg z mięsem”) oraz opowiadania i powieści. Kiedy rzuci się na nie okiem, choćby na same...