Fani twórczości Alice Munro nie mogą narzekać. Jej książki od pewnego czasu są regularnie wydawane w naszym kraju, a Literacka Nagroda Nobla, którą pisarka otrzymała w ubiegłym roku, tylko wzmogła ten trend. I tak w moje ręce trafiła tym razem „Uciekinierka”, zbiór opowiadań zgoła inny od pierwszych opowiadań kanadyjskiej pisarki, z którymi miałam okazję się zapoznać – tomu „Dziewczęta i kobiety”. „Uciekinierka” powstała ponad 30 lat później od drugiej książki Munro, a jej inność przejawia się w osobie bohaterek i miejscu akcji. To już nie tylko lisie farmy, małe miasteczka i dorastające dziewczęta. Tym razem autorka portretuje zróżnicowane typy kobiet, które łączy jedno – chęć zmiany własnego losu.

Nieszczęśliwa w małżeństwie Carla ucieka od męża. Juliet, młoda nauczycielka, ucieka z kolei od rodziców i małomiasteczkowej zaściankowości. Ale gdy dojrzeje, to od niej ktoś ucieknie. Grace szuka namiętności w ramionach brata swojego przyszłego męża. Lauren musi zmierzyć się z bolesną prawdą dotyczącą swojego dzieciństwa. Robin szuka miłości, ale nieroztropnym zachowaniem (a może tylko zbiegiem okoliczności?) traci mężczyznę swojego życia. Nancy pragnie naprawić błędy przeszłości, odzyskać kontakt z osobami, które kiedyś porzuciła. We wszystkich ośmiu opowiadaniach pojawia się motyw ucieczki, a jednocześnie pytanie o los i przeznaczenie. Ich bohaterki uciekają (nie zawsze w sensie dosłownym), a może nie ma od czego uciekać? Może nie da się uciec od przeznaczenia?

Bohaterki Munro znajdują się w różnych życiowych sytuacjach, obracają w odmiennych środowiskach, ale każda kobieta znajdzie w nich swoje odbicie. Marzenia, tęsknoty, rozczarowania bohaterek są nam znajome. Opowiadane przez Munro historie są bowiem pozornie banalne, zakorzenione w zwyczajnej codzienności. Ale czyż właśnie nie w niej rozgrywają się największe dramaty? Każda bohaterka „Uciekinierki” szuka szczęścia, kwestionując wartość tego, co ma i podejmując decyzje, które okazują się nierzadko przesądzać o jej losie. Nielinearna forma narracji oparta o retrospekcje, będąca swego rodzaju znakiem rozpoznawczym prozy Kanadyjki, pozwala na odkrywanie sekretów tych kobiet kawałek po kawałku, a jednocześnie daje nam wgląd w zmiany jakie zachodzą w nich samych na przestrzeni lat. W finale przeszłość łączy się z teraźniejszością, zostawiając nas z zaskakującą puentą. Munro nie podaje nam nigdy na tacy oczywistości. Jej opowiadania są nieprzewidywalne, a ich siłą jest niedopowiedzenie, które pozostawia na długo owe historie w naszych myślach.

„Uciekinierkę” czyta się jednym tchem. Wszystkie opowiadania prezentują równy, wysoki poziom, a niespieszne tempo pozwala celebrować prosty, precyzyjny styl pisarki. To refleksyjna, przesiąknięta emocjami proza, w której jest miejsce na zadumę i głębokie westchnienie. Choć warto byłoby ją sobie dawkować, nie sposób się od niej oderwać. Munro zachwyca po raz kolejny.

Malwina Sławińska